Η Σύμη είναι ένα νησί που σήμερα το κατοικούν 2.690 άνθρωποι σκαρφαλωμένοι στους απότομους βράχους του και απέχει 7 χιλιόμετρα από τη Τουρκία. Έχει μια ιστορία 10.000 χρόνων κατά την διάρκεια των οποίων οι κάτοικοί της έμαθαν να εργάζονται και να προοδεύουν. Δεν είναι τυχαίο που οι μύθοι τους θέλουν παιδιά του Προμηθέα και του Γλαύκου, αφού πάντα έδειξαν την ευρηματικότητά τους, την θεϊκή παιδεία τους και την ικανότητα να διαχειρίζονται τη θάλασσα, στην επιφάνεια και στο βυθό της, σαν να ήταν το σπίτι τους.
Γι’ αυτούς όμως το υπέρτατο αγαθό ήταν και είναι η ελευθερία της φίλης πατρίδας τους. Αντιμετώπιζαν τους κατακτητές, όσο δυνατοί και αν ήταν, ως ίσους και τους ανάγκαζαν να αφήνουν την ελευθερία τους ανέπαφη, γιατί οι Συμιακοί ήξεραν να τους αντιμετωπίζουν με αποτελεσματικότητα. Στην Βυζαντινή περίοδο, προμήθευαν την Κωνσταντινούπολη με κρασιά και λάδια καθώς και με τα μοναδικά σε τεχνολογία σκάφη τους. Έτσι αυτοδιοικούνταν, πληρώνοντας ένα συμβολικό φόρο κάθε χρόνο, το αντίτιμο του ενός τετάρτου της αξίας ενός σπιτιού. Έτσι συνέχιζε η ζωή τους και με τους Άραβες που τους αντικατέστησαν οι Γενουάτες.
Όποτε κάποιος από τους κατακτητές παρέκκλινε από τη συμφωνημένη πορεία τον εξοστράκιζαν. Οι πρώτοι που το ένοιωσαν αυτό ήταν η Γενουάτες και έτσι βοήθησαν τους Ιππότες να καταλάβουν τη Ρόδο. Σε αντάλλαγμα οι Ιππότες τους άφησαν να αυτοδιοικούνται έναντι μιας συνεισφοράς στα Μοναστήρια τους 500 άσπρα το χρόνο. Επέβαλλαν δηλαδή σε κάθε κατακτητή το δίκαιο του εθίμου. Οι Ιππότες όμως, όταν βρέθηκαν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση τους καταπίεσαν οικονομικά σε βαθμό που τους οδήγησαν σε πείνα, έτσι συμφώνησαν με τον Σουλεϊμάν το Νομοθέτη να καταλάβει τα νησιά και για το λόγο αυτό τους παραχώρησε Χάτι Χουμαγιούν, δηλαδή συνθήκη ανεξαρτησίας, που προέβλεπε μια εισφορά για τα Βακούφια του Σουλτάνου στη Ρόδο 500 γροσιών το χρόνο. Η κατασκευή ενός σπιτιού κόστιζε 2.000 γρόσια.
Με την Ελληνική Επανάσταση όλα άλλαξαν. Οι Συμιακοί, μορφωμένοι και ιδεολόγοι, ακολούθησαν τον εθνικό συναγερμό επαναστατώντας και έτσι εντάχθηκαν αμέσως στο Ελληνικό Κράτος που δημιουργούτανε ως αντεπαρχία. Η πρώτη εμπειρία δεν ήταν θετική. Γιατί το Ελληνικό Κράτος, ακόμα πριν γεννηθεί είχε γίνει φωλιά εκμεταλλευτών. Να τι γράφουν από όλα τα νησιά των Νότιων Σποράδων στον Καποδίστρια: «Άρα είναι δυνατόν ένα νησί που κατοικείται από τέσσερεις χιλιάδες ψυχές, να υποφέρει τόσα δεινά, και τόσο υπέρογκα έξοδα και τόσες αρπαγές; Καταντήσαμε σε έσχατη φτώχεια και ποτέ δεν παράλειψαν να εισπράξουν κάθε χρόνο το δέκατο των εισοδημάτων της. Μολονότι πολλές φορές αναφέραμε την ελεεινή μας κατάσταση, προς τις απελθούσες Διοικήσεις δεν βρήκαμε καμιά υπεράσπιση. Συ δε ο σωτήρ των αγαθών η κατάπανοις των κακών μη εγκαταλείπης ημάς τα τέκνα σου, αλλά σπλαχνίσθητι και ρύσαι ημάς, εκ πάσης προσβολής των αδικημάτων, διότι εις Σε μετά θεόν την ελπίδα έχομεν».
