Η Mεσαιωνική Πόλη έχει πάψει να αποτελεί τη Μέκκα της τοπικής τουριστικής αγοράς

Γράφει ο
Νεκτάριος Καλογήρου
Λουκέτο που μερικές φορές το αφήνουν ξεκλείδωτο θέτουν ο ένας μετά τον άλλο οι καταστηματάρχες στη Μεσαιωνική Πόλη και φεύγουν χωρίς να κοιτάξουν πίσω. Η σεζόν φέτος δεν τους «πήγε». Όμως δεν ήταν μόνο το φετινό καλοκαίρι. Ούτε και το περυσινό δούλεψαν, ούτε και γενικά οι προηγούμενες τουριστικές περίοδοι τους απέδωσαν τα προσδοκώμενα έσοδα. Με τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα δεν θα ήταν υπερβολή να σημειωθεί ότι ένα εμπορικό κατάστημα στην «Παλιά Αγορά» είναι χαμένος χρόνος και σίγουρα χαμένο χρήμα.
Η «Σωκράτους» είναι ο δρόμος με τη μεγαλύτερη κίνηση επισκεπτών. Τα στοιχεία δείχνουν πως τουλάχιστον το 70% των τουριστών που έρχονται στο νησί, θα περιδιαβούν τουλάχιστον μία φορά τα σοκάκια της Παλιάς Πόλης. Αυτό σημαίνει πως όλοι τους θα περάσουν από την οδό Σωκράτους, δηλαδή τουλάχιστον 2.000.000 εν δυνάμει πελάτες θα διέλθουν μπροστά από τις βιτρίνες. Στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται οι επισκέπτες της κρουαζιέρας, που κι αυτοί υπερβαίνουν σε αριθμό ατόμων τους 700.000. Κι όμως, σήμερα, Πέμπτη 17 Οκτωβρίου, ήδη στα ρολά τριών καταστημάτων έχουν επικολληθεί ενοικιαστήρια, ενώ κατά δήλωση των ιδιοκτητών τους, στον ίδιο δρόμο, τουλάχιστον άλλα τέσσερα καταστήματα θα κλείσουν οριστικά στο τέλος του μήνα. Ο αριθμός αυτός θα γίνει ακόμα μεγαλύτερος στη διάρκεια του Νοέμβρη, όταν τυπικά θα έχει τελειώσει η σεζόν και όλοι θα πρέπει να πληρώσουν τα ενοίκια, τους προμηθευτές και θα «κάνουν ταμείο» για να δουν τι μένει για το χειμώνα.
Εμποροι
στο μαγγανοπήγαδο
Είναι πραγματικότητα. Οι έμποροι, τουλάχιστον εκείνοι που καταφέρνουν και επιβιώνουν στη Μεσαιωνική Πόλη, δουλεύουν σαν σκλάβοι. Ατελείωτες ώρες εργασίας, από το πρωί μέχρι το βράδυ, Κυριακές, αργίες, ακόμα και όταν ασθενήσουν βρίσκονται στα πόστα τους κι όχι στο κρεβάτι.
Όταν κάποια στιγμή έρθει ο Δεκέμβρης, διότι τότε τελειώνει η εργασία για τους εποχικούς εμπόρους και κάνουν απολογισμό, βλέπουν ότι οι οικονομικές τους απολαβές είναι λιγότερες από εκείνες που θα είχαν αν ήταν απλοί πωλητές σε κάποια άλλη εμπορική επιχείρηση. Απεναντίας, σε όλο το διάστημα της τουριστικής περιόδου θυσίασαν τα πάντα με πρώτα τα παιδιά τους. Τα άφησαν στο σπίτι να μεγαλώνουν μόνα τους ή στην καλύτερη περίπτωση με τη γιαγιά και τον παππού. Οι καλοκαιρινές στιγμές και οι οικογενειακές φωτογραφίες, σε κάποια παραλία, με μαγιό, κοκτέιλ και τη γλυκιά μέθη της συνεύρεσης αγαπημένων προσώπων είναι γι’ αυτούς εικόνες άγνωστες.
Αποτελεί διαπίστωση, με την οποία συμφωνεί ολόκληρη η αγορά, πως φέτος οι μόνοι έμποροι που κατάφεραν ν’ αφήσουν ένα κομπόδεμα για το χειμώνα είναι όσοι δραστηριοποιούνται σε ιδιόκτητα καταστήματα και δεν έχουν εργαζομένους. Η έννοια του επιχειρείν για το εμπόριο στη Μεσαιωνική Πόλη έχει εξαφανιστεί. Είναι γελασμένοι εκείνοι που πιστεύουν ότι θα χρηματοδοτήσουν και θα εξοπλίσουν ένα εμπορικό κατάστημα, θα προσλάβουν δύο ή έστω μια πωλήτρια και στο τέλος της σεζόν θα έχουν θετικό πρόσημο στον απολογισμό τους.
Το εμπόριο στην Παλιά Πόλη της Ρόδου σήμερα στηρίζεται εξ’ ολοκλήρου στη φιλοτιμία των μελών των οικογενειών των εμπόρων. Δεν είναι λίγοι οι συνταξιούχοι γονείς που αντί να απολαύσουν το υπόλοιπο της ζωής τους, παραμένουν σκληρά εργαζόμενοι (και βαθιά αγχωμένοι) στις δουλειές των παιδιών τους.
