Γράφει
ο Νεκτάριος Καλογήρου
Τη θέση του στην τοπική οικονομία αναζητεί ξανά ο κλάδος της οικοδομής και σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η «δημοκρατική», φαίνεται πως για τον επόμενο χρόνο η ώθηση θα του δοθεί μέσα από την κατασκευή κατοικιών προικώων και παραθεριστικών.
Ειδικότερα, από την αρχή του έτους μέχρι και χθες, από την Πολεοδομία Ρόδου είχαν εκδοθεί 73 νέες άδειες οικοδομής και σε όλη τη διάρκεια του περασμένου έτους αριθμός των αδειών σκαρφάλωσε στον αριθμό των 159. Στην πλειοψηφία τους οι άδειες αυτές αφορούν κατασκευή νέων κατοικιών στη Ρόδο και αρκετές σε ανακαίνιση παραδοσιακών κατοικιών σε Χάλκη, Καστελόριζο, Τήλο και Σύμη. Από τις 232 άδειες των τελευταίων 18 μηνών, οι περίπου 15 αφορούν κολυμβητικές δεξαμενές (πισίνες) και μόλις 12 άλλες παρεμβάσεις (βελτίωση όψεων κτηρίων, στέγαστρα κλπ).
Στα παραπάνω στοιχεία δεν περιλαμβάνονται οι άδειες επισκευών μικρής κλίμακας (ανακαινίσεις διαμερισμάτων, ενεργειακές αναβαθμίσεις, ελαιοχρωματισμοί, μονώσεις), ούτε και οι άδειες που αφορούν σε επεκτάσεις και ανακαινίσεις ξενοδοχειακών μονάδων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των νέων κατοικιών εμφανίζεται αυξημένος εξαιτίας και της πολύμηνης απεργιακής κινητοποίησης των μηχανικών που είχε γίνει με αφορμή το, τότε, νέο ασφαλιστικό και φορολογικό νομοσχέδιο. Στη διάρκεια της απεργίας τους, δεν εκδίδονταν καινούργιες άδειες, ούτε και γινόντουσαν συνεδριάσεις των τοπικών αρχιτεκτονικών επιτροπών, με αποτέλεσμα να συσσωρευτούν αιτήματα ιδιωτών που εν τέλει ικανοποιήθηκαν στο τελευταίο 18μηνο.
Οι κατοικίες
Ενας μεγάλος αριθμός αδειών των τελευταίων 18 μηνών αφορούν νέες άδειες κατασκευής κατοικιών. Οι περισσότερες από αυτές αφορούν σπίτια επιφάνειας από 150 τμ έως και 200 τμ κύριων χώρων.
Ιαλυσός, Κοσκινού, Αρχάγγελος, Κρεμαστή είναι μόνο μερικές από τις περιοχές που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τη σκοπιά των κατασκευών. Η απουσία αδειών από περιοχές όπως η Παστίδα και τα Μαριτσά είναι εμφανής και αποδίδεται στο γεγονός της εκεί ύπαρξης μεγάλου αριθμού απούλητων σπιτιών, που έμειναν ως θλιβερή παρακαταθήκη από τη χρυσή εποχή της οικοδομής, της περιόδου 2001 – 2008.
Εάν όλες οι εκδοθείσες άδειες ενεργοποιηθούν και ξεκινήσουν κατασκευές, τότε είναι σίγουρο πως ο οικοδομικός κόσμος θα έχει δουλειά στους επόμενους μήνες. Ο χρόνος είναι εκείνος που θα δώσει την απάντηση στην υπόθεση αυτή.
Το βέβαιο είναι πως ολόκληρος ο κλάδος της οικοδομής συντηρείται σήμερα από τις ενεργειακές αναβαθμίσεις και τις ανακαινίσεις των υφιστάμενων κατοικιών.
Οι παραθεριστικές
κατοικίες
Η εκτίμηση πως αρκετές από τις άδειες αυτές προορίζονται για παραθεριστικές κατοικίες στηρίζεται στην προβλεπόμενη περιοχή ανέγερσης της οικοδομής. Κιοτάρι, Λίνδος, Γεννάδι ακόμα και για την Κατταβιά έχουν εκδοθεί άδειες κατοικιών επιφανείας 200 τμ κύριων χώρων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα κτήρια είναι δυνατόν να χωριστούν σε τρεις ή ακόμα και τέσσερις ξεχωριστές κατοικίες.