Οι Συμιακοί, δεν περίμεναν βοήθεια από ψηλά και όπως συνήθιζαν αντέδρασαν άμεσα. Μόλις έφτασαν στη Σύμη οι ενοικιαστές των δασμών και των φόρων τους έδωσαν ένα έγγραφο και τους έδιωξαν (2.4.1828): «Επειδή η πατρίδα μας βρίσκεται στη χειρότερη θέση από όλα τα νησιά και υπόκειται σε απροσδόκητα δεινά από την γειτονική τυραννική εξουσία, για το λόγο αυτό συμβουλεύουμε τους τελώνες και ενοικιαστές που έστειλε η Ελληνική Πολιτεία να μην έλθουν εδώ, για να μην τους βρει μεγάλη βλάβη από τον τύραννο, επειδή η πατρίδα μας δεν έχει τη δυνατότητα να αντισταθεί (σ.σ. για να τους προστατεύσει). Γι’ αυτό στέλνουμε σήμερα ταχυδρόμο στον Εξοχότατο Κυβερνήτη για να του παραστήσει τις απόψεις μας περί τελωνείων και δεκάτων». Υπογράφουν όλοι οι κάτοικοι της νήσου Σύμης.
Μετά την Ελληνική Επανάσταση, όταν οι Μεγάλες «αδελφές» Δυνάμεις ανάγκασαν τη Σύμη να υποταχθεί στο Οθωμανικό Κράτος, γιατί γι’ αυτούς δεν μπορούσε να εννοηθεί ανεξάρτητο νησί στο Αιγαίο, άρχισαν και τα μεγαλύτερα δεινά για τη Σύμη. Παρόλο που η Σύμη είχε υπογράψει σύμβαση με το Οθωμανικό Κράτος να διατηρήσει την ανεξαρτησία της και μετά
την ένταξή της στο Οθωμανικό Κράτος, επειδή ακολούθησαν παρανομίες συσπείρωσε άλλα 11 νησιά για να διαμαρτυρηθούν και έτσι δημιουργήθηκε το όνομα Δωδεκάνησος. Ο όρος στη πραγματικότητα δημοσιοποιήθηκε από τη μελέτη που έκανε η Στεφανόπολις (1912), κατά την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων, για την διεκδίκηση των νησιών από την Ελλάδα κατ’ εντολή του Βενιζέλου, αν και τα νησιά αυτά είναι πάνω από 700. Η Σύμη λοιπόν, ως πρωτεργάτης αυτής της κίνησης των νησιών, προσπάθησε να αποσύρει από την πλάτη τους τους φόρους που ήθελε να επιβάλει η Οθωμανική Αυτοκρατορία και πολέμησε γι’ αυτό επί 50 έτη.
Ένα ενδεικτικό γράμμα από τα εκατοντάδες τους προς το Σουλτάνο έλεγε μεταξύ άλλων: «να εύρομε και εμείς οι πτωχοί και δυστυχείς νησιώτες απαλλαγή από τα δεινά που καταπιέζουν εδώ και αρκετό χρόνο εμάς και το νησί μας και να ανακτήσουμε τη πρότερη μικρή ευημερία με την απόδοση των παλιών ατελειών, τις οποίες οι κατά καιρούς ένδοξοι πρόγονοι σας μας χορήγησαν και επιβεβαίωσε και ο αείμνηστος πατέρας της Υ.Α.Μ. εφόσον μάλιστα και με αυτοψία γνώρισε τον ξηρόν μας βράχο.
