H δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στόλου δασοπυρόσβεσης, που θα περιλαμβάνει τουλάχιστον 25 νέου τύπου αεροσκάφη Καναντέρ (Canadair CL-515), είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος των Ευρωπαίων αξιωματούχων, που «τρέχουν» την υπόθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Την αρχική πρόταση για δημιουργία του κοινού στόλου διατύπωσε ο αποχωρών πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, στον απόηχο των φονικών πυρκαγιών στην Πορτογαλία, το καλοκαίρι του 2017. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να μένει στο περιθώριο όταν τα κράτη-μέλη μας πλήττονται από φυσικές καταστροφές και χρειάζονται βοήθεια», είχε δηλώσει ο κ. Γιούνκερ τον Νοέμβριο του 2017 δημοσιοποιώντας την πρότασή του. «Ο εθελοντικός χαρακτήρας του υφιστάμενου μηχανισμού αντιμετώπισης καταστροφών έχει φτάσει στα όριά του», είχε συμπληρώσει από την πλευρά του ο Ευρωπαίος επίτροπος Εκτάκτων Αναγκών Χρήστος Στυλιανίδης. Η πρόταση της επιτροπής κατετέθη την 23η Νοεμβρίου 2017 και προέβλεπε, εκτός από τη συγκρότηση μόνιμου ευρωπαϊκού στόλου, τη δημιουργία μιας δεξαμενής, όπου το κάθε κράτος-μέλος θα διαθέτει σε εθελοντική βάση έναν αριθμό δικών του αεροσκαφών για συνδρομή σε περίπτωση δασικών πυρκαγιών ανά την Ευρώπη.
Τους μήνες που ακολούθησαν, αξιωματούχοι από κράτη-μέλη του ευρωπαϊκού Νότου πραγματοποίησαν συναντήσεις και διαβουλεύσεις, όπως αυτή στη Γαλλία (Aix en Provence) τον Ιανουάριο του 2018. Είχαν πάρει μέρος οι επικεφαλής των Υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας Γαλλίας, Ισπανίας, Ιταλίας, Κροατίας, Κύπρου, Πορτογαλίας, καθώς επίσης της Γερμανίας, της Ρουμανίας και της Τσεχίας. «Καλωσόρισαν την πρωτοβουλία και συμφώνησαν ότι η πρόταση Γιούνκερ μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση του μηχανισμού με τη δημιουργία ενός συμπληρωματικού εργαλείου, του rescEU», επισημαινόταν σε ανακοίνωση που είχε εκδοθεί δύο εικοσιτετράωρα αργότερα. Κάποιους μήνες νωρίτερα, η γαλλική Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας είχε ήδη έρθει σε διαπραγματεύσεις με την καναδική εταιρεία Viking, που είχε αγοράσει τη γραμμή παραγωγής της Bombardier, κατασκευάστριας εταιρείας των Canadair, για το ενδεχόμενο παραγωγής νέας γενιάς αεροσκαφών Canadair CL-515. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των στελεχών της αεροβιομηχανίας, η γραμμή παραγωγής που είχε αναστείλει τη λειτουργία της θα μπορούσε να τεθεί εκ νέου σε κίνηση όχι νωρίτερα από το 2020 και μόνο για την κατασκευή ενός ικανού στόλου 18-20 αεροσκαφών.
Τα πρώτα στοιχεία
Η τελική συμφωνία για το rescEU ψηφίστηκε τον Μάρτιο του 2019 και δημοσιοποιήθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης την 20ή Μαρτίου 2019. Προβλέπει τη δημιουργία του κοινού στόλου δίχως πάντως να αποσαφηνίζεται ποια κράτη-μέλη θα συμμετάσχουν και πόσα αεροσκάφη θα παραγγελθούν από την καναδική Viking (πρώην Βombardier). Σύμφωνα με πηγές κοντά στον αρμόδιο επίτροπο κ. Στυλιανίδη, ο αριθμός τους θα ανέλθει σε 25. Οι λεπτομέρειες θα πρέπει να έχουν αποσαφηνιστεί το αργότερο το α΄ εξάμηνο του 2020. Αρμόδιοι αξιωματούχοι διευκρίνισαν ότι εάν οι διαπραγματεύσεις ολοκληρωθούν άμεσα και η πρώτη παραγγελία δοθεί το 2020 το πρώτο αεροσκάφος θα είναι ετοιμοπαράδοτο το 2024-2025. Τα αεροπλάνα του στόλου θα σταθμεύουν μόνιμα στα αεροδρόμια των κρατών-μελών που θα μετάσχουν στον μηχανισμό και το λειτουργικό κόστος τους θα καλύπτεται σε ποσοστό 90% από κοινοτικούς πόρους.
Στο μεταξύ, έως ότου το σχέδιο δημιουργίας του μόνιμου στόλου λάβει σάρκα και οστά, η Ε.Ε. συμφώνησε στη δημιουργία μιας δεξαμενής στην οποία κάθε κράτος-μέλος θα διαθέτει έναν αριθμό μέσων, κυρίως αεροσκαφών, τα οποία θα συνδράμουν τις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης ανά την Ευρώπη. Η Κομισιόν καλύπτει το κόστος λειτουργίας των εν λόγω αεροσκαφών σε ποσοστό 75%. Η Ελλάδα τον Ιούνιο δέχθηκε να διαθέσει στη δεξαμενή δύο Canadair και μάλιστα πρόκειται να εισπράξει «αποζημίωση» 1,8 εκατ. ευρώ. Από αυτή τη δεξαμενή προήλθαν και τα δύο ιταλικά και το ένα ισπανικό Canadair που συμμετείχαν στην επιχείρηση κατάσβεσης στην Εύβοια. Ηρθαν στην Ελλάδα ύστερα από αίτημα που υπέβαλε προς τον ευρωπαϊκό μηχανισμό ο γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς. Αυτός ήταν εξάλλου ο λόγος της πρόσφατης επίσκεψης του κ. Χρήστου Στυλιανίδη στην Αθήνα και της συνάντησής του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Χθες ήταν προγραμματισμένη η βράβευση των τριών πληρωμάτων στο συντονιστικό κέντρο της Πυροσβεστικής στο Χαλάνδρι.