Η ζήτηση τέτοιων σπιτιών για τον παραθερισμό των τουριστών είναι μεγάλη και φαίνεται ότι έχει αρχίσει να καλλιεργεί ξανά την ανάγκη για νέες κατασκευές. Βέβαια, υπάρχει ήδη μεγάλος αριθμός κατασκευασμένων σπιτιών σε όλη τη νότια Ρόδο, όμως θα πρέπει να θεωρείται απίθανη η εκμετάλλευσή τους, καθώς προέρχονται από την περίοδο κατά την οποία οι τιμές των ακινήτων ήταν υψηλές, συνεπώς είναι και αντιστοίχως υψηλές οι τραπεζικές υποθήκες που τα βαρύνουν.
Υπόσκαφα κτήρια
Το καινούργιο που ήρθε να προστεθεί στα χαρακτηριστικά δόμησης της Ρόδου είναι τα υπόσκαφα κτήρια. Πρόκειται δηλαδή για κατοικίες που χτίζονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους (σε εκμετάλλευση του φυσικού ανάγλυφου) και φέρουν μόνο μία όψη. Δηλαδή, είναι ορατό μόνο το μπροστινό τμήμα της κατοικίας, ενώ όλο το υπόλοιπο είναι σκεπασμένο με χώμα το οποίο ακολουθεί τη γεωμετρία του εδάφους. Η πιο συνηθισμένη μορφή των υπόσκαφων κτηρίων είναι εκείνη της χώνευσής τους σε πλαγιές που βλέπουν προς τον ορίζοντα.
Οι άδειες που έχουν εκδοθεί προβλέπουν τέσσερα τέτοια σπίτια στη Ρόδο. Ο αριθμός αυτός είναι μεγάλος, αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι από το έτος 2012 (από την έγκριση του νέου οικοδομικού κανονισμού, που έδωσε το πράσινο φως για τέτοιες κατοικίες) μέχρι πέρυσι, είχαν κατασκευαστεί μόνο δύο υπόσκαφα σπίτια στο νησί. Τα καινούργια υπόσκαφα θα κατασκευαστούν από γνωστή, τοπική εταιρεία κατασκευών και τουρισμού και προφανώς θα τύχουν τουριστικής αξιοποίησης.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το χαρακτηριστικό γνώρισμα των υπόσκαφων κτηρίων είναι το ελάχιστο περιβαλλοντικό τους ίχνος και η δυνατότητα που παρέχεται, δια του σχετικού Κανονισμού, για μεγαλύτερο συντελεστή δόμησης συγκριτικά με τα αντίστοιχα συμβατικά.
Βιομηχανία, εμπόριο,
μεταποίηση
Αν και υπάρχει εκπεφρασμένη θέληση των ντόπιων μεγαλεμπόρων και μεταποιητών να προχωρήσουν σε επενδύσεις, εν τούτοις φαίνεται πως όλοι τους συγκρατούν τις ανάγκες τους. Από το σύνολο των 212 αδειών, μόνο ελάχιστες (μόλις 12) αφορούν εμπορικές, βιοτεχνικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις. Τα έργα αφορούν σε περιορισμένης κλίμακας παρεμβάσεις, μικρά στέγαστρα, διαφοροποίηση όψεων (λόγω αλλαγής επωνυμίας) και προσθήκη αποθηκών μικρής επιφάνειας (μικρότερη των 100 τμ).
Το στοιχείο αυτό δεν ανταποκρίνεται στις δυνατότητες της τοπικής εμπορικής και μεταποιητικής βιομηχανίας. Η τουριστική κίνηση έχει αυξηθεί σημαντικά, όπως αυξήθηκε και ο αριθμός των δωματίων που υπάρχουν στο νησί. Με τη σειρά τους οι αυξήσεις αυτές γέννησαν την ανάγκη για περισσότερα τρόφιμα και υπηρεσίες (κυρίως μεταφορές), γι’ αυτό και οι υφιστάμενες επιχειρήσεις, που συμπλέουν με τις τουριστικές ανάγκες, έχουν ήδη αρχίσει να ασφυκτιούν στις υποδομές που διαθέτουν.
