Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, παρά τις προσπάθειες απόσεισης των ευθυνών για τις καταστροφικές συνέπειες της νεροποντής του Νοεμβρίου από τον περιφερειάρχη κ. Γ. Μαχαιρίδη, αναγνωρίζεται σε ακόμη μια γνωμοδότηση έγκυρου νομικού, η αρμοδιότητα για τον καθαρισμό και την αστυνόμευση ρεμάτων!
Ο νομικός σύμβουλος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Νοτίου Αιγαίου κ. Νικόλαος Πέρος, ταυτιζόμενος ουσιαστικά με όσα υποστηρίζει σε γνωμοδότησή του ο νομικός σύμβουλος του Δήμου Ρόδου κ. Θ. Παπαγεωργίου, καθιστά σαφές ότι η ευθύνη βαραίνει την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Το θέμα θα απασχολήσει εξάλλου σήμερα την συνεδρίαση της ΠΕΔ που θα λάβει αποφάσεις για την αντιπλημμυρική προστασία των νησιών.
Όπως έγραψε η «δημοκρατική», μεταξύ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Ρόδου, ενόψει και του γεγονότος ότι αιρετοί και υπηρεσιακοί παράγοντες και από τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης, ελέγχονται για ποινικά κολάσιμες πράξεις, ξεκίνησε ένα απίστευτο παιχνίδι μετακύλισης ευθυνών για την απώλεια 4 ανθρώπων και τις καταστροφές που προκλήθηκαν από τις πλημμύρες, στη δυτική πλευρά του νησιού.
Η δικογραφία που έχει σχηματιστεί παραμένει στην Πταισματοδίκη Ρόδου, που αναμένει το πόρισμα των τριών πραγματογνωμόνων του ΤΕΕ, που έχουν οριστεί, προκειμένου να υποβάλει τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου κ. Κ. Μπούτσικο για τα περαιτέρω. Η κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση που διενεργείται αποσκοπεί στη διαπίστωση τυχόν τελέσεως των αδικημάτων της πλημμύρας από την οποία μπορούσε να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα, να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και από την οποία επήλθε θάνατος, αλλά και της έκθεσης από την οποία προκλήθηκε θάνατος.
Θυμίζουμε ότι πέραν των εκατοντάδων κατοίκων, που είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται μέσα σε λίγες ώρες, νεκροί είναι ο Κωνσταντίνος Αργυρόπουλος του Γεωργίου, ηλικίας 50 ετών, η Αναστασία Κατσαρού του Ιωάννη, η Καλλιόπη Παναγιώτου του Φειδία, 54 ετών και ο Ιωάννης Μπαιρ̈άμης του Μικέ, 63 ετών, που παρασύρθηκαν από την ορμή του ποταμού στις γέφυρες Παστίδας και Κρεμαστής, οι δίοδοι των οποίων δεν έκλεισαν για τους οδηγούς, ενώ έπρεπε, το απόγευμα της 22ας Νοεμβρίου 2013.
Εν πάση περιπτώσει στη γνωμοδότηση του κ. Πέρου αναφέρονται τα εξής:
«Θέμα: «αρμοδιότητα για τον καθαρισμό και την αστυνόμευση ρεμάτων»
Ι.- Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 186 παρ. ΙΙ. ΣΤ 15 ν. 3852/2010 «Καλλικράτης» οι αρμοδιότητες των περιφερειών αφορούν μεταξύ των άλλων τους τομείς Έργων-Χωροταξίας-Περιβάλλοντος, στους οποίους περιλαμβάνονται και «ο καθαρισμός και η αστυνόμευση ρεμάτων και απαλλοτριωμένων χώρων παρά τα ρέματα».
Σύμφωνα δε με το άρθρο 204 ν. 3852/2010 (περιπτ. Ε4) στους δήμους των περιφερειών Νοτίου Αιγαίου, Βορείου Αιγαίου και Ιονίου μεταφέρονται, πλέον των αρμοδιοτήτων που προβλέπονται στο άρθρο 94 του ίδιου νόμου, αρμοδιότητες των καταργούμενων οικείων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων. Μεταξύ των αρμοδιοτήτων αυτών που μεταφέρονται από τους τομείς Έργων, Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος είναι και «ο καθαρισμός και η αστυνόμευση των ρεμάτων και των απαλλοτριώσεων χώρων παρά τα ρέματα». Με το άρθρο 206 ν. 3852/2010 καθορίζεται ότι η έναρξη άσκησης των πρόσθετων αρμοδιοτήτων, που απονέμονται στους δήμους με το άρθρο 204, πραγματοποιείται από 1ης Ιανουαρίου 2013. Μέχρι 31-12-2012 οι αρμοδιότητες του άρθρου 204 ασκούνται από την Περιφέρεια.
Περαιτέρω, με το άρθρο 1 της από 31-12-2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α 256/31-12-2012), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο ν. 4147/2013 (ΦΕΚ Α 98/26-04-2013), ορίστηκε ότι ο χρόνος έναρξης άσκησης από τους δήμους των αρμοδιοτήτων του παραπάνω άρθρου 204 κατά τη διάρκεια εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016, καθορίζεται αναλόγως με σχετικές αποφάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Οικονομικών σε ζητήματα αρμοδιότητάς τους καθώς και κάθε άλλου καθ’ ύλη αρμόδιου Υπουργού, έπειτα από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ).
