Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου, 5 το πρωί. Σύροι πρόσφυγες έχουν συγκεντρωθεί στα τουρκικά παράλια, απέναντι από το Φαρμακονήσι. Επτά δουλέμποροι «ιδιοκτήτες» του ξύλινου σκάφους «Σάμερ Μπριζ», ένα τουριστικό «σαπάκι» χωρητικότητας 10 ατόμων, τούς υπόσχονται ότι με 2.200 ευρώ έκαστος θα αποδράσουν από τη φρίκη του πολέμου και την απειλή του Ισλαμικού Κράτους. Μόλις 6,5 ναυτικά μίλια χωρίζουν τους πρόσφυγες από την ασφάλεια.
Στο ξύλινο σκάφος με το διπλό κατάστρωμα επιβιβάζονται 133 πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων βρέφη και μικρά παιδιά. Στο Αιγαίο Πέλαγος επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες και πνέουν άνεμοι εντάσεως 7 μποφόρ. Η πλοήγηση γίνεται χωρίς κανένα όργανο και στο απόλυτο σκοτάδι. Στα μισά του ταξιδιού, οι μηχανές χαλάνε και το σκάφος πλέει ακυβέρνητο για αρκετή ώρα. Παρασύρεται από τους ισχυρούς ανέμους και τα κύματα. Περίπου στις 6 το πρωί, το ξύλινο σκάφος σκάει με δύναμη στα βράχια του Φαρμακονησίου. Ο τραγικός απολογισμός του ναυαγίου είναι 34 νεκροί, τρία βρέφη, έντεκα παιδιά, δέκα γυναίκες και εννέα άντρες. Η μεγαλύτερη τραγωδία στο Αιγαίο σημειώνεται και πάλι στο Φαρμακονήσι.
Λίγη ώρα μετά το SOS των ναυαγών, προσγειώνεται ένα ελικόπτερο Σινούκ στις εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά στο Ελληνικό, όπου εδρεύει η Μονάδα Υποβρυχίων Αποστολών (ΜΥΑ). Επιβιβάζονται έξι βατραχάνθρωποι της επίλεκτης ομάδας και μεταφέρονται εσπευσμένα στο Φαρμακονήσι για να ξεκινήσει η έρευνα και η διάσωση. Το φρικτό ναυάγιο λυγίζει ακόμα και τους σκληραγωγημένους «κομάντος» του Λιμενικού.
Για πάντα στη μνήμη τους
Εξι ημέρες μετά την ανείπωτη τραγωδία, οι βατραχάνθρωποι μοιράζονται στο «Εθνος της Κυριακής» τις εικόνες που αντίκρισαν στον βυθό του Αιγαίου και θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη τους.
«Πριν ακόμα καταδυθούμε, βρήκαμε νεκρούς πάνω στο κατάστρωμα του πλοίου. Είχαν καταπλακωθεί από την ξύλινη οροφή, που λειτουργούσε ως δεύτερο κατάστρωμα. Από τις συνθήκες που αντικρίσαμε, καταλάβαμε ότι πρέπει να είχαν ανέβει πολλά άτομα πάνω σ’ αυτή την ξύλινη οροφή, η οποία κατά την πρόσκρουση αλλά και από το βάρος τους, κατέρρευσε και τους σκότωσε», λέει ο 39χρονος Νίκος Σ. που υπηρετεί 12 έτη στη ΜΥΑ και συμμετείχε στην έρευνα του ναυαγίου.
Η φρίκη ξεκίνησε όταν η ομάδα καταδύθηκε για να ανασύρει τις σορούς των ναυαγών. Η εικόνα που συντάραξε τον Νίκο ήταν μίας μητέρας που είχε στα χέρια της ένα μωρό, όχι παραπάνω από 2 μηνών. «Μολονότι είναι σκηνές που τις έχουμε ξαναζήσει, αυτές οι εικόνες δεν είναι κάτι που το συνηθίζεις. Αλλά για να μπορέσεις να ολοκληρώσεις τη δουλειά σου, πρέπει να μην αφήσεις τα συναισθήματα να σε κυριεύσουν και να σε πλημμυρίσουν, γιατί μετά κινδυνεύεις ο ίδιος και θέτεις σε κίνδυνο και τη ζωή της ομάδας σου, που εξαρτάται από σένα εκείνη την ώρα», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Δημήτρης Σ., πατέρας δύο μικρών παιδιών.
Οι περισσότεροι από την ομάδα βατραχανθρώπων έχουν επιλέξει, όταν επιστρέφουν σπίτι τους, να μη λένε τίποτα σχετικό με τη δουλειά τους. «Δεν είπα στα παιδιά μου ότι πήγα στο Φαρμακονήσι, που είχαν δει στις τηλεοράσεις τι είχε συμβεί, για να μη με ρωτήσουν τίποτα. Δεν θέλω να το συζητάω», λέει ο Νίκος με την άρνηση ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του. «Προσπαθούμε να κρατάμε τη δουλειά έξω από το σπίτι. Να μη τις μεταφέρουμε αυτές τις εικόνες», συμπληρώνει ο Δημήτρης.
