Η κάθε μορφής ελαστική εργασία που έχει εμφανιστεί στην Ελλάδα τα χρόνια της κρίσης έχει δημιουργήσει εν πολλοίς ένα νέο «αχαρτογράφητο» εργασιακό πεδίο. Συμβάσεις εργασίας σύντομης διάρκειας ή και μηδενικών ωρών, προσωρινής και κατά παραγγελία εργασίας, συμβάσεις επιμερισμού θέσεων εργασίας, εργασία με δελτίο (κουπόνια) περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στις νέες μορφές απασχόλησης που έχουν κάνει την εμφάνισή τους ανά τον κόσμο, ορισμένες και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, θέση του ΣΕΒ που πραγματοποίησε σχετική μελέτη, είναι να γίνει καταγραφή τους και στη συνέχεια «Να υπάρξει συναίνεση ότι η πρόσβαση σε όλες τις μορφές απασχόλησης θα είναι ανοιχτή προκειμένου να καταπολεμηθεί η ανεργία και ότι παράλληλα θα διασφαλιστούν αξιοπρεπείς όροι και συνθήκες εργασίας για όλους και θα προχωρήσει ο εκσυγχρονισμός των καθεστώτων κοινωνικής ασφάλισης».
«Κυβέρνηση, κοινωνικοί εταίροι και φορείς της αγοράς καλούνται να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα της ύπαρξης πολλαπλών εργασιακών καθεστώτων, ως μια νέα κομβικής σημασίας συνιστώσα των αγορών εργασίας», αναφέρεται στη μελέτη που πραγματοποιήθηκε ενόψει της ημερίδας για «Το μέλλον της εργασίας μετά το Μνημόνιο», που διοργανώνει ο Σύνδεσμος την προσεχή Τρίτη στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Σύμφωνα με την καταγραφή του ΣΕΒ στις νέες μορφές απασχόλησης περιλαμβάνονται οι συμβάσεις εργασίας με πληθοπορισμό (crowdwork), οι συμβάσεις απασχόλησης «μηδενικών ωρών» (zero hours contracts), οι συμβάσεις σύντομης διάρκειας (short term contracts), προσωρινής εργασίας ή εργασίας κατά παραγγελία (on demand work), οι «μικροσυμβάσεις» (mini jobs), η εργασία ανά χαρτοφυλάκια (portfolio work), η εργασία βάσει δελτίου/κουπονιών (voucher-based work), διάφορες μορφές τηλεργασίας και κινητής εργασίας με χρήση εφαρμογών και νέων τεχνολογιών, οι συμβάσεις αστικού δικαίου (σύμβαση έργου, σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών) και οι συμβάσεις επιμερισμού θέσεων εργασίας (job sharing).
«Στις νέες μορφές απασχόλησης οι προσφερόμενες νέες θέσεις εργασίας δεν είναι απλώς προσωρινές και σύντομης διάρκειας αλλά ενίοτε είναι και κοινής χρήσης, κατανέμονται μεταξύ περισσότερων ανεξάρτητων εργαζομένων (freelancers) μέσω της ανάπτυξης της οικονομίας κατά παραγγελία (on-demand economy, gig economy)», τονίζει ο Σύνδεσμος. Αναφερόμενος δε στις πλατφόρμες της συνεργατικής οικονομίας / κοινής χρήσης, με αφορμή και την πρόσφατη υπόθεση του Taxibeat τονίζει ότι ζητήματα όπως το πότε η πλατφόρμα ενεργεί ως εργοδότης και πότε ως απλός διαμεσολαβητής υπηρεσιών και ποια είναι η θεμιτή έκταση της εξουσίας της στη μια και στην άλλη περίπτωση παραμένουν υπό διαμόρφωση.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Κομισιόν έχει καταλήξει στην πρόταση για την υιοθέτηση ενός Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, ο οποίος συγκεντρώνει διαφορετικά σχόλια από εργοδότες και εργαζόμενους: Η εργοδοτική οργάνωση BusinessEurope (της οποίας μέλος είναι και ο ΣΕΒ) υποστηρίζει ότι η Ένωση υποφέρει κυρίως από έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, που οφείλεται στην απουσία μεταρρυθμίσεων σε ορισμένα κράτη-μέλη, ενώ η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία των Συνδικάτων (ETUC) τάσσεται υπέρ της επέκτασης του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου με πρόβλεψη νέων δικαιωμάτων που θα επεκτείνονται και σε άλλες κατηγορίες εργαζομένων -πλην των μισθωτών- που σήμερα δεν τυγχάνουν προστασίας.
Ειδικά για τη χώρα μας ο ΣΕΒ θέτει επιπλέον την επίδραση του μη μισθολογικού κόστους και της «φορολογικής σφήνας» στην απασχόληση συνολικά αλλά και σε επιμέρους κατηγορίες απασχολουμένων. Τέλος, στη μελέτη αναφέρεται ότι διεθνώς το 5%-10% των θέσεων εργασίας θα αυτοματοποιηθούν πλήρως, που σημαίνει ότι οι αντίστοιχες θέσεις εργασίας θα χαθούν, όμως την ίδια ώρα δημιουργούνται νέες ειδικότητες, θέσεις εργασίας και ευκαιρίες για απασχόληση.