Με τις αποφάσεις αυτές ρυθμίζονται και ζητήματα μεταφοράς προσωπικού και απόδοσης των ανάλογων οικονομικών πόρων, που απαιτούνται για την άσκηση των αρμοδιοτήτων, που μεταβιβάζονται στους δήμους καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο, ειδικό, τεχνικό και λεπτομερειακό ζήτημα.
Μέχρι την έκδοση των σχετικών αποφάσεων οι παραπάνω μεταφερόμενες αρμοδιότητες του άρθρου 204 εξακολουθούν να ασκούνται από την Περιφέρεια. Τέλος με την παρ. 3 του άρθρου 1 της παραπάνω πράξης νομοθετικού περιεχομένου καθορίζεται ότι «κάθε γενική ή ειδική διάταξη, που ρυθμίζει αντίθετα με τα ανωτέρω καταργείται από της δημοσιεύσεως του παρόντος».
ΙΙ.- Με το άρθρο 209 παρ. 1 ν. 3852/2010, όπως αντιστάθηκε με το άρθρο 4 ν. 4071/2012 (ΦΕΚ Α΄ 85/11-04-2012) επαναπροσδιορίστηκε η έννοια των ορεινών-μειονεκτικών δήμων.
Ειδικότερα, ορίστηκε ότι οι ορεινοί-μειονεκτικοί δήμοι εννοούνται οι δήμοι στους οποίους περιλαμβάνονται ως δημοτικές ή τοπικές κοινότητες, οι Ο.Τ.Α., που αναφέρονται στην οδηγία 85/148/ΕΟΚ περί τροποποίησης της οδηγίας 81/645/ΕΟΚ περί του κοινοτικού καταλόγου των μειονεκτικών γεωργικών περιοχών και την έννοια της οδηγίας 75/268/ΕΟΚ.
Περαιτέρω, σύμφωνα με την παρ. 2 αρθρ. 209 ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 ν. 4071/2012, οι ορεινοί-μειονεκτικοί δήμοι ασκούν είτε αυτοτελώς είτε σε συνεργασία με την οικεία Περιφέρεια μεταξύ των άλλων και την ακόλουθη αρμοδιότητα «καθαρισμός και αστυνόμευση ρεμάτων».
ΙΙΙ.- Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι, οι διατάξεις του άρθρου 209 ν. 3852/2010, όπως έχουν αντικατασταθεί με το αρθρ. 4 ν. 4071/2012, δεν έχουν εφαρμογή στους νησιωτικούς δήμους του άρθρου 204 ν. 3852/2010 και τούτο διότι:
α) οι νησιωτικοί δήμοι του άρθρου 204, ήτοι οι δήμοι των περιφερειών Νοτίου Αιγαίου, Βορείου Αιγαίου και Ιονίου, αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία δήμων, στους οποίους μεταφέρονται κατά νομοθετική βούληση εξαιρετικές αρμοδιότητες, οι οποίες για να ασκηθούν θα πρέπει προηγουμένως να εκδοθούν σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις μεταφοράς προσωπικού και απόδοσης των ανάλογων οικονομικών πόρων, που απαιτούνται για την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών. Η παραπάνω πρόβλεψη μεταφοράς προσωπικού και αντίστοιχων οικονομικών πόρων συνάδει με τη διάταξη του άρθρου 102 παρ.2 εδ. γ του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων».
β) οι διατάξεις του άρθρου 209 με τη νέα διατύπωσή τους, ισχύουν από τη δημοσίευση του ν. 4071/2012, ήτοι από 11/04/2012. Στη συνέχεια όμως, με την από 31-12-2012 πράξη νομοθετικού περιεχομένου, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 256/31-12-2012 και ισχύει συνεπώς από 31-12-2012, τροποποιήθηκαν μόνο οι διατάξεις του 206, που αφορούν τους νησιωτικούς δήμους του άρθρου 204 και όχι τους ορεινούς δήμους του άρθρου 209. Για να αρθεί άλλωστε κάθε αμφισβήτηση σχετικά με το ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων των άρθρων 204, 206 και 209, ο νομοθέτης όρισε, με την παρ. 3 του άρθρου 1 της παραπάνω πράξης νομοθετικού περιεχομένου, ότι «κάθε γενική ή ειδική διάταξη που ρυθμίζει αντίθετα με τα ανωτέρω καταργείται από της δημοσιεύσεως του παρόντος», πράγμα που σημαίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση είναι εφαρμοστέες μόνο οι διατάξεις του άρθρου 1 της από 31-12-2012 πράξης νομοθετικού περιεχομένου και όχι οι διατάξεις του προγενέστερου ν. 4071/2012. Ωστόσο, για την ενεργοποίηση των διατάξεων του άρθρου 204 απαιτείται η έκδοση της προβλεπόμενης από το άρθρο 206 Υπουργικής Απόφασης, η οποία όμως δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα.
ΙV.- Σε κάθε όμως περίπτωση, και αν ακόμη δηλαδή ήθελε γίνει δεκτό ότι η διατάξεις του άρθρου 209 επεκτείνονται και στους νησιωτικούς δήμους του άρθρου 204, τότε και πάλι οι διατάξεις αυτές είναι ανεφάρμοστες, ως αντισυνταγματικές, καθόσον προσκρούουν στη διάταξη του άρθρου 102 παρ. 5 εδ. γ. του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων». Συνεπώς, η αρμοδιότητα «καθαρισμός και αστυνόμευση ρεμάτων» για το νησί της Ρόδου δεν περιέρχεται στο Δήμο Ρόδου αλλά εξακολουθεί να ανήκει αποκλειστικά στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου».
