Μεγάλη ήταν η συμμετοχή στην Επιστημονική Ημερίδα που πραγματοποίησε την Παρασκευή στην Ρόδο, η Διεθνής Ένωση Αστυνομικών/Τοπική Διοίκηση Δωδεκανήσου, με θέμα: «STOP ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ».
Η Ημερίδα διοργανώθηκε σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου και πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα «Γ. Καραγιάννης» του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου.
Το παρών έδωσαν ο πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Αστυνομικών κ. Βαλατσός, η εκπρόσωπος του Επιμελητηρίου Δ/σου κα Φαίδρα Σπανού, ο ιατροδικαστής κ. Κοτρέτσος, ο Λιμενάρχης κ. Γεωργάτος, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρόδου κ. Περίδης, από την 95ΑΔΤΕ ο ταγματάρχης κ. Γρίδας, από την Αστυνομική Διεύθυνση Δ/σου οι κ.κ. Καζαμίας και Ζήφος, οι αντιδήμαρχοι Ρόδου κ.κ. Ταρασλιάς και Σπανός, η αντιπεριφερειάρχης κα Γιασιράνη, από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ο κ. Σεϊμένης και πάρα πολύς κόσμος που γέμισε την αίθουσα του επιμελητηρίου για να παρακολουθήσει τις ενδιαφέρουσες ομιλίες.
Οι ομιλητές ήταν:
-Γεώργιος Λαγομάτης – Λαζόπουλος, Ψυχολόγος MSc Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Αξιωματικός Ειδικών Καθηκόντων (ΥΓ) Ελληνικής Αστυνομίας,
-Αιμιλία – Σοφία Μέρη, Αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Ρόδου
-Ιφιγένεια Βράσκου, Καθηγήτρια Ιταλικής Φιλολογίας, Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Δ/νσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου
Στην τοποθέτησή του, ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών κ. Στέλιος Βιτζιλαίος, ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σοβαρό θέμα, ένα φαινόμενο που έχει να κάνει με την παραβατικότητα των νέων κι έχει εξαπλωθεί σε όλες τις χώρες. Έχει ως αποτέλεσμα την αναστάτωση και τον φόβο μεταξύ των νεανικών ομάδων». Αναφέρθηκε επίσης στην σημασία του ρόλου της Διεθνούς Ένωσης Αστυνομικών.
Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν στοιχεία κι έγινε ανάλυση σχετικά με το πότε και το γιατί εμφανίζεται ο σχολικός εκφοβισμός (το γνωστό σε όλους bullying at school) ποιοι παράγοντες επηρεάζουν ένα παιδί να στραφεί προς αυτού του είδους την παραβατικότητα εναντίον άλλων παιδιών, από πού ξεκινάει (σπίτι, σχέση με γονείς, προσωπικότητα, εμφάνιση κ.λπ.) και βεβαίως, ποιες είναι οι κοινωνικές συνέπειες που σε πολύ μεγάλο ποσοστό οδηγούν ένα παιδί σε αυτοκτονικές τάσεις.
ΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
Στην παρουσίαση που έκανε, ο κ. Γεώργιος Λαγομάτης – Λαζόπουλος, Ψυχολόγος MSc Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Αξιωματικός Ειδικών Καθηκόντων (ΥΓ) Ελληνικής Αστυνομίας, παρουσιάζοντας και σχετικά διαγράμματα με στοιχεία, υπογράμμισε τα εξής:
«Στον πυρήνα του θέματος που ονομάζεται Σχολικός Εκφοβισμός, βρίσκεται η έννοια της βίας., η οποία εμφανίζεται ολοένα και συχνότερα στην καθημερινότητά μας με κάθε της μορφή. Μία από αυτές τις μορφές είναι η ενδοσχολική βία (η βία δηλαδή μεταξύ των μαθητών ή αλλιώς Σχολικός Εκφοβισμός ή διεθνώς: bullying –όπως έχει επικρατήσει από τον αγγλικό όρο που σημαίνει ‘νταής’.