Γιατί όμως δεν προχωρούν σε επενδύσεις και επεκτάσεις; Η απάντηση βρίσκεται στα ταμειακά αποθέματα. Είναι δύσκολο για μια επιχείρηση, στην Ελλάδα της βαθιάς κρίσης και των παράλογων φόρων, να έχει τόσο μεγάλο απόθεμα ρευστού ώστε να αγοράσει τοις μετρητοίς όλο το απαιτούμενο εμπόρευμα και ταυτόχρονα να χρηματοδοτήσει επεκτάσεις μεγάλης κλίμακας.
Οι τράπεζες, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν χρηματοδοτικά, παρουσιάζουν υπερβολικές απαιτήσεις προκειμένου να χορηγήσουν τα ζητούμενα δάνεια.
Δυστυχώς, δεν έχουν βοηθήσει ούτε και τα επιδοτούμενα προγράμματα. Παρότι η Κυβέρνηση έδωσε χίλιες υποσχέσεις για την υποστήριξη αυτού του πυλώνα της οικονομίας, στην πραγματικότητα όλες οι εξαγγελθείσες δράσεις έμειναν στα λόγια. Ούτε το εμπόριο, ούτε και η μεταποίηση βρήκαν τελικά το πρόγραμμα που θα τους δώσει ώθηση.
Βέβαια, επειδή η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αναμένεται να τρέξει ένα καινούργιο πρόγραμμα που αφορά στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και στη χρηματοδότηση σχετικών δράσεων. Καταληκτική ημερομηνία του προγράμματος θα είναι η 18η Αυγούστου, γι’ αυτό και μέχρι τότε ίσως παρουσιαστούν προς υλοποίηση επενδύσεις που τώρα βρίσκονται ακόμα στα χαρτιά.
Τα νησιά
Είναι ευχάριστη η διαπίστωση πως για τα μικρονήσια υπάρχει ενδιαφέρον ανακαίνισης των παλαιών κατοικιών. Οι άδειες που εκδόθηκαν αφορούν σε σπίτια που υφίστανται προ του 1955 και αυτά θα πάρουν καινούργια πνοή και θα αξιοποιηθούν.
Τα νησιά που εμφανίζουν το πιο μεγάλο ενδιαφέρον είναι η Σύμη, η Χάλκη και το Καστελόριζο. Ειδικά, για το τελευταίο η ζήτηση είναι μεγάλη. Επενδυτές από όλο τον κόσμο θέλουν να αποκτήσουν ένα σπίτι στην εσχατιά της Ευρώπης, αναγνωρίζοντας σε αυτό τη μοναδική του ομορφιά, την καθαρότητα των νερών του και το αίσθημα της ασφάλειας που αποπνέει.
Από τις άδειες που έχουν εκδοθεί φαίνεται ότι ιδιοκτήτες των σπιτιών είναι αλλοδαποί, Ευρωπαίοι πολίτες, οι οποίοι προφανώς αγόρασαν ένα «χαλατό» κι αυτό τώρα φροντίζουν να μετατρέψουν ως ένα αξιοπρεπές σπίτι, πλάι στη θάλασσα. Το στοιχείο αυτό είναι και το πιο τραγικό από όλο το ρεπορτάζ. Το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια, με την οικονομική κρίση να είναι διαρκής, με την οικοδομή να πεθαίνει και τις ρίζες με την παράδοση να σβήνουν, δεν μπόρεσε η πολιτεία να διαμορφώσει ένα πρόγραμμα και να δώσει κίνητρα ώστε όλοι εκείνοι που έχουν παραδοσιακά σπίτια, πατρογονικά, νησιώτικα, να προχωρήσουν στην επισκευή τους. Τα σπίτια αυτά είτε καταρρέουν, είτε πωλούνται έναντι πινακίου φακής σε ξένους που ξέρουν να εκτιμήσουν καλά την αξία των ακινήτων που αποκτούν.
