Η Πανελλαδική Γραμμή 115 25 “Μαζί για το Παιδί”, είναι μια τηλεφωνική γραμμή βοήθειας που απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους, γονείς και εκπαιδευτικούς. Το Μαζί για το Παιδί ξεκίνησε να λειτουργεί στην Ελλάδα το 1996. Πρόκειται για μια ένωση μη-κερδοσκοπικών σωματείων και ιδρυμάτων, που εργάζονται για την ευημερία περισσότερων από 30.000 παιδιών κάθε χρόνο. Κύριος στόχος της Ένωσης είναι να προσφέρει βοήθεια σε παιδιά και νέους που αντιμετωπίζουν την φτώχεια, την αναπηρία, την κακοποίηση και την αρρώστια.
To 2016 τιμήθηκε με το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών για την κοινωνική της προσφορά, ενώ το 2019 έλαβε βραβείο BRAVO για την ενεργοποίηση χιλιάδων πολιτών στο πλαίσιο της δράσης της «Ίσες ευκαιρίες για τα παιδιά: Δράσεις για την Υγεία και την Παιδεία σε ακριτικές περιοχές της Ελλάδας».
Με στόχο να βοηθάει παιδιά, νέους και οικογένειες άμεσα και αποτελεσματικά, η Ένωση έχει όραμα να λειτουργεί ως ένα πανελλαδικό δίκτυο αρμονικής συνύπαρξης και συνεργασίας μεταξύ των φορέων παιδικής προστασίας, συνεργάζεται με περισσότερους από 200 φορείς, σε όλη τη χώρα και κάνει πράξη τη φιλοσοφία της που συμπυκνώνεται στη ρήση «η ισχύς εν τη ενώσει».
H επιστημονική ομάδα της Ενωσης, απαντά σε μια σειρά από ερωτήματα της «δημοκρατικής», με έμφαση στον αντίκτυπο της πανδημίας σε παιδιά και εφήβους αλλά και στους γονείς τους, ενώ μέσω της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας συνέντευξης αναδεικνύονται και τα κύρια προβλήματα που κλήθηκαν να διαχειριστούν οι ειδικοί της γραμμής «115 25 Μαζί για το Παιδί» από το 1996 έως σήμερα.
• Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη από το μείζον κοινωνικό πρόβλημα που βιώνουμε αυτή την περίοδο και δεν είναι άλλο από τις σοβαρές επιπτώσεις της πανδημίας στη ψυχοσύνθεση του πληθυσμού και ιδίως των παιδιών. Από την επαφή που έχετε με τα παιδιά και τους γονείς, ποια προβλήματα είναι εκείνα που σας απασχόλησαν περισσότερο;
Όλοι οι άνθρωποι αναγκάστηκαν φέτος να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες διαβίωσης. Ακόμη περισσότερο οι γονείς, είχαν να προσαρμοστούν σε μια μεγάλη αλλαγή και να λειτουργήσουν παράλληλα ως γονείς αλλά και ως εργαζόμενοι στον ίδιο χώρο. Όπως κάθε αλλαγή έτσι και αυτή χρειάστηκε χρόνο προσαρμογής και συνοδευόταν από συναισθήματα άγχους και αγωνίας καθώς η αλλαγή φέρνει κάτι νέο, κάτι άγνωστο. Πολλοί γονείς δυσκολευόντουσαν να απομονωθούν στην οικία τους, καθώς πια ήταν ο χώρος όπου συνυπήρχαν συνέχεια με τους συντρόφους τους αλλά και με τα παιδιά τους. Ήταν επίσης ο χώρος όπου καλούνταν να είναι και γονείς, και εργαζόμενοι και σύντροφοι. Οι οικογενειακές σχέσεις επαναπροσδιορίστηκαν αρκετά. Τα παιδιά τώρα καλούνταν να διαχειριστούν και ένα ρόλο του γονέα τους που δεν τον είχαν ξαναδεί, σε πολλές περιπτώσεις προκαλούσε σύγχυση και μεγάλη δυσκολία των γονέων να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα και να βρουν και οι ίδιοι νέες ισορροπίες ως προς τον γονικό τους ρόλο και την επαγγελματική τους ιδιότητα και εν συνεχεία να είναι λειτουργικοί σε αυτή τη νέα συνθήκη. Τα δύο κυρίως θέματα που αναδύονταν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες των παιδιών ήταν η οριοθέτηση και η σημασία της στο οικογενειακό πλαίσιο και η επικοινωνία μεταξύ γονέων και παιδιών, συμπεριλαμβανομένων βέβαια και των δυσλειτουργικών μοντέλων επικοινωνίας που υφίστανται μεταξύ του ζευγαριού. Παράλληλα παρατηρήθηκε αύξηση των κλήσεων που αφορούσε σε προσαρμογή/επαναπροσαρμογή στο σχολικό περιβάλλον στις μικρότερες ηλικίες και στους εφήβους, μια τεράστια αποεπένδυση από τη μαθησιακή διαδικασία ή /και μη παρακολούθηση της τηλεκπαίδευσης. Επίσης, μεγάλες δυσκολίες υπήρξαν γύρω από την οριοθέτηση της έκθεσης στις οθόνες και τις ηλεκτρονικές συσκευές, μιας και η καθημερινότητα των παιδιών στράφηκε πλήρως προς αυτό το μέσο σε επίπεδο μάθησης, ψυχαγωγίας, διασκέδασης, κοινωνικοποίησης και πολλών ακόμα λειτουργιών που χρειάστηκε να υποκαταστήσει.
