Πολυγραφότατος, ενεργός πολίτης, ιστορικός, ο πρώτος που ανέφερε την έννοια της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης στα μέσα του ’50. Ο Μιλτιάδης Λογοθέτης σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες και ειδικεύθηκε με μεταπτυχιακές σπουδές στην περιφερειακή ανάπτυξη, στην έρευνα αγοράς και στην Οικονομία και το Δίκαιο του τουρισμού. Έγινε διδάκτωρ της τουριστικής πολιτικής και δίδαξε στο μεταπτυχιακό τμήμα Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και στις Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης και Ξεναγών της Ρόδου. Σταδιοδρόμησε ως διευθυντής του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου το οποίο διηύθυνε πάνω από 30 χρόνια και στη συνέχεια ως σύμβουλος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου για πολλά χρόνια. Έχει γράψει δεκάδες βιβλία οικονομικού, τουριστικού και ιστορικού περιεχομένου, μερικά από τα οποία έχουν βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών, την Εθνική Τράπεζα, την Εμπορική Τράπεζα και από επιστημονικά ιδρύματα.
Εξήντα χρόνια μετά τη συγγραφή του πρώτου του βιβλίου για τον τουρισμό και αφού μεσολάβησαν αρκετά άλλα συγγράμματα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων και πεδίων, ο διδάκτωρ οικονομολόγος με καταγωγή από τη Νίσυρο, ολοκληρώνει τον κύκλο των διατριβών του με αντικείμενο τον τουρισμό, με το παρόν βιβλίο. Η διδακτορική του διατριβή με θέμα τον τουρισμό στη Δωδεκάνησο ήταν η πρώτη διδακτορική στην Ελλάδα στο θέμα αυτό.
Σήμερα, το νέο του βιβλίο με τίτλο «Το Τουριστικό Κύκλωμα» αποτελεί το απαύγασμα μακρόχρονης εμπειρίας στην μελέτη των τουριστικών πραγμάτων από διάφορες θέσεις επιστημονικής και επαγγελματικής ευθύνης, ως διοικητικό στέλεχος, ερευνητής, μελετητής, σύμβουλος και δάσκαλος.
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του ο κ. Μιλτιάδης Λογοθέτης, μίλησε στη «δ» για την γέννηση, την πορεία του τουριστικού φαινομένου αλλά και το τουριστικό μέλλον της Ρόδου. Τονίζει ότι θα πρέπει να μετατοπισθεί το ενδιαφέρον από την ποσότητα στην ποιότητα και ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη διάσταση της βιωσιμότητας και της ισόρροπης ανάπτυξης.
• Κύριε Λογοθέτη θα ήθελα να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας από το νέο σας βιβλίο με τον τίτλο «Το τουριστικό Κύκλωμα». Τι ακριβώς πραγματεύεται;
Ήθελα να κλείσω τον κύκλο των συγγραφικών μου δραστηριοτήτων γύρω από τον τουρισμό, με ένα βιβλίο στο οποίο προσπάθησα να μεταφέρω την εμπειρία μου από την ενεργό συμμετοχή μου στα τουριστικά δρώμενα για περισσότερα από 60 χρόνια.
Ο Φρίντριχ Ένγκελς είχε πει ότι κανένας δεν πεθαίνει εάν δεν ολοκληρώσει το έργο του. Δεν ξέρω αν με αυτό το βιβλίο κλείνει ο συγγραφικός μου κύκλος γενικότερα αφού εκτός από τον τουρισμό ασχολούμαι τον τελευταίο καιρό και με την ιστορία.
