Ένα από τα σχέδια των Ενόπλων Δυνάμεων να αποτρέψουν ενδεχόμενη προσπάθεια τουρκικών ενεργειακών ερευνών στο Αιγαίο, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Καστελλόριζου.
Κωδική ονομασία «Λερναία Υδρα». Ενα από τα σχέδια των Ενόπλων Δυνάμεων να αποτρέψουν ενδεχόμενη προσπάθεια τουρκικών ενεργειακών ερευνών στο Αιγαίο, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Καστελλόριζου. Ενα «μυθικό τέρας» απέναντι σε ένα ίσως ρεαλιστικό σενάριο, με την Τουρκία να ανεβάζει συνεχώς και όλο και πιο επικίνδυνα το θερμόμετρο της έντασης, τόσο όσον αφορά όσα ενδέχεται να συμβούν στο Αιγαίο αλλά και όσα λαμβάνουν χώρα στην Κύπρο.
Το «καυτό καλοκαίρι» ακολούθησε έναν «θερμό χειμώνα», με τον τούρκο πρόεδρο να «ανάβει φωτιές» με την εμπρηστική ρητορική του όσον αφορά τόσο την Ανατολική Μεσόγειο όσο και το Αιγαίο, με φόντο τις εκλογικές αναμετρήσεις για τις αυτοδιοικητικές εκλογές στη γείτονα αλλά και την κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, που δείχνουν την Ουάσιγκτον να στρέφει το βλέμμα της σε Αθήνα και Λευκωσία, έστω και διερευνητικά, αναζητώντας εναλλακτικές σε περίπτωση που υποχρεωθεί σε ένα διαζύγιο με την Αγκυρα.
Οι χάρτες του υπουργού Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ, τον περασμένο χειμώνα, διατύπωσαν τα πλέον μαξιμαλιστικά τουρκικά σχέδια στο ζήτημα υφαλοκρηπίδα, διεκδικώντας περιοχές από το Καστελλόριζο μέχρι την Κρήτη και την κυπριακή ΑΟΖ, τα τουρκικά γεωτρύπανα έφτασαν στην Κύπρο, ενώ τούρκοι αξιωματούχοι «ψιθυρίζουν» στο αφτί της Αθήνας προειδοποιήσεις σε περίπτωση σχεδιασμών ενεργειακών ερευνών στην περιοχή ανατολικά της Κρήτης…
Ετσι φτάσαμε σε έναν ακόμα «εθνικά θερμό» Αύγουστο, με την τουρκική πολιτική διεκδικήσεων να δείχνει για ακόμα μία φορά τις ικανότητές της, την ΕΕ να κουνά το δάχτυλο ανεπιτυχώς και την Ουάσιγκτον να παρακολουθεί εκ του μακρόθεν.
Σενάρια επιστημονικής φαντασίας; Λεονταρισμοί με στόχο την επίδειξη δύναμης; Προαναγγελθείσα κρίση; Προβοκάτσια για υπονόμευση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας; Διερευνητικές απειλές για εκτίμηση αντιδράσεων; Δημιουργία κλίματος τεχνητής έντασης με στόχο την αποδοχή νέων τετελεσμένων;
Αυξημένη ετοιμότητα
Πρόσωπα που είναι σε θέση να γνωρίζουν τους σχεδιασμούς για την πρόληψη και αντιμετώπιση μιας ελληνοτουρκικής κρίσης στο Αιγαίο υπογραμμίζουν ότι η Αθήνα έχει λάβει όλα τα μέτρα και είναι κατάλληλα προετοιμασμένη διά παν ενδεχόμενο, έστω και αν απεύχεται την κλιμάκωση της έντασης.
Στο πλαίσιο της αυξημένης ετοιμότητας των Ενόπλων Δυνάμεων εντάσσεται και η σταδιακή ενεργοποίηση του σχεδίου με την ονομασία «Λερναία Υδρα», εάν κάποιο τουρκικό ερευνητικό κινηθεί προς τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Οπως υπογραμμίζουν πηγές με γνώση των στρατιωτικών θεμάτων που παροικούν στο Μέγαρο Μαξίμου, οι σχεδιασμοί της ελληνικής πλευράς ποικίλλουν τόσο σε σενάρια όσο και σε διαβαθμίσεις, τα οποία συνδέονται άμεσα με τον χαρακτήρα της ενδεχόμενης τουρκικής πρόκλησης. Τα μέτρα που σχεδιάζονται ξεκινούν από μια ήπια πρόκληση και φτάνουν έως και το ακραίο σενάριο της προσπάθειας εγκατάστασης ενός τουρκικού πλωτού γεωτρύπανου σε ελληνικά νερά. Σχέδια άκρως απόρρητα, τα οποία επανεξετάζονται και αναδιαμορφώνονται, με το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία να θεωρούνται ωστόσο ότι θα έχουν τον πρώτο λόγο, εάν φτάσουμε σε σημείο ανάγκης.
Χαμηλοί τόνοι και ψυχραιμία
Το «Πεντάγωνο» καθώς και κυβερνητικοί παράγοντες που θα κληθούν να αναλάβουν δράση σε ενδεχόμενη κρίση θεωρούν ότι απαιτούνται χαμηλοί τόνοι και απόλυτη ψυχραιμία, χωρίς αυτό να είναι ένδειξη αδυναμίας, όπως τονίζουν χαρακτηριστικά. «Η Ελλάδα, παρά το ότι βίωσε μια βαθιά οικονομική κρίση, με ό,τι σημαίνει αυτό και για τον αμυντικό της εξοπλισμό, δεν είναι απογυμνωμένη. Ωστόσο πρέπει να γνωρίζετε ότι κανείς δεν πρέπει να εύχεται ούτε να επιζητά μια στρατιωτική κρίση, ένα θερμό επεισόδιο. Τα θερμά επεισόδια έχουν απώλειες. Πάντα. Είτε σε ανθρώπινες ζωές είτε σε κτήσεις. Θυμηθείτε τα Iμια και πώς φτάσαμε στη Συμφωνία της Μαδρίτης.