• Μακροπρόθεσμα, ποιες επιπλέον επιπτώσεις μπορούν να επιφέρουν στα παιδιά και στους έφηβους τα όσα βιώνουμε σήμερα;
Αρχικά να αναφέρουμε ότι η νέα αυτή πραγματικότητα στην οποία καλούμαστε όλοι να προσαρμοστούμε σαφώς και έχει σημαντική επιρροή τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε οικογενειακό επίπεδο. Ένα σημαντικό σημείο είναι οι μηχανισμοί που η κάθε οικογένεια είχε στην κατοχή της για να ανταπεξέρχεται και να διαχειρίζεται δυσκολίες. Οικογένειες που δυσκολευόντουσαν αρκετά στην επικοινωνία και στις μεταξύ τους σχέσεις προ κορωνοϊού, είναι πιθανό να βιώνουν πιο έντονη και τη συγκεκριμένη συνθήκη, η οποία έρχεται να προστεθεί στο ήδη επιβαρυμένο φορτίο. Όσον αφορά στα παιδιά και στους εφήβους, στο διάστημα του lockdown παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στην ενασχόληση με το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Από τη μια θα έλεγε κανείς ότι είναι λογικό, μιας και δεν είχαν σχολείο ή δε μπορούσαν να συνεχίσουν τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες ή να βρεθούν με τους φίλους τους. Από την άλλη όμως οι υπερβολικές ώρες δημιούργησαν δυσκολία στην επικοινωνία με τους γονείς, δυσκολία στο κομμάτι των ορίων, καθώς και επιθετικότητα από πλευράς τους. Όσον αφορά στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, είναι νωρίς ακόμη να μιλήσουμε με σιγουριά. Έχουμε κάποιες ενδείξεις, αλλά δεν αποτελούν ασφαλή συμπεράσματα.
• Πώς μπορεί ένας γονέας που θέλει συμβουλές για το παιδί του ή ακόμα και ένα παιδί που θέλει βοήθεια, να έρθει σε επαφή με τους ειδικούς της Συμβουλευτικής Γραμμής 115 25 της Ενωσης «Μαζί για το Παιδί»;
Η συμβουλευτική γραμμή 11525 είναι μια γραμμή πανελλαδικής εμβέλειας, η οποία λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 09:00 έως τις 21:00.. Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και δεν καταγράφονται. Επομένως, μπορούν να καλέσουν στο 11525 και να επικοινωνήσουν τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν. Το ίδιο ισχύει και για τους εφήβους. Από την άλλη, αν κάποιος δεν επιθυμεί τη συμβουλευτική μέσω τηλεφώνου, μπορεί να στείλει το αίτημά του στο 11525@mazigiatopaidi.gr.
• Τα παιδιά της μέσης ελληνικής οικογένειας, θα λέγατε ότι είναι εξοικειωμένα να ζητούν βοήθεια, ειδικά στο ζήτημα της κακοποίησης;
Το ζήτημα της κακοποίησης στην Ελλάδα αποτελεί ένα θέμα το οποίο φαίνεται να έχει έρθει δυναμικά στην επιφάνεια το τελευταίο διάστημα… Περιστατικά κακοποίησης υπήρχαν στο παρελθόν όπως άλλωστε και σήμερα, αλλά σαν να υπάρχει μεγαλύτερη ετοιμότητα διαχείρισής τους πλέον από την ίδια την κοινωνία. Για να μπορέσει ένα παιδί να μιλήσει για οποιασδήποτε μορφής κακοποίηση θα πρέπει να μπορεί να ακουστεί και όχι να αποσιωπάται. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα όπως για παράδειγμα προστασίας του σώματος, της σεξουαλικής αγωγής, είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας. Αναλόγως την ηλικία των παιδιών μπορούμε να προσεγγίσουμε και να μιλήσουμε για πολύ σημαντικά θέματα με τρόπους κατάλληλους για την αναπτυξιακή τους φάση.
