Συνέντευξη
στη Μαίρη Φώτη
Η κυρία Χρυσούλα Τριανταφύλλου, διατηρεί σχεδόν 30 χρόνια συνοικιακό βιβλιοπωλείο στο Ροδίνι. Μέσα σε αυτά τα 30 χρόνια, που οι εποχές έχουν αλλάξει και η τεχνολογία έχει κάνει άλματα, η ίδια εξακολουθεί να μοιράζει χαμόγελα και αγάπη στα παιδιά που επισκέπτονται το κατάστημά της, κόντρα στην «επέλαση» των απρόσωπων πολυκαταστημάτων.
Στην συνέντευξή της σήμερα προς την «δημοκρατική» μιλά για τις τεράστιες αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνολογία, για τις διαφορετικές ανάγκες των εποχών και για τις επιπτώσεις στα συνοικιακά καταστήματα από την λειτουργία των πολυκαταστημάτων.
Συγκινείται όταν τα παιδιά που γνώρισε ως μαθητές, σήμερα ως ενήλικες φέρνουν τα δικά τους παιδιά στο βιβλιοπωλείο και χαμογελά όταν λέει πως δεν έχει ξεχάσει κανένα παιδί και μπορεί εύκολα να το αναγνωρίσει με μια ματιά, ακόμα και σήμερα στον κόσμο των ενηλίκων!
• Πόσα χρόνια διατηρείτε το βιβλιοπωλείο;
Εχω ξεκινήσει από το 1988, του χρόνου αισίως κλείνουμε τα 30 χρόνια!
• Και είναι ένα βιβλιοπωλείο της γειτονιάς.
Της γειτονιάς, ναι.
• Σε τι διαφέρει ένα βιβλιοπωλείο της γειτονιάς από ένα κεντρικό ή ένα πολυκατάστημα;
Καταρχάς, δένεσαι με τους ανθρώπους. Οι πελάτες γίνονται οικογένειά σου. Ειδικά τα παιδιά που μπαίνουν μέσα στο μαγαζί σου, τα νιώθεις σαν παιδιά σου. Στα κεντρικά καταστήματα ή στα πολυκαταστήματα δεν συμβαίνει αυτό, είναι απρόσωπα.
• Στα σχεδόν 30 χρόνια που λειτουργεί το κατάστημα, διατηρείτε επαφές με τα παιδιά των προηγούμενων ετών;
Με πάρα πολλά παιδιά, που πλέον είναι ενήλικες και σήμερα φέρνουν τα δικά τους παιδιά! Αυτό με συγκινεί… Οι μαμάδες και οι μπαμπάδες ως παιδιά, είχαν αγαπήσει το βιβλιοπωλείο, έχουν μνήμες και σήμερα πλέον φέρνουν τα παιδιά τους.
• Διαφέρουν τα σημερινά παιδιά, από τα παιδιά των προηγούμενων δεκαετιών;
Πολύ.
• Ως προς τι;
Δεν είναι τόσο κοινωνικά όπως ήταν, δεν χαιρετούν, δεν δένονται… Μπαίνουν μέσα στο μαγαζί και συμπεριφέρονται όπως αν θα ήταν μέσα σε ένα πολυκατάστημα, δεν μιλούν, παίρνουν αυτό που χρειάζονται και φεύγουν. Είναι πιο αποστασιοποιημένα σήμερα τα παιδιά.
• Στη διάρκεια αυτών των ετών 30 ετών, που η τεχνολογία έχει κάνει άλματα, τι αγοράζουν τα σημερινά παιδιά από τα βιβλιοπωλεία;
Αγοράζουν τα απολύτως απαραίτητα σχολικά είδη, αυτά δηλαδή που τους ζητούν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές. Τα βιβλία παρουσιάζουν τεράστια μείωση στις πωλήσεις. Τα παιδιά δεν αγοράζουν πια βιβλία όπως παλιά, βεβαίως σε αυτό παίζει ρόλο και η σημερινή οικονομική κατάσταση των γονέων τους.