Ο Δημήτρης και ο Νίκος ήταν καταδυτικό ζευγάρι στο ναυάγιο του Φαρμακονησίου. Η πρώτη εικόνα που είδαν όταν μεταφέρθηκαν στο σημείο ήταν το ξύλινο «τρεχαντήρι» που είχε μετατραπεί σε τουριστικό σκάφος, να είναι «σφηνωμένο» στα βράχια.
Ατομα της Φρουράς του Στρατού και οι δύο λιμενικοί που υπηρετούν στο νησί, ήταν οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν και τους ενημέρωσαν τι είχε συμβεί. Οπως εξηγούν, το σκάφος είχε προσαράξει κοντά στα βράχια και η οροφή είχε πέσει ενδιάμεσα εγκλωβίζοντας πολλά άτομα που δεν μπόρεσαν να βρουν διέξοδο στην επιφάνεια. Βούτηξαν στις 10 το πρωί και όταν βγήκαν ήταν 6 το απόγευμα. Ο πρώτος στόχος ήταν να απεγκλωβίσουν τους πρόσφυγες που είχαν καταπλακωθεί από το κατάστρωμα.
«Επρεπε γρήγορα να βρούμε όλους όσοι είχαν ναυαγήσει. Ξεκινήσαμε να ανασύρουμε τις σορούς κάτω από την ξύλινη οροφή. Μέσα στο σκάφος, γυναίκες και άντρες ηλικίας 35-40 ετών, βρέφη 3-6 μηνών και 10χρονα παιδάκια. Εκείνη την ώρα στενοχωριέσαι πολύ, αλλά κάνεις ό,τι μπορείς για να το απομονώσεις», λένε οι βατραχάνθρωποι.
Δύσκολες οι συνθήκες
Μετά την ανάσυρση των σορών από το σκάφος, τα «βατράχια» έμειναν στο νερό περισσότερες από 9 ώρες, προκειμένου να εντοπίσουν και τα άτομα που είχαν παρασυρθεί από τα θαλάσσια ρεύματα, περιμετρικά του ναυαγίου. Από την εμπειρία που έχουν, μεταφέρουν στο «Εθνος της Κυριακής» την εκτίμησή τους για τις συνθήκες του ναυαγίου. Οπως εξηγούν, εκείνη την ώρα είχε βοριά 7 μποφόρ και το σκάφος δεν είχε μηχανή. Παράλληλα, δεν έβλεπαν τίποτα αφού είχε απόλυτο σκοτάδι. Κάποιοι πρέπει να είχαν ανέβει στην ξύλινη και ψεύτικη οροφή, είτε για να βλέπουν, είτε γιατί δεν χωρούσαν όλοι κάτω. Φορούσαν όλοι σωσίβια και καλής ποιότητας. Ομως, αυτά τα σωσίβια είναι για να σε σώσουν σε ανοιχτή θάλασσα και δεν αποκλείουν να έγιναν παγίδες θανάτου για όσους εγκλωβίστηκαν κάτω από το σκάφος.
Παράλληλα, συγκλονίζει η μαρτυρία των βατραχανθρώπων στο «Εθνος της Κυριακής» για την κατάσταση που επικρατούσε λίγα λεπτά μετά την πρόσκρουση του σκάφους. Οπως λένε, οι 30 ναυαγοί που κολύμπησαν και κατάφεραν να φτάσουν στην ασφάλεια των ακτών του νησιού, ήταν σε τέτοιο σοκ, που όταν διασώθηκαν από τη Φρουρά του Στρατού, δεν απάντησαν στις ερωτήσεις τους αν υπάρχουν και άλλα άτομα στη θάλασσα που χρειάζονται βοήθεια.
Αν υπήρξε στιγμή που κινδύνευσαν οι ίδιοι, απαντούν ότι «εκείνη την ώρα δεν σκέφτεσαι την υγεία σου. Κάνεις ό,τι μπορείς και δεν τίθεται θέμα. Υπάρχουν πρωτόκολλα που ακολουθούμε για να αποφύγουμε ατυχήματα, αλλά δεν παύεις να είσαι τόσες ώρες στο νερό και να επιχειρείς ανάμεσα σε πετρέλαια, λάδια, μικρόβια και πράγματα να επιπλέουν», λέει ο Νίκος. «Προσέχει ο ένας τον άλλον, ποτέ δεν βουτάει κάποιος μόνος του και η εκπαίδευση είναι σημαντική. Κάθε μήνα κάνουμε μία εβδομάδα εκπαίδευση», προσθέτει ο Δημήτρης.
Στην επιχείρηση έρευνας και διάσωσης συμμετείχαν έξι βατραχάνθρωποι της ΜΥΑ, οι Δημήτρης Σ., Στέργιος Θ., Γιώργος Λ., Δημήτρης Χ., Νικόλαος Σ., Αχιλλέας Γ. Χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειές τους μπόρεσαν να απεγκλωβιστούν οι σοροί των προσφύγων και να επιστρέψουν οι ίδιοι σώοι και αβλαβείς στο σπίτι τους, αλλά με εικόνες που θα τους «στοιχειώνουν» για πολλά χρόνια.
ΕΘΝΟΣ
