Ποτέ μέχρι σήμερα ένα νομοσχέδιο που αλλάζει το μοντέλο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης δεν έχει προκαλέσει τόσο ισχυρές «σεισμικές δονήσεις» στους ΟΤΑ.
Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης που έχει πάρει τη μορφή πολεμικών εχθροπραξιών, βρίσκεται το σχέδιο νόμου με την ονομασία «Κλεισθένης 1» που έρχεται σε αντικατάσταση του «Καλλικράτη».
Δύο είναι τα σημεία αιχμής που αποτελούν κόκκινες γραμμές για τους εκπροσώπους των ΟΤΑ και έχουν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων: α) Η μείωση της θητείας των αιρετών σε τέσσερα από πέντε χρόνια που είναι σήμερα και β) Το σύστημα της απλής αναλογικής που εισάγει το νομοσχέδιο.
«Εάν εφαρμοστεί ένα τέτοιο σύστημα στην αυτοδιοίκηση όλοι θα χάσουμε και η Αυτοδιοίκηση και η Ελλάδα», υποστηρίζει τόσο η ΚΕΔΕ όσο και η ΕΝΠΕ οι οποίες ζητούν την απόσυρση του νομοσχεδίου. «Το περίπλοκο εκλογικό σύστημα που προτείνεται από το Υπουργείο Εσωτερικών, δεν έχει καμία ρήτρα κυβερνησιμότητας και θα οδηγήσει σε ακυβερνησία. Αν γίνουν πράξη όλα όσα προβλέπονται θα παραλύσουν οι Δήμοι, δεν θα γίνονται έργα, δεν θα λειτουργούν κρίσιμες υπηρεσίες», αναφέρουν.
«Εάν το σύστημα της απλής αναλογικής είναι τόσο όσο επιτυχημένο γιατί δεν το προτείνει το ΥΠΕΣ να εφαρμοστεί και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο;» αναφέρουν αιρετοί, δήμαρχοι, περιφερειάρχες, Πρόεδροι ΠΕΔ παρουσιάζοντας στο Υπουργείο Εσωτερικών, αποφάσεις σύμφωνα με τις οποίες το 92% των δημοτικών Συμβουλίων της χώρας είπαν «Οχι στον Κλεισθένη».
Οι πρόεδροι στα… όπλα
Με «κλειστά ρολά», «απειλές» και «αστυνομία» δεν γίνεται διάλογος, δηλώνει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης αναφερόμενος στο χθεσινό προκαθορισμένο ραντεβού με τον Πάνος Σκουρλέτη που δεν έγινε και κατηγορεί τον υπουργό Εσωτερικών ότι «μιλά υποκριτικά για διάλογο». Σε σημερινή ανακοίνωσή του ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ αναφέρει: «Ο κ. Σκουρλέτης για μια ακόμη φορά μιλά υποκριτικά για διάλογο με την Αυτοδιοίκηση, όταν είναι αυτός που εδώ και ενάμιση χρόνο έχει στο γραφείο του τις προτάσεις της ΚΕΔΕ για τη μεταρρύθμιση στο Κράτος, τις οποίες όμως αρνήθηκε να συμπεριλάβει στον Κλεισθένη. Είναι αυτός που κρατά κλειστές τις πόρτες του Υπουργείου στους αιρετούς της Αυτοδιοίκησης και βάζει να τον προστατεύουν οι διμοιρίες των ΜΑΤ».
Ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ Κώστας Αγοραστός, από την πλευρά του διατυπώνοντας την κάθετη διαφωνία του με το νέο θεσμικό πλαίσιο, αναφέρει ότι «το νομοσχέδιο αρχίζει και τελειώνει με το εκλογικό σύστημα και τα δημοψηφίσματα» και κατηγορεί την κυβέρνηση για κυνικά παιχνίδια εξουσίας και κόλπα χειραγώγησης της κοινής γνώμης. «Ο Κλεισθένης για τον οποίο δεν υπήρξε ειλικρινής διάλογος με τους αιρετούς της Αυτοδιοίκησης τους οποίους το ΥΠΕΣ δεν σεβάστηκε, αρχίζει και τελειώνει με το εκλογικό σύστημα», που μάλιστα περιέχει “τη δόλια, σκοτεινή και ύποπτη αναλογική της δεύτερης Κυριακής”», συμπληρώνει ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ.
Η αντιπαράθεση και στη Βουλή
Η κόντρα που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στο Υπουργείο Εσωτερικών και στους εκπροσώπους των ΟΤΑ μεταφέρθηκε προχθές και στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής όπου συζητείτο το νομοσχέδιο, η οποία μετατράπηκε κυριολεκτικά σε αρένα.
Τόσο ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Αμαρουσίου Γιώργος Πατούλης όσο και ο πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος και περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, ζήτησαν ξανά την απόσυρση του νομοσχεδίου και διάλογο από την αρχή.
Αποτέλεσμα της οξύτατης αντιπαράθεσης ήταν η αποχώρηση από την Επιτροπή του κ. Πατούλη και η αποβολή από τον πρόεδρο της Επιτροπής Δημήτρη Γάκη, του κ. Αγοραστού.
Ολα μάλιστα ξεκίνησαν επί προσωπικού, όταν τρεις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησαν τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ για αγενή συμπεριφορά και εριστική διάθεση απέναντί τους.
