Η τουριστική βιομηχανία, σε όλο τον κόσμο, ξεκίνησε σοβαρή συζήτηση γύρω από την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Πρόκειται για μια στροφή πραγματική και ειλικρινή, καθώς από τη μία πλευρά είναι απαραίτητη η υιοθέτηση πρακτικών βιωσιμότητας, ωστόσο από την άλλη χωρίς υγιές φυσικό περιβάλλον θα έρθει η στιγμή που η τουριστική βιομηχανία θα καταρρεύσει υπό το βάρος της απουσίας λόγου να γίνει ένα ταξίδι. Ετσι, ποιώντας την ανάγκη φιλοτιμία, οι γιγαντιαίοι tour operators άκουσαν τις φωνές του πλανήτη και ήδη στρέφονται προς την υιοθέτηση “πράσινων” πρακτικών.
Στην ίδια οδό έχουν υπεισέλθει και οι μικρότεροι επιχειρηματίες του τουρισμού. Ξενοδόχοι, τουριστικοί πράκτορες και γενικά όλοι εκείνοι που έχουν ως άμεσό τους αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών προς τους τουρίστες. Η στροφή αυτή, γέννησε μια άλλη ανάγκη, εκείνη της δημιουργίας προτύπων βιωσιμότητας και ειδικών φορέων που να πιστοποιούν τις “πράσινες” επιχειρήσεις. Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα προγράμματα πιστοποίησης βιωσιμότητας είναι το “Travelife”, εκπρόσωπος του οποίου στην Ελλάδα και στην Κύπρο είναι ο κ. Σωτήρης Μυλωνάς*. Ο ίδιος, σε συνέντευξη που παρεχώρησε προς τη “δημοκρατική” αναλύει όλα εκείνα που ελέγχονται σε μια ξενοδοχειακή μονάδα που ακολουθεί πρότυπα βιωσιμότητας και εκτιμά ότι η Ρόδος έχει όλες τις προϋποθέσεις ώστε να αναχθεί σε εμβληματικό αειφόρο προορισμό, αρκεί να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα.
Δημοκρατική: κ. Μυλωνά, τι είναι το Travelife;
Σ. Μυλωνάς: To Travelife είναι ένα διεθνές πρόγραμμα πιστοποίησης βιώσιμης διαχείρισης ξενοδοχείων. Αριθμεί σήμερα 1.500 ξενοδοχεία – μέλη σε όλο τον κόσμο, τα οποία συνεχώς και βοηθά να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις τους με αποδοτικό τρόπο ως προς το κόστος με αποκλειστικό γνώμονα την αειφορία. Τα ξενοδοχεία που συμμορφώνονται με το πρότυπο Travelife αναγνωρίζονται επίσημα με το πρότυπο Travelife για την προώθηση των επιτευγμάτων τους.
Δημοκρατική: Και αυτό σε τι εξυπηρετεί;
Σ. Μυλωνάς: Αρχικά στο περιβάλλον. Οι μονάδες που πιστοποιούνται, στην πράξη εισέρχονται στην καινούρια εποχή μείωσης του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Αυτό το αναγνωρίζουν οι τουριστικές αγορές γι’ αυτό και τα πιστοποιημένα ξενοδοχεία βρίσκονται σε υψηλότερη κατάταξη επιλογής πακέτων διακοπών και πολλές έρευνες μαρτυρούν σε αυτό. Επιπρόσθετα, οι μεγάλοι τουριστικοί οργανισμοί δεν χορηγούν βραβείο ποιότητας σε ξενοδοχεία που δεν φέρουν διεθνείς πιστοποιήσεις για τις περιβαλλοντικές τους πολιτικές, έστω κι αν η λειτουργία τους είναι άψογη από κάθε σκοπιά. Πέραν αυτών το πρότυπο Travelife δημιουργεί μια τεράστια ευκαιρία σχεδιασμού και οργάνωσης πολιτικών, διαδικασιών και στρατηγικών αποφάσεων. Αποτελεί μια ανεξάρτητη πιστοποίηση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ξενοδοχείων σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, εργασιακής κουλτούρας και ισότητας και θέματα τοπικής συνεισφοράς και προβολής μνημείων και πολιτιστικής κληρονομιάς. Ουσιαστικά με το πρότυπο Travelife η επιχείρηση εισέρχεται στη νοοτροπία διαφοροποίησης του τρόπου εργασίας, βελτίωσης όλων των δεικτών του, τόσο μέσα, όσο κι έξω από τη μονάδα και το κίνητρο αυτό είναι για μένα το πιο σημαντικό.
