Tου Σπύρου Δημητρέλη
Ούτε μια, ούτε δύο. Κατά μέσο όρο κάθε μήνα η φορολογική διοίκηση ξεκινά ελέγχους σε δέκα υποθέσεις κλοπής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας. Αλλά ακόμη και αυτές είναι απλώς μερικές σταγόνες στον ωκεανό της υπεξαίρεσης και κλοπής ΦΠΑ που χαρακτηρίζει το ελληνικό φορολογικό σύστημα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τα διαφεύγοντα από τα κρατικά ταμεία έσοδα ΦΠΑ.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι κάθε χρόνο χάνονται από τα κρατικά ταμεία περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια ευρώ από ΦΠΑ λόγω της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Ουσιαστικά χάνεται το 28,2% του ΦΠΑ, δηλαδή δεν εισπράττεται από το δημόσιο το ένα στα τέσσερα ευρώ φόρου. Η Ελλάδα βρίσκεται με βάση αυτήν την επίδοση στην τρίτη χειρότερη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς σε χειρότερη θέση βρίσκεται μόνο η Ρουμανία και η Σλοβακία.
Η πιο συνηθισμένη μορφή οργανωμένης κλοπής ΦΠΑ είναι αυτή των τριγωνικών συναλλαγών που καταλήγει στον “εξαφανισμένο έμπορο”. Σύμφωνα με έμπειρα στελέχη του φοροελεγκτικού μηχανισμού την κρίσιμη στιγμή της απόδοσης του ΦΠΑ στο δημόσιο ταμείο μια εταιρεία – σφραγίδα εξαφανίζεται. Η πιο συνηθισμένη και απλή αλληλουχία συναλλαγών είναι η εξής: Μια ελληνική επιχείρηση αγοράζει προϊόντα από άλλη επιχείρηση που εδρεύει σε χώρα – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επειδή είναι ενδοκοινοτική συναλλαγή δεν βαρύνεται με ΦΠΑ. Η ελληνική επιχείρηση πουλά στη συνέχεια τα προϊόντα προς άλλη ελληνική επιχείρηση και αυτή με τη συνέχειά της σε άλλη μέχρι και την επιχείρηση που διαθέτει τα προϊόντα στον τελικό καταναλωτή που πληρώνει και τον ΦΠΑ. Ο ΦΠΑ ακολουθεί αντίστροφη πορεία από την πορεία των προϊόντων, αλλά μια επιχείρηση στην αλυσίδα εξαφανίζεται πριν αποδώσει τον ΦΠΑ στο δημόσιο ταμείο. Σε πολλές περιπτώσεις τα κυκλώματα κλοπής του ΦΠΑ δραστηριοποιούνται με συναλλαγές σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από πολύπλοκες συναλλαγές.
Όπως τονίστηκε, η ΑΑΔΕ ξεκινά κατά μέσο όρο κάθε μήνα δέκα έρευνες σε υποθέσεις απάτης ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, από την αρχή του έτους έως και το τέλος Μαΐου ξεκίνησαν έρευνες για 55 υποθέσεις απάτης με τον ΦΠΑ. Την ίδια περίοδο ολοκληρώθηκε ο έλεγχος σε 68 υποθέσεις ελέγχου ΦΠΑ με τα συνολικά διαφυγόντα έσοδα που εντοπίσθηκαν να προσεγγίζουν τα 13 εκατομμύρια ευρώ. Την ίδια περίοδο απενεργοποιήθηκαν και 36 Αριθμοί Φορολογικού Μητρώου οι οποίοι ανήκουν σε επιχειρήσεις που χαρακτηρίστηκαν ως “εξαφανισμένοι έμποροι”.
Το ειδικό λογισμικό
Η κλοπή ΦΠΑ είναι μια υπόθεση που επιχειρείται να αντιμετωπισθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Μια πρακτική που έχει εφαρμοστεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες -και στην Ελλάδα- είναι αυτή της αντιστροφής της υποχρέωσης απόδοσης του ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως για παράδειγμα στις ηλεκτρονικές συσκευές (κινητά τηλέφωνα κλπ). Κατά τη χονδρεμπορική κίνηση των συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων υπόχρεος στην απόδοση του ΦΠΑ δεν είναι ο πωλητής τους αλλά ο αγοραστής. Επιπλέον, σε πολλές χώρες χρησιμοποιείται και ειδικό λογισμικό, το οποίο αναλύοντας τα εκατομμύρια συναλλαγών που γίνονται, εντοπίζει αυτές που εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο για κλοπή ΦΠΑ. Η Ελλάδα έχει παραλάβει το σχετικό λογισμικό και το χρησιμοποιεί επικουρικά στις έρευνες για τη φορολογική απάτη.
