Συνέντευξη στον
Τάσο Μπόζιο*
«Η εξειδίκευση μου είναι πάνω στις παθήσεις του γαστρεντερικού, κυρίως οισοφάγου και στομάχου. Δηλαδή είμαι εξειδικευμένος στη Χειρουργική Ογκολογία Οισοφάγου και Στομάχου, στις επεμβάσεις για Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση και στη Χειρουργική Παχυσαρκίας.
Η παχυσαρκία στην Ελλάδα είναι μια παρεξηγημένη πάθηση. Κατ’ αρχήν πολύ λίγοι ξέρουν ότι είναι νόσος αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αντίστοιχη με άλλες παθήσεις όπως οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης, ο καρκίνος κτλ. Οι επεμβάσεις παχυσαρκίας είναι ένα μέσο αλλαγής τρόπου ζωής και απώλειας βάρους, αλλά δεν είναι το πρώτο, και σίγουρα δεν είναι το μόνο.
Eίμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω για πρώτη φορά ότι η ομάδα μου θα είναι η μοναδική στην Ελλάδα που θα μπορεί να εφαρμόσει την επέμβαση Linx που ήδη εφαρμόζεται στο εξωτερικό», αναφέρει ο Δρ Μιχάλης Κούρκουλος Χειρουργός Γαστρεντερικού και Παχυσαρκίας, Μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου Χειρουργών της Αγγλίας
• Τι σχέση έχεις με τη Ρόδο;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Ρόδο, μέχρι τα 18 που έφυγα για σπουδές. Ο παππούς μου ο Μιχάλης Παναγιωτάκης ήταν Ιερολοχίτης, πολέμησε στην απελευθέρωση των Δωδεκανήσων και του απονεμήθηκαν πολλά παράσημα. Μάλιστα μέχρι πρόσφατα, η μόνη περίοδος που επέστρεψα στη Ρόδο πάνω από ένα χρόνο ήταν για να τιμήσω την οικογενειακή παράδοση και να εκτίσω τη στρατιωτική μου θητεία στους καταδρομείς.
• Πώς και δεν επέστρεψες νωρίτερα μετά την ολοκλήρωση των σπουδών;
Ανήκω σε μια γενιά Ροδιτών που μεγάλωσε με φιλοδοξίες, και είχα πολλούς ανθρώπους, τόσο από την οικογένεια όσο και από τους δασκάλους μου που πίστευαν πολύ στις δυνάμεις μου. Έτσι αφού αποφοίτησα από την Ιατρική Αθηνών, ήταν μονόδρομος το να κάνω ειδικότητα στον Ευαγγελισμό, το μεγαλύτερο και πιο μάχιμο νοσοκομείο της χώρας. Ταυτόχρονα έκανα και μεταπτυχιακές σπουδές στη Ρομποτική Χειρουργική στην Ιατρική Αθηνών. Και αμέσως μετά τη λήξη της ειδικότητας της Χειρουργικής μετανάστευσα στη Μεγάλη Βρετανία.
• Ανήκεις στο Brain Drain;
Όντως είμαι παράδειγμα Brain Drain. Αν και σχεδίαζα χρόνια πριν πάω στην Αγγλία για μετεκπαίδευση, κάνοντας συγκεκριμένες εκπαιδεύσεις και περνώντας τις εξετάσεις Μέλους του Κολεγίου των Χειρουργών της Αγγλίας, ήταν η οικονομική κρίση και ειδικά η πολιτική αστάθεια και η ανασφάλεια για το μέλλον που με έκαναν να φύγω όσο το δυνατόν νωρίτερα.
• Πόσα χρόνια πέρασες στην Αγγλία;
Αν και ο αρχικός σκοπός μου ήταν να ακολουθήσω υπερεξειδίκευση στη χειρουργική του Ανώτερου Γαστρεντερικού και να επιστρέψω μετά από 2 χρόνια, έπεσα θύμα της επιτυχίας μου κατά κάποιο τρόπο. Μου προσφέρθηκε θέση Διευθυντή Χειρουργικής σε κέντρο Χειρουργικής Καρκίνου Οισοφάγου και Στομάχου στο Μάντσεστερ μετά από 3 μήνες. Και μέσα από μια σειρά θέσεων διευθυντή στη χειρουργική γαστρεντερικού και παχυσαρκίας έμεινα τελικά πάνω από 8 χρόνια, από τα οποία τα 6 σε μόνιμη θέση νοσοκομείου του Λονδίνου.