Μεγαλειότατε! Δεν εννοούμε να εξαιρεθούμε από τη γενική νομοθεσία που διέπει όλο το κράτος, ζητούμε από την Υ.Α.Μ. μόνον αυτό, να θυμηθείτε με την πατρική σας μέριμνα ότι το νησί μας οφείλει τα πάντα και αύτη ακόμη την κατοίκηση του αποκλειστικά στο έλεος και τη γενναιότητα των ενδόξων προγόνων της Υ.Α.Μ. οι οποίοι μας επέτρεψαν να τρεφόμαστε από κάποια ψίχουλα που πέφτουν από το πλούσιο Αυτοκρατορικό Τραπέζι και ότι αν στερηθούμε από αυτά κινδυνεύουμε να απωλέσουμε και την ύπαρξη μας.
Μεγαλειότατε! Από τη στιγμή που η Αυτοκρατορική κυβέρνηση ζήτησε να μας στερήσει από τις ατέλειες και τα προνόμια που μας παραχωρήθηκαν και να επιβάλει και σ’ εμάς φόρους καθόλα δυσαναλόγους προς τα ισχνά μας έσοδα, δυστυχούμε, το δε νησί μας κινδυνεύει να καταστραφεί. Ας μας δείξει λοιπόν ο πατέρας μας οίκτο στην δυστυχία μας και ας μας επιτρέψει κατά το παράδειγμα του αείμνηστου πατρός του να τρεφόμαστε και στο μέλλον από τα ψίχουλα του πλούσιου Αυτοκρατορικού Τραπεζιού.
Μεγαλειότατε! Είμαστε πτωχοί και δεν έχουμε να προσφέρουμε, παρά μόνο τις ταπεινές αλλά ειλικρινής μας ευχές για την στερέωση του θρόνου και υπέρ της υγείας, της δόξας και της μακροβιότητας της Υ.Α.Μ., ο δε ύψιστος να σας τα ανταποδώσει. Πιστότατοι υπήκοοι της Υ. Α. Μεγαλειότητας. Στη Σύμη στις 2 Ιουνίου 1876. Η Κοινότητα. Οι Σφραγιδοφύλακες Ν. Ι. Διακιοῦ, Ι. Κατριός, Κ. Κοζᾶς. Οι Δημογέροντες. Βασιλ. Βενιαμίν, Ν. Ι. Διακιοῦ. Ο Γραμματεύς. Ν. Γ. Μαστορίδης».
Σε ένα υπόμνημα που έστειλαν οι Συμιακοί στην Επιτροπή που είχαν επιβάλει οι Μεγάλες Δυνάμεις για να λύσουν τα προβλήματα των νησιών, έγραφαν προς τον Πρόεδρό της: «Εξοχότατε,
Οι Σποράδες, Αστυπάλαια, Ικαρία, Κάλυμνος, Κάσσος, Καστελόριζο, Λέρος, Νίσυρος, Πάτμος, Σύμη, Τήλος και Χάλκη του Αρχιπελάγους, που είναι ξεροί και πετρώδεις βράχοι, που στερούνται και του πόσιμου νερού και συνεπώς είναι πτωχότατες, διοικούνταν από μόνες τους από της κατάκτησης μέχρι το 1869 χάρις στους μεγάθυμους Σουλτάνους με τον σκοπό να κατοικούνται και να έχουν επάρκεια για τη διατήρηση των κατοίκων τους, αποδίδοντας στην Αυτοκρατορική Κυβέρνηση κάποιο καθορισμένο φόρο κατ’ αποκοπή (Μαχτού) και ήταν απαλλαγμένα από κάθε άλλο φόρο και τέλος εισαγωγής και εξαγωγής. Έτσι διατηρούνταν χάρις στη σπογγαλιεία που είναι ένα επικινδυνοδέστατο επάγγελμα.