Όταν κυκλοφόρησε το πρώτο μου βιβλίο το 1961 με τίτλο «Ο Τουρισμός της Ρόδου», βραβευμένο από την Εθνική τράπεζα, θεωρήθηκε σημαντικό πόνημα επειδή ήταν πρωτοποριακό και σε επίπεδο επιστημονικό παρουσίαζε τις δυνατότητες και τις προοπτικές του τουρισμού που τότε βρισκόταν στα σπάργανα. Αργότερα, το 1963 έγραψα ένα ακόμη βιβλίο με θέμα την προσαρμογή του ελληνικού τουρισμού στις συνθήκες της ΕΟΚ, εξίσου πρωτοποριακό για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Το να γράφεις για τον τουρισμό στη δεκαετία του ’60 δεν ήταν κάτι σύνηθες.
Ξεκείνησα να περιγράψω την εξέλιξη του τουρισμού, πώς ξεκίνησε το φαινόμενο, τους παράγοντες που συνέβαλαν στην ανάπτυξή του.
Το νέο μου βιβλίο αποτελεί μία συνοπτική παρουσίαση του τουριστικού φαινομένου σε όλες τις εκφάνσεις του τουριστικού κυκλώματος. Ξεκινά από την ιστορική εξέλιξη του φαινομένου, αναλύει την τουριστική εξέλιξη σε ότι αφορά σε όλες τις επιμέρους πτυχές, εξετάζει το τουριστικό ταξίδι στην ιστορική του διαδρομή, τα χαρακτηριστικά των τουριστικών ρευμάτων. Διερευνά τον τουριστικό προορισμό από χωρική και ποσοτική πλευρά, τη διαδικασία χάραξης τουριστικής πολιτικής και τις οργανωτικές δομές του τουρισμού. Μελετά το τουριστικό μάρκετινγκ στις επιμέρους λειτουργίες του.
Δεν ξέρω κατά πόσο κατάφερα σε ένα σχετικά μικρής έκτασης βιβλίο να αποτυπώσω όλα αυτά τα θέματα… Πρόκειται σε κάθε περίπτωση για τη συνοπτική αποτύπωση μίας μακρόχρονης διαδρομής. Ελπίζω να είναι χρήσιμο στους αναγνώστες και στους ερευνητές.
• Έχετε μελετήσει και καταγράψει την πορεία του ροδιακού τουρισμού από το ξεκίνημα μέχρι σήμερα. Πώς ξεκίνησαν όλα και πώς εξελίχθηκαν;
Στη Ρόδο υπήρχε κάποια υποδομή ώστε να ανθίσει το τουριστικό φαινόμενο. Οι Ιταλοί άφησαν 4-5 ξενοδοχεία και κτήρια που διαμόρφωσαν την εικόνα του νησιού. Οι χρονογράφοι των αθηναϊκών εφημερίδων, ο Παύλος Παλαιολόγος του Βήματος και ο Ι. Ν. Παναγιωτόπουλος της Ελευθερίας, εκθειάζουν τη Ρόδο. Τους είχε κάνει εξαιρετική εντύπωση που ήταν τόσο καθαρή και τόσο ωραία.
Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει και η εικόνα της σημερινής Ρόδου δεν θυμίζει σε τίποτε την παλιά εποχή. Το λάθος ήταν που δεν κηρύχθηκε όλη η νέα πόλη από το Μόντε Σμιθ μέχρι το Νιοχώρι και το Ενυδρείο, διατηρητέα. Στο εξωτερικό, το ιστορικό κέντρο κάθε πόλης προστατεύεται.
Το ευχάριστο είναι ότι ο τουρισμός της Ρόδου πέρασε σε μία νέα γενιά. Στο συμβούλιο της Ένωσης Ξενοδόχων και της Ένωσης Τουριστικών Πρακτόρων συμμετέχουν πολλοί νέοι άνθρωποι της τρίτης ή τέταρτης μεταπολεμικής γενιάς και οι περισσότεροι έχουν μεταπτυχιακές σπουδές στον τουρισμό. Διακρίνω ότι γίνονται αξιόλογες προσπάθειες από αυτούς τους νέους και πολλά υποσχόμενους επαγγελματίες.
• Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το στοίχημα που θα πρέπει να κερδίσει ο ροδιακός τουρισμός;
Θέτουμε πάντα ως στόχο την ποσότητα, ενώ θα πρέπει να εστιάζουμε στην ποιότητα. Και προκειμένου να ενισχυθεί η ποιότητα του τουριστικού προϊόντος και κατά συνέπεια του εισερχόμενου τουρισμού, απαιτείται να διαχυθεί η κίνηση στους μήνες εκτός αιχμής.
Η Ρόδος παλαιότερα είχε τουρισμό από Μάρτιο έως Νοέμβριο. Σήμερα ο Απρίλιος έχει σχεδόν χαθεί και τον Νοέμβριο ελάχιστα ξενοδοχεία παραμένουν ανοιχτά.
Από την άλλη… Ενώ έχουμε αρκετά καλά, πεντάστερα ξενοδοχεία, οι τιμές που προσφέρουν υστερούν σημαντικά σε σύγκριση με τις τιμές στις οποίες διαθέτουν τα δωμάτιά τους τα ξενοδοχεία της Σαντορίνης ή της Μυκόνου. με εκείνα της Σαντορίνης, μεγάλη διαφορά στις τιμές. Προτιμότερο είναι να έρχονται λιγότεροι τουρίστες που θα αφήνουν περισσότερα χρήματα, παρά να συμβαίνει το αντίστροφο. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού προκειμένου να επιμηκυνθεί η διάρκεια της σεζόν και να προσελκύσουμε επισκέπτες με εξειδικευμένα ενδιαφέροντα.
Η Ρόδος μετά τον Πειραιά ήταν ο πρώτος προορισμός κρουαζιέρας. Σήμερα πέρασαν μπροστά το Ηράκλειο, η Κέρκυρα και η Σαντορίνη και η Ρόδος έφτασε στην έκτη θέση. Διαθέτουμε επίσης καλές επίσης υποδομές για συνεδριακό τουρισμό που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού. Πιστεύω γενικότερα ότι με λίγη προσπάθεια μπορούμε να ενισχύσουμε το τουριστικό μας προϊόν με μία μεγάλη ποικιλία εναλλακτικών τουριστικών μορφών και να καρπωθούμε όλα τα οφέλη.
• Πώς βλέπετε το τουριστικό μέλλον της Ρόδου;
Είναι βέβαιο ότι ο κόσμος σε παγκόσμιο επίπεδο δεν θα σταματήσει να ταξιδεύει… Εκτός από τις καθιερωμένες αγορές, προκύπτουν συνεχώς καινούριες όπως η Κίνα ή η Πολωνία που θεωρείται σήμερα μία από τις καλύτερες μας αγορές. Η ανάγκη για ταξίδια δεν θα σταματήσει ποτέ να υπάρχει. Η Ελλάδα μαζί και προφανώς η Ρόδος θα βρίσκονται πάντα στους βασικούς-περιζήτητους προορισμούς.
Πρέπει όμως να απαλλαγούμε από το σύνδρομο της αύξησης των αριθμών εάν θέλουμε να ανταποκριθούμε με επάρκεια στις νέες τουριστικές τάσεις. Ηδονιζόμαστε με την αύξηση των τουριστικών ροών κάθε χρόνο, πρέπει όμως να έχουμε στραμμένο το βλέμμα στο μέλλον και στις προκλήσεις που υπάρχουν γύρω μας. Η ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού, η αγαστή συνύπαρξη ντόπιων και επισκεπτών πρέπει να μας απασχολήσουν δεόντως κατά την προσωπική μου άποψη. Ο χωροταξικός σχεδιασμός είναι ένα εξίσου σοβαρό ζήτημα, πάνω από το οποίο πρέπει να ενσκήψουμε.
Μιλτιάδης Λογοθέτης: «Η γέννηση, η πορεία του τουριστικού φαινομένου και το τουριστικό μέλλον της Ρόδου»