• Και μετά το Brain Drain, έγινες πρωτοπόρος του Brain Gain. Τι σε έκανε να επιστρέψεις στην Ελλάδα;
Ήταν πολύ δύσκολη απόφαση να αφήσω μια μόνιμη θέση με πολύ καλές αποδοχές. Αυτό που μέτρησε στο τέλος ήταν ένας συνδυασμός προσωπικής ανάγκης για νέες προκλήσεις, αγάπης για την πατρίδα και την οικογένεια, αλλά και της αίσθησης ότι μπορώ να προσφέρω πολύ περισσότερα στον τόπο μου, έχοντας αποκτήσει την εμπειρία από την Αγγλία.
• Εξήγησέ μου τι σημαίνει η εξειδίκευσή σου.
Η εξειδίκευσή μου είναι πάνω στις παθήσεις του γαστρεντερικού, κυρίως οισοφάγου και στομάχου. Δηλαδή είμαι εξειδικευμένος στη Χειρουργική Ογκολογία Οισοφάγου και Στομάχου, στις επεμβάσεις για Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση και στη Χειρουργική Παχυσαρκίας. Ασχολούμαι σε μικρότερο βαθμό και με άλλες παθήσεις της γενικής χειρουργικής, αλλά τελικά υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για εξειδικευμένες θεραπείες.
• Έχεις γίνει πιο γνωστός όμως για την ενασχόλησή σου με την παχυσαρκία.
Προτιμώ τον όρο Ιατρικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους. Η παχυσαρκία στην Ελλάδα είναι μια παρεξηγημένη πάθηση. Κατ’ αρχήν πολύ λίγοι ξέρουν ότι είναι νόσος αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αντίστοιχη με άλλες παθήσεις όπως οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης, ο καρκίνος κτλ. Είναι μια νόσος πολύπλοκη και πολυπαραγοντική που χρειάζεται εξειδικευμένη διαχείριση. Όπως και οποιαδήποτε άλλη πάθηση, δεν είναι επιλογή κανενός να είναι παχύσαρκος, δεν είναι κάτι που μπορεί ν αντιμετωπισθεί με τη δύναμη της θέλησης μόνο. Πολλοί παχύσαρκοι υπήρξαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή ακόμα και σεξουαλικής κακοποίησης. Το να υπάρχει ένα ψυχολογικό υπόβαθρο είναι πολύ συχνό. Και το να θυματοποιούμε έναν άνθρωπο για τα παραπάνω κιλά που κουβαλάει μόνο κακό μπορεί να κάνει. Γενικά στην Ελλάδα υπάρχει έντονα ρατσιστική συμπεριφορά προς τους παχύσαρκους. Ακόμα και η πολιτικά ορθή προσέγγιση τού να μη μιλάμε για την παχυσαρκία διαιωνίζει το πρόβλημα. Αυτό που χρειάζεται είναι η ευαισθητοποίηση του κόσμου. Αλλά χρειάζεται κυρίως ενημέρωση των ίδιων των πασχόντων, για να μάθουν ότι υπάρχουν λύσεις αν το επιθυμούν. Και να ενημερωθούν τόσο οι ίδιοι όσο και ο υπόλοιπος κόσμος ότι το να απευθυνθούν στο γιατρό είναι η θαρραλέα και όχι η εύκολη λύση. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από αυτούς που κατηγορούν έναν άνθρωπο επειδή ζητάει εξειδικευμένη βοήθεια και θεραπεία για την πάθηση του.
• Έχουμε ακούσει πολλά τώρα τελευταία για τα προβλήματα που προκαλεί η παχυσαρκία, και κυρίως για το ό,τι τα παραπάνω κιλά σε κατατάσσουν στις ευπαθείς ομάδες για βαρύτερη νόσο και επιπλοκές από Covid. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Ναι, όντως ισχύει και έχει αποδειχθεί επανειλημμένα σε διεθνείς μελέτες. Προσωπικά το έχω αποκαλέσει “Διπλή Πανδημία”, καθώς και η παχυσαρκία έχει ανακυρηχθεί ως παγκόσμια επιδημία από τον ΠΟΥ εδώ και πολλά χρόνια. Κατ’ αρχήν ο ίδιος ο Ιπποκράτης είχε πει ότι η παχυσαρκία είναι ασθένεια και προάγγελος άλλων. Υπάρχει λόγος που δημιουργήθηκε ο όρος «Νοσογόνος Παχυσαρκίας». Η παχυσαρκία προκαλεί πολλές άλλες παθήσεις, κυρίως διαβήτη, αναπνευστικά προβλήματα, οστεοαρθρίτιδες, υπογονιμότητα και είναι πολύ σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου.