Με το καθεστώς αυτής της διοίκησης και με υπεράνθρωπες σχεδόν προσπάθειες, τα παραπάνω νησιά κατέστησαν κατοικήσιμα και οι λίγοι κάτοικοι αποζούσαν με δυσκολία αλιεύοντας από τους βυθούς της θάλασσας σφουγγάρια και γίνονταν συχνά βορρά των θηρίων της θάλασσας.
Αλλά και η δυστυχής αυτή κατάσταση διήρκεσε μέχρι το 1869 καθόσον τότε ο Αχμέτ Πασάς Καϊσερλῆς, παραβλέποντας τις ευγενικές διαθέσεις και τους υψηλούς σκοπούς των μεγάθυμων Κυρίαρχών του, και κατάργησε τα προνόμια αυτών των παραπάνω νησιών του προ του 1869 καθεστώτος και τα εξομοίωσε διοικητικά με τη υπόλοιπη Αυτοκρατορία.
Έκτοτε παρόλες τις ενάντιες επισημάνσεις, υποσχέσεις και διαβεβαιώσεις του μακαρίτη Ααλή Πασά του τότε Μεγάλου Βεζίρη, έπαυσε η αυτοδιοίκηση των νησιών και εγκαθιδρύθηκαν σ’ αυτά ποικίλες αρχές και πολυάριθμοι υπάλληλοι. Εισήχθησαν παντοειδείς φόροι και δυσανάλογοι με τις δυνατότητες των νησιών που απορρόφησαν όλη την ικμάδα τους και η μόνη βιομηχανία των νησιών η σπογγαλιεία, καταστράφηκε σχεδόν ένεκα των μεγάλων και επαχθέστατων φόρων που υποβλήθηκαν στο πρόσωπο του σπογγαλιέα και στο όνομα του πλοίου και για τους οποίους με τη προσθήκη των εξόδων δεν επαρκεί συνήθως όλη η αξία του εξαχθέντος σπόγγου από το βυθό της θάλασσας με προφανέστατο κίνδυνο της ζωής του σπογγαλιέα. Τα πάντα είναι σε αταξία, οι φόροι που εισπράττονται διατηρούν αρχές ανώφελες στους τόπους και στη Κυβέρνηση και η φτώχια κατά συνέπεια βασιλεύει στα νησιά, με τέτοιο τρόπο που δεν μπορούν να ζήσουν οι κάτοικοι και άρχισαν να ερημώνουν τα νησιά λόγω της μετανάστευσης των κατοίκων στην Μικράν Ασία και στην Ελλάδα με την ελπίδα να πορισθούν τουλάχιστον ζητιανεύοντας τον επιούσιο άρτο γι’ αυτούς και για τις οικογένειες τους.
Με αυτή τη κατάσταση των πραγμάτων οι υποφαινόμενοι κάτοικοι των παραπάνω Νοτίων Σποράδων, βρίσκονται στο δίλημμα αν θα μείνουν στα νησιά τους και να πεθάνουν από πείνα ή να μεταναστεύσουν σε ξένη γη. Πριν να διαλέξουν μεταξύ των δύο αυτών αποφάσεων και παίρνοντας υπόψη ότι τα νησιά αυτά που κατοικούνται αποκλειστικά από Ορθόδοξους Χριστιανούς, δεν μπορούν λόγω της φυσικής τους κατάστασης να διατηρηθούν χωρίς ασυδοσία και αυτοδιοίκηση και ότι για να προλάβουν την παντελή καταστροφή και ερήμωση των νησιών και τις μεταναστεύσεις και τέλος ότι η Κυβέρνηση δεν έχει κανένα όφελος από τους πολυειδής αυτούς φόρους και από το υπάρχον διοικητικό σύστημα που οδηγεί στη καταστροφή των νησιών να δράξουν με χαρά την ευκαιρία που τους παρέχει η Υψηλή αυτή Επιτροπή και να επικαλεστούν την πατρική μέριμνα της Αυτοκρατορικής Κυβερνήσεως και τις εγγενείς διαθέσεις της διεθνούς αυτής Επιτροπής υπέρ των λαών αυτής της Αυτοκρατορίας, τολμούν να ζητήσουν με σεβασμό τα εξής:
1ον Επάνοδο στο προ του 1869 καθεστώς ήτοι διοίκηση διά Δημάρχων και Δημοτικών Συμβουλίων που να εκλέγονται ελεύθερα από το λαό και να ενεργούν στα όρια της δικαιοδοσίας τους και Δικαστικών Αρχών των νησιών καθώς και Δικαστών για τις μικρές υποθἐσεις.