Δημοκρατική: Βρίσκετε ανταπόκριση στη Ρόδο;
Σ. Μυλωνάς: Η αλήθεια είναι πως η Ρόδος αποτελεί μια από τις περιοχές όπου καταγράφεται αυξανόμενη ζήτηση πιστοποιητικών βιωσιμότητας. Σε αυτό έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ο Σύλλογος Διευθυντών Ξενοδοχείων και προσωπικά ο κ. Γιώργος Ματσίγκος που δεν έχει σταματήσει να οργανώνει εκδηλώσεις για την ποιότητα και το Αύριο του τουρισμού και επιτρέψτε μου να πω ότι προσωπικά όχι μόνο τον εκτιμώ αλλά και τον θαυμάζω γιατί καθημερινά πρωτοστατεί στις εξελίξεις του τουρισμού.
Δημοκρατική: Ποιος είναι σήμερα ο αριθμός των πιστοποιημένων από το Travelife μονάδων στην Ελλάδα και ειδικότερα στη Ρόδο;
Σ. Μυλωνάς: Αυτή τη στιγμή στη Ρόδο έχουμε 52 μέλη του Travelife και συνολικά στην Ελλάδα 237. Ωστόσο θα πρέπει να γνωρίζετε ότι ο αριθμός αυτός διαφοροποιείται διαρκώς, καθώς γίνονται συνέχεια έλεγχοι τόσο σε εκείνους που έχουν πιστοποιήσεις, όσο και για τους νεοεισερχόμενους στο πρόγραμμα.
Δημοκρατική: Αυτό σημαίνει ότι η πιστοποίηση μιας μονάδας μπορεί να αρθεί;
Σ. Μυλωνάς: Ασφαλώς. Κάθε πιστοποίηση έχει χρονική διάρκεια δύο ετών. Εάν στην πορεία σταματήσουν να ακολουθούνται οι πολιτικές που έχουν συμφωνηθεί, τότε και η πιστοποίηση δεν ανανεώνεται, τουλάχιστον μέχρι να επανέλθουν όλα στα όσα ορίζει το πρότυπο. Αυτό γίνεται μέσα από τη διαδικασία της επιθεώρησης αλλά και της διαρκούς παρακολούθησης των επιδόσεων της μονάδας. Βέβαια, δεν είμαστε εδώ για να τιμωρήσουμε τους ξενοδόχους. Όλοι μαζί κινούμαστε προς την ίδια κατεύθυνση. Αν κάτι δεν πάει καλά, τότε το βλέπουμε από κοντά, συζητούμε με τη διεύθυνση του ξενοδοχείου, είμαστε δίπλα για να βοηθήσουμε με τις γνώσεις μας και να δουλέψουμε μαζί ώστε να ξεπεραστεί το όποιο θέμα σχετικά με το πρόγραμμα.
Δημοκρατική: Μιλάτε διαρκώς για ξενοδοχεία. Για μικρότερα καταλύματα υπάρχει πρόβλεψη;
Σ. Μυλωνάς: Έχετε δίκιο. Μέχρι τώρα δουλεύαμε με δύο πρότυπα, ανάλογα με το μέγεθος των ξενοδοχείων. Τώρα γίνεται σχεδιασμός και θα εφαρμοστεί ειδικό, ευέλικτο ερωτηματολόγιο για τα μικρά boutique καταλύματα, που κι αυτά τώρα πια έχουν κερδίσει ένα σημαντικό μερίδιο στην τουριστική βιομηχανία. Παρακολουθούμε με ενδιαφέρον την πορεία του slow tourism καθώς όλοι εκείνοι που επιλέγουν τη διαμονή στα μικρά boutique έχουν ακόμα πιο μεγάλες απαιτήσεις βιώσιμης λειτουργίας του καταλύματός τους. Δεν μπορούσαμε να μην ακούσουμε αυτή την ανάγκη.
Δημοκρατική: Τι είναι ακριβώς εκείνο που ελέγχετε στο πρότυπό σας;
Σ. Μυλωνάς: Δουλεύουμε σε τρία επίπεδα.