Για να σταθούμε στην ιδεολογική οριοθέτηση του Σχολικού Εκφοβισμού και αυτό γιατί ο όρος αυτός, πολλές φορές χρησιμοποιείται εκεί που δεν πρέπει, και όχι εκεί που πρέπει. Κάθε μορφή επιθετικότητας, ΔΕΝ είναι εκφοβισμός. Για να συνιστά μια συμπεριφορά Σχολικό Εκφοβισμό, θα πρέπει να διαθέτει τρία στοιχεία:
α. και να έχει την πρόθεση να επιφέρει ψυχικό ή σωματικό πόνο
β. και να είναι επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά – διάρκεια
γ. και να περιλαμβάνει το στοιχείο της ανισότητας δύναμης αν κάποιο από τα πιο πάνω στοιχεία λείπει, η συμπεριφορά ΔΕΝ μπορεί να συνιστά Σχολικό Εκφοβισμό.
Συνεπώς, όταν μιλάμε για Σχολικό Εκφοβισμό, μιλάμε για μια εσκεμμένη, απρόκλητη, επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά που σκοπό έχει την επιβολή και την πρόσκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές προς τους συμμαθητές τους (εντός και εκτός σχολείου). Το φαινόμενο είναι ομαδικό καθώς δεν αφορά μόνον στον μαθητή που εκφοβίζει και αυτόν που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρατηρητές.
Η διάσταση αυτή, δίνει και άλλους ρόλους: τα παιδιά μας δυστυχώς, καταλαμβάνουν έναν από αυτούς όπως είναι ο θύτης, το θύμα, οι φανεροί ή κρυφοί υποστηρικτές καθώς και οι παρατηρητές. Καθένας από αυτούς, κάτι κάνει και συμμετέχει ενεργά στον Σχολικό Εκφοβισμό. Ένας γονιός ή ένας εκπαιδευτικός, χρειάζεται να ανησυχήσει για το παιδί, αρκεί και μόνον να καταλαμβάνει έναν ρόλο και όχι αποκλειστικά τον ρόλο του θύτη ή του θύματος».
Μίλησε ακόμη για τις μορφές επιθετικής συμπεριφοράς στον Σχολικό Εκφοβισμό, όπου συναντάμε στην σωματική (που αφορά όχι μόνον την σωματική επαφή αλλά και τις καταστροφές προσωπικών πραγμάτων) καθώς και στην λεκτική μορφή (με χειρονομίες), στον αποκλεισμό από τις παρέες και βεβαίως, στην ηλεκτρονική (cyberbullying μέσω των social media με προσωπικές φωτογραφίες κ.ά.)
«Ο Σχολικός Εκφοβισμός λαμβάνει χώρα σε ελεύθερους χώρους της αίθουσας, στις γωνιές δραστηριοτήτων ακόμη και στην αυλή. Κι αυτό γιατί μπορεί να συγκαλυφθεί. Συνήθως συμβαίνει στα διαλείμματα ενώ δεν είναι και λίγες οι φορές που λαμβάνει χώρα λίγο πριν ή λίγο μετά την σχολική μέρα», ανέφερε.
*Όσον αφορά στα ποσοστά, το φαινόμενο κυμαίνεται από 8 έως 46% σε παγκόσμιο επίπεδο, με χαρακτηριστικό να μειώνονται από την Πρωτοβάθμια στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
«Ο Σχολικός Εκφοβισμός σταθερά μειώνεται μεταξύ των ηλικιών 12-18 ετών ενώ το φαινόμενο κορυφώνεται στα δύο πρώτα χρόνια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και παρατηρείται σταδιακή μείωση της σωματικής βίας –με παράλληλη αύξηση της λεκτικής και ψυχολογικής. Αυτά τα ποσοστά ισχύουν γιατί τα δύο πρώτα χρόνια του γυμνασίου συμπίπτουν με την εφηβεία των παιδιών όπου νιώθουν την ανάγκη να ανήκουν σε κάποιες ομάδες (λόγω της ανάγκης των κριτηρίων ένταξης και αποδοχής)».
Πρόσθεσε πάντως ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα στην Ελλάδα όπου ένας στους εφτά (1 στους 7 μαθητές, 10-15%) είναι θύμα Σχολικού Εκφοβισμού, ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι θύτες είναι πάνω από 5% του συνόλου των μαθητών με πολύ υψηλά ποσοστά (46-47% από 8-12 ετών).