Φταίνε οι τουρίστες;
Σίγουρα, φέτος περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά φάνηκε πως ένα μεγάλο ποσοστό των επισκεπτών της Μεσαιωνικής Πόλης είχαν αδυναμία να κάνουν δαπάνες για προσωπικές αγορές. Αμέτρητες οικογένειες σταμάτησαν σε εμπορικά καταστήματα, εντόπισαν κάτι που μπορεί να τους αρέσει, όμως δεν προχωρούσαν στην αγορά του έστω κι αν αυτό κόστιζε μόλις 10 ευρώ.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ειδικά φέτος αρκετοί έμποροι έριξαν τις τιμές τους για να μπορέσουν να κάνουν εισπράξεις και να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους
Για το λόγο αυτό σε πάρα πολλές εμπορικές επιχειρήσεις η σχέση τιμών – προϊόντων ήταν εξαιρετικά καλή και έγερνε προς την πλευρά του πελάτη. Ακόμα κι έτσι, μεγάλος αριθμός επισκεπτών σκεφτόταν δυο φορές προτού αποφασίσει να κάνει έστω και μια μικρή αγορά.
Θα ήταν παράλειψη να μη σημειωθεί η αρνητική ψυχολογία που είχαν οι περισσότεροι επισκέπτες του μνημείου. Οσοι πέρασαν από τις κεντρικές πλατείες και δέχθηκαν το «στενό μαρκάρισμα» συγκεκριμένων κραχτών, όπως κι εκείνοι που πλήρωσαν τις μπύρες για χρυσό, στο υπόλοιπο των διακοπών τους είναι σίγουρο ότι δε δαπάνησαν ένα παραπανίσιο ευρώ.
Εξάλλου, φέτος η Μεσαιωνική Πόλη έχασε πολλούς επισκέπτες που δεν κατάφεραν να βρουν θέση στάθμευσης για τα αυτοκίνητά τους, όπως και για άλλη μια χρονιά δεν κινήθηκε από τους τουρίστες της κρουαζιέρας. Οσο πιο μεγάλο ήταν το καράβι που προσέγγιζε το λιμάνι του νησιού, τόσο λιγότερες ήταν οι εισπράξεις της αγοράς. Είναι πια ξεκάθαρο πως τα μεγαθήρια σκάφη είναι κινούμενα εμπορικά κέντρα.
Είναι όμως άξιο αναφοράς πως υπήρξαν περιπτώσεις υπερωκεάνιων σκαφών που προσέγγισαν το νησί και οι πελάτες τους άφησαν μεγάλες εισπράξεις σε όλα τα καταστήματα της αγοράς. Αυτές οι περιπτώσεις, σε όλο το καλοκαίρι, ήταν ολιγότερες από τα δάκτυλα του ενός χεριού, ήταν όμως αρκετές για να δείξουν ότι τα καταστήματα μπορούν να δουλέψουν καλά, αρκεί να συντρέχουν οι προϋποθέσεις.

Τα ενοίκια παραμένουν δυσθεώρητα
Θα είχε ενδιαφέρον να γίνει μια έρευνα που θα δείξει το ποσοστό των καταστημάτων που αλλάζουν χέρια κάθε χρόνο. Είναι σίγουρο πως θα προέκυπτε ένα εξαιρετικά σαφές στοιχείο: Υπάρχει μια κοινωνία εμπόρων που δραστηριοποιούνται στο μνημείο επί δεκαετίες και παραμένουν σταθεροί στις θέσεις τους, οι δε νεοεισερχόμενοι αντέχουν μία, δύο ή τρεις σεζόν και κατόπιν κλείνουν γεμάτοι χρέη.
Οι παλιοί της αγοράς έχουν εμπόρευμα και ρευστοποιούν εν είδει λίπους (περισσότερο τα τελευταία χρόνια) κι έτσι παραμένουν ζωντανοί (ως πότε είναι άγνωστο, με τις παρούσες συνθήκες). Ολοι οι υπόλοιποι καινούριοι πιστεύουν ότι εύκολα θα μπορέσουν να πληρώσουν τα ενοίκια που φτάνουν σε δυσθεώρητα ύψη. Ερχεται όμως η πραγματικότητα να τους διαψεύσει. Ετσι, καταστρέφονται. Δυστυχώς και φέτος υπήρξαν αρκετά παραδείγματα, ορισμένα μάλιστα με ζημία εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, από πρόσωπα που πίστεψαν πως η Μεσαιωνική Πόλη αποτελεί κέντρο για μεγάλες εμπορικές δουλειές.
Αυτή είναι σήμερα η εμπορική πραγματικότητα στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. Βέβαια, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θ’ ανατρέξουν στη μόνιμη επωδό: «εκεί μέσα έχουν συνηθίσει να κλαίγονται» και η αίσθηση αυτή δυστυχώς είναι ο πιο ανασταλτικός παράγοντας για τη λήψη σοβαρών μέτρων για τα όσα αφορούν στο μνημείο, στην κίνηση και στη στάθμευση εντός και εκτός αυτού.
Η χειμερινή περίοδος βρίσκεται προ των πυλών και τώρα είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την νέα δημοτική αρχή να σχεδιάσει σοβαρά μέτρα ώστε με την υλοποίησή τους του χρόνου να μπορέσουν να λειτουργήσουν ευεργετικά γι’ αυτό το κομμάτι της τοπικής οικονομίας.