2ον Οργανικό Νόμο που να καθορίζει α) το καθεστώς αυτό και τα καθήκοντα και δικαιώματα των Δημάρχων και Δημοτικών Συμβουλίων β) την ισχύ των εθίμων των νησιών και του Αρμενόπουλου ως αστικού Νόμου καθόσον δεν τροποποιείται από τα έθιμα γ) την ισχύ δικονομίας της Κρήτης για τα δικαστήρια.
3ον Την αποκλειστική καθιέρωση της Ελληνικής γλώσσας ως επίσημης στη Διοίκηση και στα Δικαστήρια γενικότερα καθόσον οι κάτοικοι είναι όλοι Χριστιανοί και δεν γνωρίζουν καμιάν άλλη απολύτως γλώσσα.
4ον Ένωση όλων των νησιών που κατοικούνται απολύτως από Χριστιανούς, σε μία Διοίκηση που να είναι αποδεχτή από τα νησιά αυτά και να έχει έδρα το κεντρικότερο από αυτά, ανεξάρτητη από κάθε άλλη διοίκηση που να εδρεύει στη Μικρά Ασία.
5ον Υπαλλήλους Χριστιανούς κατά την θρησκεία της πλειοψηφίας που να γνωρίζουν την Ελλην. γλώσσα.
6ον Δικαστήρια τακτικά που να σχηματίζονται κατά τον οργανικό Νόμο και να έχουν πρόεδρο Νομομαθή Δικαστή αν είναι δυνατόν.
7ον Ασυδοσία όπως πριν από το 1869 και κατά συνέπεια κατάργηση του Εμιρίου σπόγγων και κάθε άλλου φόρου γενικότερα με οποιονδήποτε όνομα και πληρωμή μόνον τον φόρο Μαχτού όπως ορίζονταν πριν από το 1869.
8ον Χρήση των προ του 1869 εισπραττόμενων μικρών εισοδημάτων κάθε νησιού μετά την αφαίρεση του προς την Αυτοκρατορική Κυβέρνηση οφειλόμενου Μαχτού κατ’ αποκοπή υπέρ των Δημοσίων αναγκών και έργων του και απαγόρευση να γίνεται χρήση γι’ άλλο νησί, ή για το υπόλοιπο κράτος.
9ον Αστυνομία και χωροφυλακή επιτόπιες που να διατηρούνται από κάθε νησί κατά τις ανάγκες του.
10ον Σχηματισμό Εφετείου και γενικού Συμβουλίου στην έδρα των Νότιων Σποράδων από αντιπροσώπους του κάθε νησιού για να κρίνει τα γενικά συμφέροντα αυτών και να δικάζει Εφέσιμες τις συμπίπτουσες υποθέσεις κατά τον Οργανικό Νόμο και τη δικονομία.
Έχοντες την ελπίδα ότι τα δίκαια μας αιτήματα θα οδηγήσουν στη σωτηρία των Νησιωτών Υπηκόων φιλήσυχων και πιστών της Α.Μ. του χαριτόβρυτου μας Άνακτα Σουλτάν Χαμίτ του Βου ότι θα καθιερωθούν με απόφαση της Υψηλής αυτής διεθνούς Επιτροπής που συνήλθε δυνάμει της συνθήκης του Βερολίνου, εκφράζουμε εκ των προτέρων την αιώνια μας ευγνωμοσύνη για τα ευεργετήματα που θα μας παραχωρήσετε. και διατελούμε ευσεβάστως. Ευπειθέστατοι. 8 Αὐγ. 1880.
