Στο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου, εκφράζοντας τη θέση ότι η ενότητα του ΝΑΤΟ δοκιμάστηκε σοβαρά το 2020, λόγω των «τουρκικών προκλήσεων και των μονομερών ενεργειών», αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός, στην ομιλία του κατά την έναρξη της 66ης Ετήσιας Συνόδου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Συμμαχίας.
«Τον Μάρτιο, αντιμετωπίσαμε την χρησιμοποίηση ως όπλου των μεταναστευτικών ροών. Το καλοκαίρι, χρειάστηκε να θέσουμε τις ένοπλες δυνάμεις μας σε καθεστώς αυξημένου συναγερμού, λόγω ενεργειών εναντίον της κυριαρχίας μας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στη θάλασσα. Έτσι, δύο συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις ήταν αντιμέτωπες για 35 ημέρες. Μια κατάσταση που έθεσε σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα της νότιας πτέρυγας της συμμαχίας», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσθέτοντας:
«Κατά την περίοδο αυτή, προέτρεψα τον Πρόεδρο Ερντογάν να αναπτύξει ένα πνεύμα εξωστρέφειας, να στρέψει το βλέμμα του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δύση, να δεσμευτεί και να επιλύσει τις διαφορές μας στο πνεύμα της συνεργασίας».
Ο πρωθυπουργός επανέλαβε τη θέση ότι Αθήνα και Αγκυρα «θα πρέπει να μιλήσουν και – εάν δεν συμφωνήσουμε– τότε θα πρέπει να διευθετήσουμε τις διαφορές μας προσφεύγοντας στο διεθνές δικαστήριο, και να αφήσουμε να υπερισχύσει το κράτος δικαίου», σημειώνοντας ότι η Ελλάδα «δεσμεύεται να διεξάγει διάλογο με καλή πίστη και αναμένει εδώ και καιρό την επίδειξη πνεύματος αμοιβαιότητας».
«Ωστόσο», πρόσθεσε, «εάν τα καλέσματά μας παραμείνουν αναπάντητα, τότε θα είναι αναπόφευκτο για την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει τα στρατηγικά της συμφέροντα και τα συμφέροντα των κρατών μελών της».
Ο πρωθυπουργός, αφήνοντας αιχμές κατά της Άγκυρας, σημειώσε ακόμη ότι η εγγύηση της κοινής άμυνας των χωρών της Συμμαχίας «θα πρέπει να ενισχυθεί από την απόλυτη δέσμευση όλων των κρατών – μελών», προσθέτοντας, πως «οι σύμμαχοι δεν μπορούν να παραβλέψουν τις γεωπολιτικές επιπτώσεις των πολιτικών τους και των πράξεών τους, κυρίως όταν αυτές έχουν άμεση επίδραση στη συνολική ασφάλεια και συνοχή της Συμμαχίας».
«Οι σύμμαχοι δεν μπορούν να συνεργάζονται με ομάδες τζιχαντιστών. Δεν μπορούν να προχωρούν σε δοκιμές S-400. Αυτές οι πρακτικές υπονομεύουν τις αξίες του ΝΑΤΟ και πλήττουν την αλληλεγγύη, τη συνοχή, την ενότητα και την αποτελεσματικότητα του ΝΑΤΟ ως πολιτικού και στρατιωτικού Οργανισμού, ενώ προσκρούουν στους στόχους της ίδιας της Συμμαχίας και τα αμυντικά της συμφέροντα», ανέφερε ακόμη και πρόσθεσε:
«Σε ό,τι αφορά την Ρωσία και την Κίνα, θα πρέπει να παραμείνουμε ανοιχτοί στην προοπτική ουσιαστικού διαλόγου, αλλά παράλληλα θα πρέπει να συνεχίζουμε να εμπλεκόμαστε στη συλλογική άμυνα και ασφάλεια.
Για το λόγο αυτό, χαιρετίζω και τη δέσμευση του νεοεκλεγέντος Προέδρου Biden προς τη Συμμαχία και τη δέσμευσή του για ασφάλεια στην Ευρώπη. Η επιτυχία του ΝΑΤΟ έγκειται στην συλλογική αλληλεγγύη. Η συμμαχία μας όχι μόνο ενισχύει την δύναμη της Αμερικής, αλλά διασφαλίζει και την άμυνα της Ευρώπης».
Αναλυτικά η τοποθέτηση του πρωθυπουργού:
«Από καρδιάς, θα ήθελα να σας καλωσορίσω «ψηφιακά» στην Αθήνα, και στην 66η ετήσια συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ.