Το πρώτο αφορά στους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Σε πολύ γενικές γραμμές το πρότυπο αφορά στον τρόπο διαχείρισης των φυσικών πόρων, των αποβλήτων, την εξοικονόμηση ενέργειας, τη χρήση χημικών και την προστασία της βιοποικιλότητας.
Το δεύτερο έχει να κάνει με τα εργασιακά. Το ζητούμενο εδώ είναι η διατήρηση των καλών εργασιακών σχέσεων, η δημιουργία δομών και τήρησης διαδικασιών για την έκφραση παραπόνων από το προσωπικό και τέλος η παροχή ίσων ευκαιριών ανέλιξης για όλους.
Το τρίτο επίπεδο αποσκοπεί στην κοινωνική ενσωμάτωση της μονάδας. Αυτό σημαίνει χρήση των τοπικών προϊόντων, υιοθέτηση πολιτικών προστασίας του πολιτισμού, προβολή της τοπικής κουλτούρας και ανάδειξη των ηθών και των εθίμων του τόπου.
Δημοκρατική: Τι εννοείτε λέγοντας «υιοθέτηση πολιτικών προστασίας του πολιτισμού»;
Σ. Μυλωνάς: Σε κάθε περιοχή το τουριστικό ρεύμα δημιουργεί πλούτο. Εμείς θέλουμε από τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις να παροτρύνουν τους επισκέπτες τους να βγουν από τη μονάδα, να δουν από κοντά τα τοπικά και εθνικά μνημεία. Επισκεπτόμενοι αυτούς τους χώρους οι τουρίστες πληρώνουν εισιτήριο και με αυτό τον τρόπο συμμετέχουν και οι ίδιοι στην προσπάθεια για τη συντήρησή τους.
Δημοκρατική: Στα σίγουρα τα θέματα sustainability βρίσκονται σήμερα στην πρώτη γραμμή όλων των διεθνών συζητήσεων σχετικά με τον τουρισμό.
Σ. Μυλωνάς: Σωστά. Η διεθνής τάση στη παροχή διακοπών επιζητά και θέτει αυστηρότερες απαιτήσεις σε θέματα αειφορίας. Πέρυσι ξεκίνησε η “πίεση” γύρω από το θέμα των πλαστικών μιας χρήσης τα οποία νομοθετικά καταργούνται από το 2021. Εκτιμώ ότι μέχρι τότε δε θα υπάρχει ξενοδοχειακή επιχείρηση που δε θα έχει προσαρμοστεί καθώς οι πιέσεις από τους επισκέπτες είναι τεράστιες για την κατάργηση τους. Επίσης από πέρυσι ξεκίνησε η τάση που της έδωσαν τον τίτλο “flightshame” (οι πτήσεις της ντροπής) και αναφέρεται στις εκπομπές CO2 των αεροπλάνων. Το Flightshame δημιούργησε σοβαρές εμπορικές πιέσεις στους ταξιωτικούς οργανισμούς ειδικά Σκανδιναβικών χωρών, ώστε να αναπροσαρμόσουν τη λειτουργία τους και να ακολουθήσουν ειδικά, περιβαλλοντικά πρότυπα. Φυσικά, όλα αυτά δουλεύουν σαν ντόμινο, το ένα παρασύρει το άλλο. Έτσι ήδη έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις για τα θέματα του υπερτουρισμού, της διαχείρισης των αποβλήτων ειδικά στα νησιά μας, της κουλτούρας και της μαζικότητας κ.ά. Είναι πολλά που πρέπει τώρα πια να ρυθμιστούν ξανά, ώστε να γίνει πραγματική στροφή στην αειφορία.
Επιτρέψτε μου να πω ότι η Ρόδος βρίσκεται στη σωστή οδό βιωσιμότητας και μπορεί να γίνει ένας εμβληματικός αειφόρος προορισμός αρκεί να υπάρξει σχετικός σχεδιασμός, αλλά και εφαρμογή αειφόρων λύσεων και σε επίπεδο προορισμού.
* Ο Σωτήρης Μυλωνάς είναι Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός, κάτοχος MBA και απόφοιτος του πανεπιστημίου Cambridge του ινστιτούτου αειφόρου ηγεσίας. Εργάζεται ως σύμβουλος σε θέματα αειφορίας, περιβάλλοντος, υγείας και ασφάλειας σε τουριστικές επιχειρήσεις με 20 έτη εμπειρία και παρουσία σε 16 χώρες και εκπροσωπεί την Travelife για την Ελλάδα και την Κύπρο.
