Νέο σχέδιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, επεξεργάζεται η κυβέρνηση, έπειτα από τις ενστάσεις που ήγειρε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επί των αρχικών προτάσεων. Ετσι, στο «πακέτο» των συνολικών διαπραγματεύσεων με τους «θεσμούς» μπαίνει ξανά και το θέμα των πλειστηριασμών, με την ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού να προσανατολίζεται σε μείωση των ορίων υπαγωγής των δανειοληπτών στις προστατευτικές διατάξεις του νομοσχεδίου για την κύρια κατοικία. Το νέο σχέδιο μάλιστα ενδέχεται να ισχύσει και για το α’ εξάμηνο του 2016, όχι μέχρι το τέλος του 2015.
Την ίδια στιγμή αυξάνονται ραγδαία τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών, μια τάση η οποία εξελίσσεται σε «γάγγραινα» για την υγεία των ισολογισμών των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Υπό τον φόβο νέας «έκρηξης» στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που εκφράζει σοβαρές ενστάσεις στο σχέδιο νόμου του υπουργού Γιώργου Σταθάκη, το υπουργείο προσανατολίζεται στο «ψαλίδισμα» των εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων που έμπαιναν ως προϋπόθεση για την απαγόρευση των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας των οφειλετών.
Περίμεναν τις αντιρρήσεις
Αξιωματούχοι του υπουργείου σημείωναν, πάντως, στην «Η», ότι η κυβέρνηση θα καταθέσει στη Βουλή προστατευτικό πλαίσιο και τα υπόλοιπα θα μπουν στις τεχνικές διαπραγματεύσεις με τους «θεσμούς».
Τα ίδια στελέχη άφηναν να εννοηθεί ότι δεν ήταν τυχαίο πως μπήκαν τόσο ψηλά τα όρια για την υπαγωγή των δανειοληπτών καθώς ανέμεναν τις αντιρρήσεις της ΕΚΤ. Θύμιζαν, άλλωστε, πως η τακτική που ακολούθησε η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ως αποτέλεσμα στη θέσπιση του τότε νόμου το 2013, για την απαγόρευση των πλειστηριασμών τη χρονιά του 2014, τα ποσοτικά κριτήρια να είναι πολύ χαμηλά.
Σε σχέση με τις ενστάσεις της ΕΚΤ περί κινδύνου κατάχρησης του νόμου από κακοπληρωτές, πηγές του υπουργείου Οικονομίας υπενθυμίζουν και τους όρους που μπήκαν αναφορικά με την υποχρέωση καταβολής και δόσης από τους δανειολήπτες.
Πάντως, εκτιμήσεις θέλουν τα νέα όρια που θα καθοριστούν κατόπιν και των διαπραγματεύσεων να πλησιάζουν αρκετά εκείνα που είχε καταρτίσει ο εμπνευστής του προηγούμενου νόμου Κωστής Χατζηδάκης. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι κοντά στα προηγούμενα δεδομένα που είχαν ως αρχή την προστασία κατοικιών μέχρι 200.000 ευρώ έναντι 300.000 ευρώ που προβλέπει το νέο προσχέδιο. Επίσης οι ρυθμίσεις αναμένεται να κινηθούν σε χαμηλότερα όρια εισοδημάτων από εκείνα των 50.000 ευρώ έναντι 35.000 του προηγούμενου νόμου και χαμηλότερες καταθέσεις των 30.000 ευρώ που επίσης προβλέπει το προσχέδιο έναντι 15.000 ευρώ του ισχύοντος νόμου. Τέλος το όριο της συνολικής περιουσίας του δανειολήπτη προσδιορίζεται με βάση το προσχέδιο στις 500.000 ευρώ, ενώ με τα ισχύοντα μέχρι τώρα στα 270.000 ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο νόμου απαγορεύει στις τράπεζες να προβαίνουν σε πλειστηριασμό της κύριας κατοικίας οφειλέτη, η αντικειμενική αξία της οποίας, υπολογιζόμενη για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος, είναι μικρότερη ή ίση των 300.000 ευρώ. Η απαγόρευση θα έχει ισχύ έως την 31η Δεκεμβρίου 2015. Προκειμένου να υπαχθούν στις διατάξεις του σχεδίου νόμου οι οφειλέτες πρέπει να πληρούν πρωτίστως τα ακόλουθα κριτήρια:
1. Να έχουν καθαρό ετήσιο εισόδημα μικρότερο ή ίσο των 50.000 ευρώ και
2. Να διαθέτουν κινητή και ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας μικρότερης ή ίσης των 500.000 ευρώ και εξ αυτής το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό την 20ή Νοεμβρίου του 2013 να μην υπερβαίνει τις 30.000 ευρώ (εξαιρουμένων περιοδικών παροχών από συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά προγράμματα).
Κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης πλειστηριασμού οι οφειλέτες υποχρεούνται να καταβάλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματός τους, εφόσον το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 35.000 ευρώ. Εφόσον το ετήσιο οικογενειακό τους εισόδημα ξεπερνά τις 35.000 ευρώ, αυτοί υποχρεούνται να καταβάλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό 10% επί του ποσού μέχρι τις 35.000 ευρώ και ποσοστό 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού εισοδήματος.
Για τις ευπαθείς κατηγορίες οφειλετών υπάρχουν ακόμη πιο ευεργετικοί όροι προστασίας.
Ο προηγούμενος νόμος, που είχε ετοιμαστεί από τον κ. Χατζηδάκη, είχε σαφώς χαμηλότερα όρια. Μάλιστα, η ΕΚΤ στη γνωμοδότησή της βάζει τις διατάξεις των δύο θεσμικών πλαισίων σε αντιπαραβολή. Γεγονός που κάποιοι σπεύδουν να ερμηνεύσουν πως πρόκειται για το εύρος των διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν. Το «κατώφλι» θα είναι ο νόμος Χατζηδάκη και το «ταβάνι» το νομοσχέδιο Σταθάκη.
Τότε, λοιπόν, τα κριτήρια ήταν:
1. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν μπορούσε να υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ.
2. Το καθαρό οικογενειακό εισόδημα ήταν μέχρι 35.000 ευρώ.
3. Η συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας έπρεπε να είναι μικρότερη ή ίση με 270.000 ευρώ. Από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών του οφειλέτη δεν έπρεπε να ξεπερνά τις 15.000 ευρώ.
4. Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι αλλά και οι άνεργοι με εισόδημα πέραν του επιδόματος ανεργίας αν είχαν εισόδημα μέχρι 15.000 ευρώ θα έπρεπε να καταβάλουν ως μηνιαία δόση το 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματος.
5. Οσοι είχαν εισόδημα άνω των 15.000 ευρώ το ποσοστό της δόσης υπολογιζόταν στο 10% μέχρι το ποσό αυτό και 20% για το υπερβάλλον.
6. Για τις κοινωνικά ευπαθείς κατηγορίες δανειοληπτών προβλεπόταν καταβολή μηνιαίας δόσης σε ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματος, για ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μέχρι 20.000 ευρώ.
7. Για οικογενειακά εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ υπολογιζόταν ποσοστό 10% μέχρι του ποσού των 20.000 ευρώ και ποσοστό 20% στο υπερβάλλον εισόδημα.
Στα 80 δισ. τα «κόκκινα» δάνεια
Τα «κόκκινα» δάνεια των ελληνικών τραπεζών είχαν αυξηθεί στο 34,2% των συνολικών χαρτοφυλακίων χορηγήσεων έως τα τέλη του γ’ τριμήνου του 2014, από 31,9% το Δεκέμβριο του 2013, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Τα στοιχεία αυτά, ωστόσο, αναφέρονται στο τρίτο τρίμηνο του 2014. Οι εκτιμήσεις για το τελευταίο χρονικό διάστημα είναι εφιαλτικές. Σύμφωνα με πληροφορίες τα νέα κόκκινα δάνεια αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ μέσα στον Μάρτιο και κατά περίπου 3 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2015.
Το φαινόμενο της μη αποπληρωμής αφορά κυρίως σε στεγαστικά δάνεια και, κατά εκτιμήσεις των τραπεζών, στο μεγαλύτερο τμήμα τους οφείλονται στην έντονη έλλειψη ρευστότητας που υφίσταται το τελευταίο χρονικό διάστημα στην αγορά. Ομως, τις πραγματικές δυσκολίες έρχεται να επιτείνει και το γεγονός πως είναι ασαφές πλέον το νέο περιβάλλον ρύθμισης των δανείων, καθώς πέραν του θεσμικού πλαισίου για του πλειστηριασμούς η κυβέρνηση θα νομοθετήσει γενικότερα για την αντιμετώπιση των NPL’s (κόκκινα δάνεια). H προσδοκία μιας οριζόντιας και γενναίας ρύθμισης, την οποία υποσχέθηκε προεκλογικά η κυβέρνηση, εντείνει το πρόβλημα ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη στεγαστική πίστη, αφού δεν προχωρούν σε αποπληρωμές ακόμη και τα νοικοκυριά των οποίων η οικονομική κατάσταση δεν έχει επιδεινωθεί.
Η παραπάνω κατάσταση αποτελεί μία δύσκολη άσκηση για το τραπεζικό σύστημα που υπολογίζει τα κόκκινα δάνεια να φθάσουν σύντομα στο ιλιγγιώδες ποσό των 80 δισ. ευρώ.
Ημερησία