• Παλαιότερα τι αγόραζαν;
Παλαιότερα τα βιβλιοπωλεία ήταν και παιχνιδάδικα, ήταν ο παράδεισος των παιδιών. Ηταν το μαγαζί της γειτονιάς που θα έβρισκαν και το παιχνίδι τους, τα εποχιακά είδη, τα στολίδια των Χριστουγέννων και του Πάσχα… Τώρα πλέον αυτά τα είδη, δεν μπορούμε να τα έχουμε στην ποικιλία που τα είχαμε κάποτε. Προσωπικά εξακολουθώ να φέρνω χριστουγεννιάτικα, πασχαλινά είδη και εποχιακά, γιατί έχω πελάτες που τα ζητούν και θέλουν να αγοράσουν από το συνοικιακό κατάστημα κάτι το διαφορετικό, όχι αυτό το είδος που θα βρουν μαζικά σε μεγάλα πολυκαταστήματα. Μου αρέσει κι εμένα, γιατί στολίζω το μαγαζί μου, αλλάζει και η δική μου ψυχολογία μου και η ψυχολογία των πελατών μου. Ηταν διαφορετικά τότε… Σήμερα τα παιδιά έχουν μεγάλη κλίση προς τα ηλεκτρονικά, ενθουσιάζονται όταν έχουν το πιο μεγάλο, το πιο σύγχρονο κινητό, τα τάμπλετ και ό,τι έχει σχέση με την τεχνολογία. Σε εμάς αυτά δεν μπορεί να τα βρει, άρα θα απευθυνθεί σε καταστήματα που έχουν αυτά τα είδη. Αυτό που διαπιστώνω και με στενοχωρεί, είναι ότι οι έφηβοι δεν έχουν πλέον επαφή με τα βιβλιοπωλεία και σε πολλές περιπτώσεις ούτε οι ενήλικοι. Παλαιότερα μια νοικοκυρά που ήθελε να αγοράσει ένα βιβλίο μαγειρικής, απευθυνόταν στο βιβλιοπωλείο, σήμερα όμως δεν μπορούμε να πουλήσουμε βιβλία μαγειρικής διότι όλες οι συνταγές και σε μεγάλη πληθώρα υπάρχουν στο διαδίκτυο. Τα παιδιά, ακόμα και επιτραπέζια παιχνίδια παίζουν στο κινητό ή στο τάμπλετ τους. Εμείς παρ΄όλα αυτά, επιμένουμε… Επιμένουμε γιατί πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχει το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς, δεν πρέπει να εξαλειφθεί.
• Πάρα πολλά όμως δεν άντεξαν στον ανταγωνισμό των πολυκαταστημάτων και στην οικονομική κρίση.
Είναι δύσκολο. Αν δεν έχεις υπομονή και αν δεν αγαπάς αυτό κάνεις, είναι δύσκολο να αντέξεις. Για μένα, το βιβλιοπωλείο είναι το τέταρτο παιδί μου, έχω τρία παιδιά. Δεν μπορώ να το αποχωριστώ. Για να φτάσει κάποιος στο σημείο να βάλει λουκέτο, προφανώς αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και δεν μπορεί να πράξει διαφορετικά…
• Πέρασε από το μυαλό σας, όλα αυτά τα χρόνια;
Να το κλείσω; Ποτέ. Τώρα βέβαια, δείχνουν ενδιαφέρον τα παιδιά μου που έχουν σπουδάσει οικονομικά -τα δύο αγόρια, το κορίτσι δεν επιθυμεί να ασχοληθεί- το παρακολουθούν και θέλουμε να δούμε πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί περαιτέρω, να ακολουθήσει την τάση της εποχής. Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά, αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι εμένα μου αρέσει ο παραδοσιακός χαρακτήρας του βιβλιοπωλείου.
• Εσείς πώς αποφασίσατε να ανοίξετε βιβλιοπωλείο;
Αυτή είναι μια καλή ερώτηση, γιατί δεν είχα σχέση με το αντικείμενο… Από ένστικτο μπορώ να πω. Ημουν πολύ νέα, μου άρεσαν τα βιβλία, ήθελα να κάνω κάτι δικό μου και ήθελα να ασχοληθώ με κάτι που να αφορά τα παιδιά. Όλα ξεκίνησαν από την αγάπη μου για τα παιδιά. Δεν είχα τότε γνώσεις για το αντικείμενο αλλά είχα πολύ μεράκι. Με βοήθησαν πολύ τα παιδιά του τότε, οι εποχές του τότε… Ξέρετε, η εποχή είναι πάντα μπροστά σου, εσύ την κυνηγάς κι αυτή τρέχει. Απ΄όλα με στενοχωρεί, που τα περισσότερα σημερινά παιδιά δεν θα μπορώ να τα θυμάμαι σε 10 χρόνια από τώρα. Τα παιδιά όμως, που πέρασαν στα προηγούμενα χρόνια από το 15ο δημοτικό σχολείο τα θυμάμαι όλα! Σπάνια να δω παιδί και να μην το γνωρίσω ως ενήλικα πλέον. Αν το συνοικιακό κατάστημα δεν κρατήσει προσωπική επαφή με τον πελάτη του, γίνεται κι αυτό απρόσωπο. Προσπαθούμε όμως, το παλεύουμε, είμαστε μια μεγάλη ανοικτή αγκαλιά για την γειτονιά μας, για τα παιδιά! Ποτέ δεν είδαμε το παιδί ως χρήμα, ότι έπρεπε να κερδίσουμε από αυτό. Σημαντικό για εμάς είναι το παιδί να νιώθει όμορφα όταν μπαίνει μέσα στο βιβλιοπωλείο μας και να του αρέσουν τα πράγματα που βλέπει. Αφού πρώτα νιώσει όμορφα και αφού του αρέσουν τα πράγματα, θα αφήσει χρήματα.