Οι Σφραγιδοφύλακες Ν. Ι. Βογιατζῆς, Κ. Φαρμακίδης, Ν. Μ. Φακλῆς. Οι Κάτοικοι Σύμης. Τ.Σ. Οι Δημογέροντες. Ν. Ι. Βογιατζῆς, Αγ. Ζάγουρας. Ο Γραμματεύς. Ν. Μαστορίδης».
Οι υποσχέσεις που είχαν δώσει οι Μεγάλες Δυνάμεις για να προστατεύουν τους νησιώτες από την οικονομική καταπίεση ήταν όπως και είναι πάντα «έπεα πτερόεντα». Τα πράγματα επιδεινώθηκαν με τους Νεότουρκους. Έτσι όλοι η νησιώτες των Δωδεκανήσων, ακολουθώντας την πάγια τακτική τους, άλλαξαν Κυρίαρχο και έφεραν τους Ιταλούς. Οι Ιταλοί είχαν σκοπό να καταλάβουν μόνο την Ρόδο τη Κω και την Κάρπαθο, αλλά με τη πίεση των νησιωτών ελευθέρωσαν και τα άλλα νησιά. Βέβαια είχε γίνει συμφωνία, αλλά οι Ιταλοί αργότερα την αθέτησαν ως προς το διοικητικό καθεστώς και τα κατέλαβαν. Όμως σεβάστηκαν το οικονομικό καθεστώς των μικρών νησιών και δημιούργησαν το Δημοτικό Φόρο.
Η πολυπόθητη Ενσωμάτωση στην Ελλάδα, που προετοιμάστηκε από οραματιστές πολιτικούς, διατήρησε το καθεστώς των φόρων που ίσχυε επί Ιταλίας. Τα τελευταία χρόνια όμως, οι πειναλέοι καρεκλοκένταυροι των Αθηνών, θεωρώντας ότι είναι πατριωτικό να απομυζούν τα νησιά, αφήνοντάς τα στο έλεος του Θεού, κατάργησαν αυτά τα λεγόμενα προνόμια. Ως αποικιοκράτες θεωρούν πως δίνοντάς τους λίγα ψίχουλα θα μπορούν να τους διαφεντεύουν αδιαφορώντας αν χωρίς υποδομές και γιατρούς μπορούν να επιζήσουν. Αυτά λοιπόν δεν ήταν ούτε είναι προνόμια, αλλά αναγκαιότητα για την ύπαρξη των όπως έλεγαν και στους Σουλτάνους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει επιδεινωθεί η κατάσταση και κάθε κυβερνητικός γύρος φέρνει και νέα κακά μαντάτα στα νησιά. Το τελευταίο είναι ο ΕΝΦΙΑ. Τι δουλειά έχει ο ΕΝΦΙΑ σε αυτά τα νησιά, δηλαδή να πληρώνουν ενοίκιο στο Κράτος οι Ακρίτες για το τόλμημά τους; Αυτή είναι η μεγαλύτερη ανοησία που θα μπορούσε να δημιουργήσει ανθρώπινο μυαλό. Μάλιστα όταν για ένα αγρό 200 τ.μ. καθόρισαν οι ανεγκέφαλοι αντικειμενική αξία 60.000 €. Για ένα γήπεδο που είναι σε εκτός σχεδίου περιοχή και το μισό του οποίου είναι δασικό, όπως το καθόρισε το Κράτος των ανεγκέφαλων, η αντικειμενική αξία είναι 700.000 € επειδή λέει είναι δύο στρέμματα.
Οι παππούδες μας θα έστελναν σε χώρα κοράκων όλους αυτούς τους προδότες του τόπου, γιατί αν κάποιοι θέλουν να διώξουν το στρατό από τα νησιά, αυτοί θέλουν να διώξουν τους κατοίκους και όπως στην δεκαετία του 1950 να μείνουν μερικές γυναίκες που θα περιμένουν το συνάλλαγμα από το εξωτερικό, έτσι όπως θα άρεσε και σε αυτούς που επιβουλεύονται τα νησιά.
ΝΙΚΟΛΟΣ ΦΑΡΜΑΚΙΔΗΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