Αλλωστε για την Τουρκία κάθε πόντος που θα κερδίσει, ακόμα και ένα μικρό βήμα, ακόμα και η στασιμότητα που όμως θα παγιώσει τις γκρίζες ζώνες, είναι κέρδος. Είναι ένα μικρό βήμα κάθε φορά που έρχεται ως αποτέλεσμα ενός πολύ μεγαλύτερου επεισοδίου, μιας φαινομενικά πολύ πιο επικίνδυνης κρίσης, και τελικά φτάνει να δικαιολογείται. Τελικά όμως ποιος μένει να είναι ο κερδισμένος; Γι’ αυτό και η θέση πρέπει να είναι η επίλυση διά της διπλωματικής οδού και όχι η σύγκρουση, έστω και αν είμαστε έτοιμοι εάν χρειαστεί.
Η Τουρκία πάντα προβάλλει μαξιμαλιστικές θέσεις και με αυτές επιδιώκει διαπραγμάτευση. Μια διαπραγμάτευση η οποία επί της ουσίας στόχο έχει κάτι ελάχιστο. Αλλά ελάχιστο στο ελάχιστο, στο τέλος υπάρχει άθροισμα. Επομένως καλό είναι να είμαστε ψύχραιμοι και να μην οδηγούμαστε σε δράσεις εν θερμώ» υπογραμμίζουν στα «ΝΕΑ» καλά πληροφορημένες πηγές, που έχουν χρηματίσει στα ανώτατα κλιμάκια των Ενόπλων Δυνάμεων και είναι σε θέση να γνωρίζουν τις εξελίξεις.
Σημειώνουν δε ότι η Αθήνα δεν έχει καμία πρόθεση υποχώρησης στα κυριαρχικά της δικαιώματα και εκτιμούν ότι το πιθανότερο είναι η εκδήλωση μιας κρίσης στην οποία ένα τουρκικό σεισμογραφικό και όχι γεωτρύπανο θα κινείται οριακά στα ελληνικά χωρικά ύδατα, επιχειρώντας κάποιες εισόδους ή και παραμονή κάποιων ωρών, και θα απωθείται από τις ελληνικές δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού, επιχειρώντας να μην υπάρξει σύγκρουση, ενώ ταυτόχρονα θα γίνονται και οι απαραίτητες διπλωματικές κινήσεις.
Ενεργειακά παιχνίδια
Οι ίδιες πηγές εκτιμούν, παρ’ όλα αυτά, ότι στόχος της Τουρκίας και της όποιας κρίσης ή σεναριολογίας διατηρεί για το Αιγαίο είναι η παγίωση των νέων τετελεσμένων στην Κυπριακή Δημοκρατία, με σθεναρή διεκδίκηση μεριδίου στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Θεωρούν δε το Καστελλόριζο αντιπερισπασμό, προειδοποιώντας ότι θα πρέπει να αποφευχθεί. Αντίθετα, υπάρχουν και αυτοί που παρακολουθούν τις εξελίξεις από την Ουάσιγκτον και πιστεύουν ότι οι κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ είναι ο αντιπερισπασμός, με τελικό στόχο το Κυπριακό και το Καστελλόριζο…
Με όλα τα σενάρια να είναι ανοιχτά, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επιχειρεί να δείξει ότι συνδυάζει την άμυνα με τη διπλωματία. Στην κατεύθυνση της πληρέστερης ενημέρωσης όσον αφορά τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της χώρας και τις εξελίξεις στην περιοχή συστάθηκε η Διεύθυνση Αμυντικής Διπλωματίας στο υπουργείο Εξωτερικών, με συμμετοχή και του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια να διαμηνύει ότι η Ελλάδα κρατάει παραδοσιακά κλάδο ελαίας, «αλλά διαθέτει και ξίφος εάν χρειαστεί». Ιδιαίτερης σημασίας χαρακτηρίζεται και η θέσπιση συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας του Πρωθυπουργού, με στόχο να σταματήσει εν τη γενέσει τους τα όποια απειλητικά σενάρια, να διαχειριστεί την κάθε κρίση και να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο Μέγαρο Μαξίμου και το «Πεντάγωνο», εάν αυτό χρειαστεί.
Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο ότι οι δηλώσεις που αναφέρονταν σε ανησυχία και ενδεχόμενο «θερμό επεισόδιο» στο Αιγαίο, το οποίο έχει μεγάλες πιθανότητες να εκδηλωθεί περισσότερο ως ατύχημα, παρά ως μια σχεδιασμένη πρόκληση, ξεκινούν από την προηγούμενη κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα… Για πολλούς δε η δήλωση Κατρούγκαλου περί συμμετοχής της Αγκυρας στην ενεργειακή εξίσωση της Μεσογείου έδωσε ένα άλλοθι για κρίσιμες στιγμές.
Σε κάθε περίπτωση, η κατά λάθος δήλωση Κατρούγκαλου, που αποτελεί και ψίθυρο πολλών ακόμα, δείχνει πού θα μπορούσε να οδηγήσει ενδεχόμενο ενδιαφέρον εταιρειών για τη συγκεκριμένη περιοχή, που θα επέβαλλε την έναρξη ερευνών πάση θυσία, και τι θα μπορούσε να σημάνει τελικά στην πραγματικότητα για την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.