«Είμαστε θυμωμένοι», σχολίασε από την πλευρά του ο Γιώργος Πατούλης και κάλεσε την κυβέρνηση να απαντήσει «από ποια χώρα ξεσήκωσε η κυβέρνηση αυτό το σχέδιο» καθώς όπως είπε, στην Ευρώπη δεν ισχύει κάτι ανάλογο.
Για το σύστημα της απλής αναλογικής που φέρνει ο «Κλεισθένης» στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο κ. Σκουρλέτης δηλώνει ότι αυτό «θα οδηγήσει στην αναζήτηση και επίτευξη συναίνεσης, σύγκλισης και συνεργασίας ανάμεσα στις παρατάξεις που μετέχουν στα όργανα διοίκησης, ενώ παράλληλα θα κινητοποιήσει πολίτες και υγιείς δυνάμεις, οι οποίες μέχρι σήμερα αποκλείονταν λόγω των στρεβλώσεων του ισχύοντος πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος από τη συμμετοχή στα κοινά σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο».
Οι 10 αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο
Με βάση το νέο εκλογικό σύστημα που εισάγει το σχέδιο Νόμου του ΥΠΕΣ, το σύνολο των εδρών του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου, κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο.
Ολοι οι σύμβουλοι, τακτικοί και αναπληρωματικοί, θα εκλέγονται με βάση τα αποτελέσματα του α’ γύρου, σύμφωνα με τους σταυρούς προτίμησης.
Εάν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώνει απόλυτη πλειοψηφία (50%+1), η αναμέτρηση της δεύτερης Κυριακής θα γίνεται μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψηφίων επικεφαλής συνδυασμών, για το ποιος θα αναλάβει καθήκοντα δημάρχου.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών, οι 10 αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο είναι οι εξής:
– Η συγκρότηση του Επόπτη Νομιμότητας ως ξεχωριστής υπηρεσίας από την σημερινή Αποκεντρωμένη Διοίκηση. «Σκοπός της νέας υπηρεσίας θα είναι αυστηρά ο έλεγχος της νομιμότητας και όχι της σκοπιμότητας ενός έργου, καθώς και η επίσπευση των διαδικασιών με απόλυτα διαφανή και αξιόπιστο τρόπο».
– Η καθιέρωση ενιαίου ψηφοδελτίου για τις μικρές κοινότητες έως 500 κατοίκους.
– Η υπαγωγή στις ανταποδοτικές υπηρεσίες της υπηρεσίας πρασίνου.
– Η καθιέρωση των τοπικών δημοψηφισμάτων
– Η υποχρεωτικότητα της επιτροπής διαβούλευσης
– Η δυνατότητα ίδρυσης εταιρειών ειδικού σκοπού στον τομέα της Κοινής Ωφέλειας.
– Η ελάφρυνση των δημοτικών συμβουλίων στο να συζητούν ζητήματα ρουτίνας και η επίλυσή τους
από τις αρμόδιες επιτροπές.
– Η δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων με δημόσιους φορείς, ώστε να ξεπερνιέται η τεχνική ανεπάρκεια κάποιων δήμων.
Με βάση τον «Κλεισθένη», οι αυτοδιοικητικές εκλογές θα διενεργηθούν στις 13 Οκτωβρίου 2019 ο πρώτος γύρος και στις 20 Οκτωβρίου 2019 ο δεύτερος γύρος, αντί για τον Μάιο του ίδιου έτους και ως εκ τούτου αποσυνδέονται από τις ευρωεκλογές.
Οι θητείες των σημερινών διοικήσεων παρατείνονται έως τις 31/12/2019 και οι νέες διοικήσεις θα αναλάβουν καθήκοντα από 1/1/2020.
Από εκεί και πέρα, μειώνονται οι θητείες των τοπικών διοικήσεων στα 4 έτη (από τα 5 που προέβλεπε ο «Καλλικράτης»). Δηλαδή, οι μεθεπόμενες αυ
ατοδιοικητικές εκλογές προγραμματίζονται για τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου του 2023.
Οι κατηγορίες των δήμων
Σύμφωνα με τον Κλεισθένη, οι δήμοι θα διακρίνονται σε έξι κατηγορίες, με βάση τον πληθυσμό τους, τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τους, τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομικής δραστηριότητας εντός των ορίων τους, το βαθμό αστικοποίησής τους, την ένταξή τους ή μη σε ευρύτερα πολεοδομικά συγκροτήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα και τη θέση τους στη διοικητική διαίρεση της χώρας.
Οι κατηγορίες είναι οι εξής:
α) Δήμοι μητροπολιτικών κέντρων. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται όλοι οι δήμοι των πολεοδομικών συγκροτημάτων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
β) Μεγάλοι ηπειρωτικοί δήμοι και πρωτεύουσες νομών με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων.
γ) Μεσαίοι ηπειρωτικοί δήμοι, με πληθυσμό άνω των 10.000 και έως 25.000 κατοίκων.
δ) Μικροί ηπειρωτικοί και μικροί ορεινοί δήμοι, με πληθυσμό κάτω των 10.000 κατοίκων.
ε) Μεγάλοι και μεσαίοι νησιωτικοί δήμοι. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται όλοι οι νησιωτικοί δήμοι με πληθυσμό άνω των 3.500 κατοίκων.
στ) Μικροί νησιωτικοί δήμοι, όπου υπάγονται όλοι οι νησιωτικοί δήμοι, με πληθυσμό έως 3.500 κατοίκους.