• Η κοινωνία στηρίζει σήμερα τα συνοικιακά καταστήματα;
Πενήντα-πενήντα θα έλεγα. Υπάρχει ο κόσμος που θέλει να υπάρχουν τα συνοικιακά μαγαζιά και υπάρχουν κι εκείνοι που δεν τους ενδιαφέρει και τόσο.
• Η επέλαση των πολυκαταστημάτων στα τελευταία χρόνια, ποια προβλήματα δημιούργησε;
Πολλά. Τα πολυκαταστήματα έχουν μειώσει σημαντικά τον τζίρο των μικρότερων καταστημάτων, κι όταν δεν έχεις τζίρο δεν έχεις δύναμη. Στα πολυκαταστήματα πηγαίνουν όλοι, υπάρχουν όμως και κάποιοι που αφήνουν ένα κομμάτι για τα συνοικιακά καταστήματα, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να τα στηρίξουν. Πολλές αγορές επίσης γίνονται πλέον και μέσω ίντερνετ, που κι αυτό έχει κερδίσει ένα γεμάλο μέρος της αγοράς.
• Σχολικά είδη αγοράζουν σήμερα οι γονείς για τα παιδιά τους από συνοικιακά καταστήματα;
Δόξα τω Θεώ ναι. Θα μπορούσε βέβαια να ήταν και καλύτερα τα πράγματα αν δεν ήταν τα πολυκαταστήματα, αλλά είμαστε ευχαριστημένοι. Τον Σεπτέμβριο για παράδειγμα, νιώθουμε κι εμείς ότι ανοίγουν τα σχολεία, ότι ο κόσμος μας στηρίζει, μας αγαπάει…
• Εχετε εγγόνια;
Εχω, πάμε για το τέταρτο τώρα αλλά ένα μόνο πηγαίνει στο σχολείο.
• Του μεταδώσατε την αγάπη για τα βιβλία και τα επιτραπέζια παιχνίδια;
Προσπαθώ, πιστεύω ότι σε έναν βαθμό τα έχω καταφέρει. Βέβαια, έχει και τάμπλετ, αν και μικρός ακόμα, αλλά το χρησιμοποιεί με μέτρο. Εχω πάρει πολλά επιτραπέζια παιχνίδια στο σπίτι, για να μάθουν να παίζουν τα παιδιά και να μην ασχολούνται μόνο με την τεχνολογία.
• Την πορεία των συνοικιακών καταστημάτων πώς την βλέπετε;
Θέλω να σκέπτομαι θετικά αν και το μέλλον είναι δυσοίωνο. Είναι δύσκολα τα πράγματα… Θα κρατήσουμε το κατάστημα όσο μας επιτρέπει η κατάσταση κι αυτό θα εξαρτηθεί από τον κόσμο. Οσο ο κόσμος θέλει να στηρίζει τα καταστήματα της γειτονιάς του, αυτά θα υπάρχουν.
• Αρα εναπόκειται στον κόσμο;
Ναι, ο κόσμος σε ανεβάζει και ο κόσμος σε κατεβάζει… Βέβαια και οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να έχουν υπομονή. Αν νομίζει κανείς ότι ανοίγοντας ένα κατάστημα θα λύσει το οικονομικό του πρόβλημα, έτσι όπως είναι σήμερα οι καταστάσεις, έχει λάθος αντίληψη. Γι αυτό και ανοίγουν και στη συνέχεια κλείνουν πολλά καταστήματα. Πολλοί δεν το αγαπάνε το αντικείμενο αλλά θέλουν μόνο να βγάλουν λεφτά. Όμως δεν είναι έτσι… Θέλει μεράκι, αγάπη και υπομονή. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις, τα καταστήματα της γειτονιάς πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν. Αν μείνουν μόνο τα πολυκαταστήματα, θα μπαίνουμε μέσα, θα πέφτουμε ο ένας πάνω στον άλλον και δεν θα μιλάμε, δεν θα χαιρετιόμαστε. Θα χαθεί η ανθρώπινη επαφή, θα σπάσει η αλυσίδα της κοινωνικής συνοχής και όλα είναι αλυσίδα…