«Στο Λύκειο, το 26% εμπλέκεται σε κάποιο είδος Σχολικού Εκφοβισμού τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, είτε ως θύτες, είτε ως θύματα» ενώ σημαντικοί παράμετροι είναι η κατάσταση που επικρατεί στο σπίτι (συμπεριφορά γονιών), οι χρηματο-οικονομικοί παράγοντες, η διαμονή σε μεγάλα αστικά κέντρα κλπ.
Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η εμφάνιση και η κατάσταση ενός παιδιού (παχύσαρκο, βαρήκοο, κωφό, με αναπηρίες κ.λπ.) που οδηγούν τα παιδιά σε αποκλεισμό. Σημαντικό στοιχείο είναι ακόμη ότι για κάθε ένα κορίτσι που εμπλέκεται με το φαινόμενο του εκφοβισμού, αντιστοιχούν τρία αγόρια (3 προς 1). Τα θύματα εμφανίζουν πολύ συχνότερα αυτοκτονικό ιδεασμό.
Στην τοποθέτησή της, η κα Αιμιλία – Σοφία Μέρη, Αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Ρόδου επισήμανε μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Ο νεαρός που στοχοποιεί και κακοποιεί το συμμαθητή του είναι πολλές φορές και κακοποιητής ζώων, υπάρχουν αρκετές τέτοιες μελέτες. Τελεί κλοπή, ληστεία, φθορά ξένης ιδιοκτησίας, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, βιασμό, εξύβριση, απειλή κλπ. Είναι εκφάνσεις της σχολικής βίας αλλά είναι όλα ποινικά αδικήματα και τιμωρούνται από το νόμο. Δυστυχώς μόνο τα σοβαρά περιστατικά μας σοκάρουν, τα λιγότερο έντονα (ήσσονος ποινικής σημασίας)τα θεωρούμε μικρά, ανάξια του χρόνου μας και υποχρέωση του στοχοποιημένου μαθητή να τα ανέχεται».
Ανέφερε πάντως, πως επειδή δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποινικό αδίκημα, ο Σχολικός Εκφοβισμός δεν εμπίπτει πάντα στη νομοτυπική μορφή κάποιου ποινικού αδικήματος.
«Πεποίθησή μου είναι ότι αν φθάσουμε να αναμειγνύεται ο εισαγγελέας σημαίνει ότι κάθε άλλο μέτρο έχει αποτύχει» είπε μεταξύ άλλων, καθώς εάν μία υπόθεση Σχολικού Εκφοβισμού φτάσει σε τέτοιο σημείο, σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.
Σημασία έχει να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο στην ουσία του και να ξεριζωθεί χωρίς να είναι αναγκαία η παρέμβαση της δικαιοσύνης κ.λπ.
Είναι γεγονός πως ο Εισαγγελέας Ανηλίκων πέρα από το σχηματισμό δικογραφίας, μπορεί να επεμβαίνει σε κοινωνικό επίπεδο: δηλαδή να καλέσει τους γονείς, το ανήλικο παιδί, να κάνει συστάσεις, να ερευνά το περιβάλλον του σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες και να λαμβάνονται μέτρα.
Όπως υπογράμμισε, απαιτούνται και ειδικά προγράμματα.
«Το δικαστήριο ανηλίκων έχει σκοπό την αναμόρφωση και τη βελτίωση της προσωπικότητας του νεαρού δράστη όμως τούτο σημαίνει ότι έχει καταγγελθεί η πράξη και έχει κινηθεί η ποινική διαδικασία. Αυτό είναι πια το τελευταίο σκαλοπάτι και εκεί επιβάλλονται κάποια αναμορφωτικά / θεραπευτικά μέτρα. Όμως οι καταγγελίες αυτές είναι λίγες, συνήθως το θύμα φοβάται και δεν μιλάει».
Ο Εισαγγελέας Ανηλίκων χρειάζεται τη βοήθεια ειδικών ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, επιμελητών ανηλίκων και γενικότερα ενός οργανωμένου συστήματος για να είναι αποτελεσματικός.
Καταλήγοντας, τόνισε πως ‘Η Πολιτεία οφείλει να αντιληφθεί ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό και πολλές φορές είναι ο προθάλαμος νεαρής παραβατικότητας’.