• Από τότε που άρχισε τη λειτουργία της η συμβουλευτική Γραμμή 115 25 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί», διαχρονικά ποια είναι τα προβλήματα που αναδείχθηκαν;
Η γραμμή ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Φεβρουάριο του 2008. Αυτά τα 13 χρόνια ως κοινωνία έχουμε αντιμετωπίσει πολλές και σημαντικές αλλαγές. Μια οικονομική κρίση, η οποία έβγαλε στην επιφάνεια παθογένειες και προβληματικές καταστάσεις. Μια υγειονομική κρίση, η οποία αφήνει καθημερινά το αποτύπωμά της και αναδεικνύει τα μελανά σημεία που υπάρχουν. Διαχρονικά λοιπόν, τα θέματα ποικίλουν και είναι ανάλογα με την εκάστοτε εποχή. Ενδεικτικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι οι δυσκολίες στις σχέσεις στην οικογένεια απασχόλησαν και απασχολούν αρκετά. Επίσης η ενασχόληση με την οθόνη και τα Social media και η ανακοίνωση ενός διαζυγίου ή η διαχείρισή του.
• Κύριος στόχος της Ένωσης είναι να προσφέρει βοήθεια σε παιδιά και νέους που αντιμετωπίζουν την φτώχεια, την αναπηρία, την κακοποίηση και την αρρώστια, για ποιες από αυτές της κατηγορίες δέχεστε τις περισσότερες κλήσεις για βοήθεια;
Η πανελλαδική τηλεφωνική γραμμή 11525 της Ένωσης Μαζί για το Παιδί λαμβάνει κυρίως κλήσεις που αφορούν σε συμβουλευτική υποστήριξη, παραπομπές και πληροφορίες για δομές που αφορούν την οικογένεια και το παιδί πανελλαδικά και ένα ποσοστό κλήσεων αφορούν σε καταγγελίες για περιστατικά κακοποίησης. Όσον αφορά κλήσεις με περιστατικά κακοποίησης, λαμβάνουμε κλήσεις είτε επώνυμα είτε ανώνυμα και μεταφέρονται στον αρμόδιο εισαγγελέα για διερεύνηση. Δεν είμαστε γραμμή sos, επομένως σε περιπτώσεις που αφορούν σε συγγενείς πρώτου βαθμού, δεν έχουμε τη δυνατότητα να επέμβουμε επί τόπου στο σημείο, όπου λαμβάνει χώρα ένα περιστατικό κακοποίησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις παραπέμπουμε στην Ελληνική Αστυνομία. Φροντίζουμε να ενημερώσουμε εγγράφως τον αρμόδιο εισαγγελέα ανηλίκων, ο οποίος με τη σειρά του θα διερευνήσει το περιστατικό και θα αποφασίσει για τη πορεία του. Η Κοινωνική Υπηρεσία της Ένωσης, στους άξονες που αναφέρθηκαν, φτώχειας, αναπηρίας, αρρώστιας βοηθάει ετήσια πάνω από 30,000 παιδιά και οικογένειες σε ανάγκη. Ένα ποσοστό από αυτές εξυπηρετείται και από την γραμμή 11525 όταν κρίνεται ότι χρειάζονται υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης.
• Κλείνοντας, θα θέλαμε να μας πείτε πώς είναι σήμερα η κατάσταση στα σχολεία σε ό,τι αφορά το bullying.
Ο σχολικός εκφοβισμός ή αλλιώς bullying όπως συνηθίζουμε να το ονομάζουμε, συνεχίζει δυστυχώς να μας απασχολεί… Καθημερινά λαμβάνουμε κλήσεις για περιστατικά εκφοβισμού είτε εντός, είτε εκτός σχολικού πλαισίου. Αν όντως έχουμε την επιθυμία για αλλαγή, τότε πρέπει να κοιτάξουμε κατάματα το “πρόβλημα” και να παράξουμε λύσεις. Από την άλλη όμως, δε μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι δειλά – δειλά γίνονται προσπάθειες. Ολοένα και περισσότερα παιδιά και έφηβοι βρίσκουν το θάρρος και τη δύναμη να μιλήσουν και να ενημερώσουν τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς τους για τη δυσκολία που βιώνουν. Αρκετά σχολεία φροντίζουν, μέσω ειδικών, να ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν τους μαθητές τους. Το πιο σημαντικό ίσως, είναι το γεγονός ότι οι γονείς είναι διαθέσιμοι να ακούσουν το παιδί τους.
Γραμμή 11525: O “σύμμαχος” παιδιών που αντιμετωπίζουν την φτώχεια, την αναπηρία, την κακοποίηση και την αρρώστια