Λυπάμαι που δεν μπορούμε να συναντηθούμε δια ζώσης στην πόλη που γέννησε πολλά από τα ιδεώδη που θεμελιώνουν τη σύγχρονη δημοκρατία πριν από 2500 χρόνια. Η πανδημία μπορεί να μας χωρίζει σωματικά, αλλά χάρη στην τεχνολογία μπορούμε –τουλάχιστον- να είμαστε μαζί τις επόμενες πέντε ημέρες των σημαντικών αυτών εργασιών για τη στήριξη του ΝΑΤΟ.
Τα τελευταία 65 χρόνια, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ υπήρξε ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της Ατλαντικής Συμμαχίας. Εγώ προσωπικά υπήρξα μέλος της Συνέλευσης αυτής για 8 χρόνια και μπορώ να βεβαιώσω τη σημασία της.
Όλες τις τελευταίες δεκαετίες, ο ρόλος του ΝΑΤΟ, όπως και ο ρόλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ, έχει προσαρμοστεί και έχει εξελιχθεί όπως επιβάλλουν οι απαιτήσεις και οι προκλήσεις ενός κόσμου που δεν σταματά να αλλάζει. Με στόχο να αντιμετωπίσει τις απειλές αλλά και τις προκλήσεις της περιόδου που ακολούθησε τον Ψυχρό Πόλεμο, η ευελιξία που επέδειξε το ΝΑΤΟ, αυτή η θέλησή του να ανταποκρίνεται και να επανεκκινεί, υπήρξε το μεγαλύτερο κεφάλαιό μας ως Συμμαχία.
Ενώ εμμένουν οι παλαιότερες απειλές, σήμερα προστίθενται και φορείς νέων απειλών, που μετατοπίζονται, αναμειγνύονται, εμπλέκονται. Μάλιστα, οι νέοι κίνδυνοι με τους οποίους είμαστε αντιμέτωποι διαρκώς επεκτείνονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Περιφερειακά παιχνίδια εξουσίας. Ο πάντα υπαρκτός κίνδυνος της τρομοκρατίας. Το αόρατο χέρι των δρώντων για λογαριασμό εχθρικών κρατών σε γκρίζες ζώνες, το οποίο βρίσκεται πίσω από κυβερνοεπιθέσεις, πίσω από εκστρατείες παραπληροφόρησης και ενεργοποιεί δυνάμεις με στόχο να πλήξει τις δημοκρατίες μας.
Και, βέβαια, φέτος ήρθαμε αντιμέτωποι και με βιολογικούς κινδύνους. Μια παγκόσμια πανδημία -που όμοιά της δεν έχει δει ο κόσμος εδώ και 100 χρόνια– που διαταράσσει τις κοινωνίες μας, τις οικονομίες μας, τον τρόπο ζωής μας. Ποιος θα μπορούσε να είχε φανταστεί πως θα ανακοινώναμε απαγορεύσεις κυκλοφορίας, πως θα κλείναμε τις οικονομίες, πως θα αποτρέπαμε την μετακίνηση των πολιτών;
Σε αυτό το παγκόσμιο πλαίσιο, συναντιόμαστε λοιπόν αυτή την εβδομάδα. Για το λόγο αυτό, πιστεύω πως η αποστολή του ΝΑΤΟ, αλλά και η δική σας δουλειά που στηρίζει αυτή την αποστολή, δεν υπήρξε ποτέ πιο σημαντική από ότι είναι σήμερα.
Η Ελλάδα είναι μέλος της Συμμαχίας αυτής από το 1952. Ενταχθήκαμε στη Συμμαχία τρία χρόνια μετά την ίδρυσή του ΝΑΤΟ και μόλις επτά χρόνια μετά την ήττα του Ναζισμού στην Γερμανία.
Για δεκαετίες, η συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ συμβαδίζει με ένα ασφαλές πλαίσιο συνταγματικής διακυβέρνησης. Το γεγονός ότι είμαστε μέρος του θεσμικού πλαισίου της Δύσης βοήθησε επίσης. Είμαστε ενεργό μέλος όχι μόνο του ΝΑΤΟ, αλλά και των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κυρίες και κύριοι.
Το ΝΑΤΟ έχει κάνει τόσα πολλά πέρα από τα σύνορά μας τα τελευταία 25 χρόνια. Στα Βαλκάνια, στο Αφγανιστάν. Αλλά και μέσω προγραμμάτων στρατιωτικής εκπαίδευσης στο Ιράκ. Αλλά σήμερα η απειλή είναι πιο περίπλοκη, πιο ανεπαίσθητη, μεταλλάσσεται διαρκώς. Οι σύγχρονες προκλήσεις σχετίζονται με διαμάχες, με τη φτώχεια, με κενά εξουσίας και με την ανομία. Προκλήσεις που έχουν οδηγήσει στην άνοδο της τρομοκρατίας και τη μαζική μετανάστευση.
