Ερχονται αλλαγές (και) υπουργών

Για την επόμενη φάση, ίσως και την πιο καθοριστική, που θα κρίνει την πορεία του Μνημονίου και τον πολιτικό χρόνο που απομένει στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις κάλπες, προετοιμάζονται στο Μέγαρο Μαξίμου.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η οικονομική πολιτική μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού και το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, που, όπως όλοι προεξοφλούν, θα ολοκληρωθεί στις 22 Ιανουαρίου.

Η νέα αυτή περίοδος που σχεδιάζεται προσεκτικά, σχεδόν μυστικά, σε Ελλάδα και εξωτερικό θα έχει δύο κύρια χαρακτηριστικά:

Την αξιολόγηση και την αντικατάσταση προσώπων – ακόμη και υπουργών – που σήμερα βρίσκονται σε θέσεις – κλειδιά και επηρεάζουν τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. Τη μεγάλη διαπραγμάτευση με τους δανειστές για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, που αποτελούν όχι μόνο προϋπόθεση αλλά βάση επιτυχούς επανόδου της Ελλάδας στις αγορές.

Σε αυτές τις δύο πτυχές είναι στραμμένη η προσοχή του οικονομικού επιτελείου, υπό τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, καθώς συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των δανειστών και των ξένων οίκων, που θεωρούν ότι πάνω στο «ελληνικό story» θα στηθεί το επόμενο παιχνίδι των αγορών.

Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων έχουν ήδη υποχωρήσει στα επίπεδα του Μαρτίου 2006 (την Παρασκευή το δεκαετές ομόλογο διαπραγματευόταν με απόδοση 4,065%), αλλά όλοι περιμένουν τις επόμενες εκδόσεις για να στοιχηματίσουν αν η Ελλάδα θα ξεπεράσει τα μνημόνια ή θα κυλήσει σε μια νέα κρίση αβεβαιότητας.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, προετοιμάζοντας τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ για τον προϋπολογισμό και τις εξελίξεις, τόνισε ότι οι νέες προτεραιότητες αφορούν:

1. Την υλοποίηση των αναγκαίων βημάτων (θεσμοθέτηση των προαπαιτουμένων) για την ολοκλήρωση του προγράμματος τον Αύγουστο.

2. Τη συζήτηση για το χρέος και την κατάλληλη προετοιμασία για τον ασφαλή δανεισμό της χώρας από τις αγορές.

Μάλιστα υπογράμμισε ότι «με τη συμπλήρωση, σε λίγο καιρό, τριών χρόνων άσκησης κυβερνητικών καθηκόντων, αρχίζει ένας νέος κύκλος. Εχουν συσσωρευτεί χρόνια προβλήματα. Στη νέα αυτή φάση οι τολμηρές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους, η αξιολόγηση πολιτικών, φορέων και διοικήσεων αποτελούν κρίσιμες προτεραιότητες του κυβερνητικού έργου».

Οσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις έλαβαν το μήνυμα ότι έρχονται αλλαγές στην κορυφή τομέων άσκησης κυβερνητικής πολιτικής (κάποιοι μιλούν για ανασχηματισμό τον Φεβρουάριο), αλλά με μεγαλύτερη βεβαιότητα έρχονται αλλαγές σε ΔΕΚΟ, φορείς του Δημοσίου και εποπτεύουσες αρχές. Εγκυρες πηγές λένε χαρακτηριστικά πώς «στόχος είναι να εκλείψουν τα “βαρίδια” από την κυβερνητική μηχανή που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δυναμιτίζουν το κλίμα και τη στροφή της κυβέρνησης που πρέπει να ολοκληρωθεί».

Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι είναι συχνά τα φαινόμενα δηλώσεων κορυφαίων στελεχών, ακόμη και υπουργών, που έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις κατευθύνσεις που έχει δώσει το Μαξίμου να «κλείσει το Μνημόνιο».

H άποψη αυτή συμβαδίζει με τις επισημάνσεις των δανειστών ότι η κυβέρνηση πρέπει να ανοίξει βηματισμό αν θέλει να ολοκληρώσει το Μνημόνιο και ειδικά στον δημόσιο τομέα πρέπει να υπάρξει «στροφή στην ποιότητα», δεδομένου ότι οι ποσοτικές αλλαγές (μείωση αριθμού φορέων και δημοσίων υπαλλήλων) εξαντλήθηκαν.

Πέρα από τις αλλαγές που έρχονται, η μεγάλη έγνοια του οικονομικού επιτελείου είναι πώς θα εξελιχθεί η διαπραγμάτευση για την ελάφρυνση του χρέους. Οπως είπε η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ στην τελευταία της συνέντευξη, «έχουμε μια πολύ ξεκάθαρη θέση. Χρειάζεται αναδιάρθρωση του χρέους ώστε το μέλλον της ελληνικής οικονομίας να μπορέσει να είναι βιώσιμο».

Προφανώς τη θέση του ΔΝΤ, το οποίο έχει κάνει ένα βήμα πίσω από τα ελληνικά πράγματα, προετοιμάζοντας κατά πολλούς την έξοδό του την άνοιξη, συμμερίζεται η κυβέρνηση, η οποία διά του κ. Τσακαλώτου στη Νέα Υόρκη υπενθύμισε πως το επόμενο έτος θα χαρακτηρίζεται από τις συζητήσεις για τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα χρέους που έχει ανάγκη η Ελλάδα.

Στο ίδιο συνέδριο ο εκπρόσωπος του ESM Νικoλά Τζιαμαρόλι δήλωσε ότι αυτό που έχει σημασία για το ελληνικό χρέος δεν είναι τόσο πολύ το ύψος του, αλλά οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησής του. «Και για να διατηρηθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες υπό έλεγχο, η Ελλάδα θα πρέπει να εμμείνει στην πορεία πρωτογενών πλεονασμάτων για την οποία έχει δεσμευθεί».

Η κυβέρνηση προσθέτει ότι θα πρέπει να μείνουν σταθεροί και οι τόκοι εξυπηρέτησής του στο σημερινό επίπεδο του 3% του ΑΕΠ τον χρόνο, κάτι για το οποίο φροντίζει ο επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ Στέλιος Παπαδόπουλος.

Από τον ESM μέχρι τώρα έχουν εκταμιευθεί 40,2 δισ., ενώ το πρόγραμμα προβλέπει ότι με την ολοκλήρωση της τρίτης και της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης τον Μάιο θα εκταμιευθούν επιπλέον 18 δισ. ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι από τα 86 δισ. ευρώ του προγράμματος θα μένουν αδιάθετα πάνω από 27 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση θα ήθελε το αδιάθετο ποσό να διοχετευθεί στην αναδιάρθρωση του χρέους, με προτεραιότητα τη δημιουργία του «μαξιλαριού ασφαλείας» για την επάνοδο στις αγορές και την εξόφληση των δανείων του ΔΝΤ που έχουν υψηλό επιτόκιο (κοντά στο 5%).