Η Ελλάδα βρέθηκε στην εμπροσθοφυλακή αυτή της μετακίνησης ανθρώπων, με δεκάδες χιλιάδες προσφύγων και μεταναστών που κατέφτασαν από την Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και την Υποσαχάρια Αφρική. Οι αφίξεις αυτές σήμαναν τεράστιο βάρος για τα σύνορά μας, τις κοινότητές μας εκεί, αλλά και τις τοπικές δομές και υπηρεσίες.
Το ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα είναι ζωτικής σημασίας για την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε καθέναν από αυτούς τους κινδύνους και τις απειλές.
Πως θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι η νέα εκδοχή του ΝΑΤΟ;
Η πανδημία του Covid-19 μας δίδαξε την αξία της τεχνογνωσίας, της συνεργασίας και της διάδοσης της πληροφορίας και της γνώσης. Επιπρόσθετα, η πανδημία ανέδειξε την σημασία της επένδυσης σε αναδυόμενες τεχνολογίες. Το δίδαγμα για το ΝΑΤΟ είναι πως οι συνεργασίες θα πρέπει να είναι εξίσου ανοιχτές και προσαρμόσιμες.
Θα πρέπει να εργαστούμε από κοινού με όσους μοιράζονται τις αξίες της Συμμαχίας μας και με όσους μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις ασφαλείας που προκύπτουν διαρκώς έξω από τα σύνορα του ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει περισσότερη συνεργασία με χώρες όπως η Ινδία, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφαλείας στην Ασία.
Στο νότιο κομμάτι του ΝΑΤΟ, εκεί όπου η σύγκρουση στη Συρία και τη Λιβύη συνεχίζει να απειλεί την σταθερότητα, θα πρέπει να αξιοποιήσουμε νέες συνεργασίες, αλλά και να εντείνουμε τη συνεργασία μας με εταίρους μας στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τον Κόλπο.
Όλοι μας εδώ, σήμερα, είμαστε κομμάτι μιας Υπερατλαντικής οικογένειας. Αντλούμε δύναμη από τις κοινές αξίες μας και από την ασφάλεια που προσφέρει η εγγύηση της κοινής μας άμυνας. Αυτή η εγγύηση θα πρέπει να ενισχυθεί από την απόλυτη δέσμευση όλων των κρατών – μελών. Οι σύμμαχοι δεν μπορούν να παραβλέψουν τις γεωπολιτικές επιπτώσεις των πολιτικών τους και των πράξεών τους, κυρίως όταν αυτές έχουν άμεση επίδραση στη συνολική ασφάλεια και συνοχή της Συμμαχίας.
Οι σύμμαχοι δεν μπορούν να συνεργάζονται με ομάδες τζιχαντιστών. Δεν μπορούν να προχωρούν σε δοκιμές S-400. Αυτές οι πρακτικές υπονομεύουν τις αξίες του ΝΑΤΟ και πλήττουν την αλληλεγγύη, τη συνοχή, την ενότητα και την αποτελεσματικότητα του ΝΑΤΟ ως πολιτικού και στρατιωτικού Οργανισμού, ενώ προσκρούουν στους στόχους της ίδιας της Συμμαχίας και τα αμυντικά της συμφέροντα.
Σε ό,τι αφορά την Ρωσία και την Κίνα, θα πρέπει να παραμείνουμε ανοιχτοί στην προοπτική ουσιαστικού διαλόγου, αλλά παράλληλα θα πρέπει να συνεχίζουμε να εμπλεκόμαστε στη συλλογική άμυνα και ασφάλεια.
Για το λόγο αυτό, χαιρετίζω και τη δέσμευση του νεοεκλεγέντος Προέδρου Biden προς τη Συμμαχία και τη δέσμευσή του για ασφάλεια στην Ευρώπη. Η επιτυχία του ΝΑΤΟ έγκειται στην συλλογική αλληλεγγύη. Η συμμαχία μας όχι μόνο ενισχύει την δύναμη της Αμερικής, αλλά διασφαλίζει και την άμυνα της Ευρώπης.
Ως Πρωθυπουργός, είμαι περήφανος που η Ελλάδα όχι μόνο καλύπτει αλλά ξεπερνά τη δέσμευσή της για ετήσιες δαπάνες της τάξεως του 2% για την άμυνά της κάθε χρόνο. Φέτος, ανανεώσαμε τη δέσμευσή μας για νέες σημαντικές επενδύσεις στην άμυνα σε ετήσια βάση, ενισχύσαμε την στρατηγική μας ικανότητα και συμμετείχαμε σε βασικούς μηχανισμούς και αποστολές του ΝΑΤΟ.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο άκρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Βορείου Αφρικής. Συμμετέχουμε στο μέτωπο των προσπαθειών με στόχο την προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας, της δημοκρατίας, του πολυμερούς διαλόγου και της περιφερειακής συνεργασίας. Είναι μια περιοχή τεράστιας στρατηγικής σημασίας για το ΝΑΤΟ και, βεβαίως, για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ενώ αποτελεί φορέα ασφάλειας, η ίδια η Ελλάδα έχει δεχτεί προκλήσεις ασφαλείας, οι οποίες μάλιστα υπονομεύουν την ενότητα του ΝΑΤΟ. Το 2020, η ενότητα αυτή δοκιμάστηκε σοβαρότατα, λόγω των Τουρκικών προκλήσεων και των μονομερών ενεργειών.
Τον Μάρτιο, αντιμετωπίσαμε την χρησιμοποίηση ως όπλου των μεταναστευτικών ροών.
Το καλοκαίρι, χρειάστηκε να θέσουμε τις ένοπλες δυνάμεις μας σε καθεστώς αυξημένου συναγερμού, λόγω ενεργειών εναντίον της κυριαρχίας μας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στη θάλασσα.
Έτσι, δύο συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις ήταν αντιμέτωπες για 35 ημέρες. Μια κατάσταση που έθεσε σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα της νότιας πτέρυγας της συμμαχίας.
Κατά την περίοδο αυτή, προέτρεψα τον Πρόεδρο Ερντογάν να αναπτύξει ένα πνεύμα εξωστρέφειας, να στρέψει το βλέμμα του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δύση, να δεσμευτεί και να επιλύσει τις διαφορές μας στο πνεύμα της συνεργασίας. Όπως έχω πει πολλές φορές τη χρονιά αυτή, η Ελλάδα και η Τουρκία θα πρέπει να μιλήσουν και – εάν δεν συμφωνήσουμε– τότε θα πρέπει να διευθετήσουμε τις διαφορές μας προσφεύγοντας στο διεθνές δικαστήριο, και να αφήσουμε να υπερισχύσει το κράτος δικαίου.
Ειλικρινά, δεσμευόμαστε να διεξάγουμε διάλογο με καλή πίστη. Αναμένουμε εδώ και καιρό την επίδειξη πνεύματος αμοιβαιότητας. Ωστόσο, εάν τα καλέσματά μας παραμείνουν αναπάντητα, τότε θα είναι αναπόφευκτο για την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει τα στρατηγικά της συμφέροντα και τα συμφέροντα των κρατών μελών της.
Κυρίες και κύριοι,
Πάνω από όλα, είμαι Κοινοβουλευτικός και Δημοκράτης. Η δημοκρατία ανθεί όταν επικρατεί ασφάλεια μεταξύ των κρατών. Ο σπουδαίος ιστορικός και συγγραφέας Θουκυδίδης κατέγραψε το πώς η Αθηναϊκή Δημοκρατία ανετράπη λόγω της αντιπαλότητας των «μεγάλων δυνάμεων». Καθώς βρισκόμαστε εδώ αυτή την εβδομάδα, μπορούμε άραγε να είμαστε βέβαιοι πως ένας σύγχρονος Θουκυδίδης δεν θα μπορέσει μια μέρα να πει μια αντίστοιχη ιστορία για την πτώση της δημοκρατίας του 21ου αιώνα;
Για να διασφαλίσουμε πως αυτό δεν θα συμβεί, για να διασφαλίσουμε τη συνέχεια του δημοκρατικού μας συστήματος, είναι ξεκάθαρο πως θα πρέπει ο ζωτικός αυτός θεσμικός πυρήνας, το ΝΑΤΟ, να παραμείνει σταθερός, καθώς αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
Προστατεύοντας τα κοινά μας συμφέροντα, διασφαλίζοντας σταθερότητα στις κοινές γεωγραφικές μας ζώνες, διασφαλίζοντας ειρήνη μεταξύ των «μεγάλων δυνάμεων» του κόσμου τις επόμενες δεκαετίες.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Εκ μέρους του ελληνικού λαού, εύχομαι ό,τι καλύτερο για το επόμενο χρονικό διάστημα».