Οι πάσχοντες από παχυσαρκία λοιπόν έχουν ήδη αυξημένη πιθανότητα αναπνευστικών προβλημάτων, λόγω συνδυασμού δυσκολότερης έκπτυξης του θώρακα και των πνευμόνων από το επιπλέον βάρος, και πιο ογκώδη μαλακά μόρια στο ανώτερο αναπνευστικό. Αρκετοί πάσχουν από Σϋνδρομο Υπνικής Άπνοιας, ενώ πολύ περισσότεροι κάνουν άπνοιες χωρίς να το ξέρουν. Ταυτόχρονα πάσχουν από το λεγόμενο μεταβολικό σύνδρομο, το οποίο διαταράσσει την ανοσία τους. Όταν λοιπόν νοσήσουν από Covid 19, έχουν μεγαλύτερη δυσκολία αερισμού και δυσκολία αντιμετώπισης της λοίμωξης, με αποτέλεσμα να έχουν τριπλάσια πιθανότητα να χρειαστούν νοσηλεία σε ΜΕΘ, και διπλάσια πιθανότητα να καταλήξουν από επιπλοκές σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
• Τι σημαίνει Ιατρικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους;
Η βασική αρχή για να διατηρούμε ένα υγιές σωματικό βάρος είναι να έχουμε έναν τρόπο ζωής με συνδυασμό υγιούς διατροφής και άσκησης, ώστε οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε καθημερινά να είναι αντίστοιχες με αυτές που καίμε. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, ειδικά για αυτούς που έχουν καθιστική εργασία και ενώ βομβαρδιζόμαστε συνεχώς από διαφημίσεις για υπερκατανάλωση φαγητού. Ταυτόχρονα επικρατεί το γρήγορο φαγητό και τα σνακ που γενικά έχουν περισσότερες θερμίδες. Είναι λοιπόν δεδομένο ότι η εγκατάλειψη της Μεσογειακής διατροφής και η υιοθέτηση του Δυτικού τρόπου ζωής οδηγεί στην πρόσληψη βάρους. Το πρώτο βήμα για την απώλεια βάρους είναι συνήθως το να απευθυνθούμε σε έναν διαιτολόγο, που θα μας βοηθήσει να αλλάξουμε διατροφικές συνήθειες και να τις προσαρμόσουμε στον τρόπο ζωής μας. Οι περισσότεροι πετυχαίνουν το στόχο τους μ’ αυτό τον τρόπο, και αν ξαναπάρουν λίγα κιλά μπορούν να ξανακάνουν το ίδιο. Πολλοί όμως αποτυγχάνουν, ή ξαναπαίρνουν τα κιλά πολύ γρήγορα. Σ αυτούς τους ανθρώπους, που έχει αποτύχει η αλλαγή διατροφής και τρόπου ζωής απευθύνεται η Ιατρικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους.
• Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην Ιατρικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους και τη Χειρουργική Παχυσαρκίας;
Οι επεμβάσεις παχυσαρκίας είναι ένα μέσο αλλαγής τρόπου ζωής και απώλειας βάρους, αλλά δεν είναι το πρώτο, και σίγουρα δεν είναι το μόνο. Ο πάσχων δεν πρέπει να οδηγείται απευθείας στο χειρουργείο χωρίς να ξέρουμε πρώτα την αιτία της πάθησής του, και τα αίτια αποτυχίας απώλειας βάρους στο παρελθόν. Όπου χρειάζεται εμπλέκουμε ψυχολόγους για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση. Το πρώτο βήμα είναι να διορθώσουμε τις κακές διατροφικές συνήθειες με φάρμακα. Αν ο τρόπος διατροφής είναι υγιής αλλά συνυπάρχει επιβράδυνση του μεταβολισμού, τότε υπάρχουν φάρμακα που βελτιώνουν το ισοζύγιο ορμονών του μεταβολισμού. Αφού έχει αντιμετωπιστεί η αιτία της πρόσληψης βάρους, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σε επεμβάσεις. Υπάρχουν ενδοσκοπικές θεραπείες όπως το Botox στομάχου και το ενδογαστρικό μπαλόνι που βοηθάνε στην απώλεια βάρους, αν και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος επαναπρόσληψης. Πιο προχωρημένη μέθοδος είναι η ενδοσκοπική γαστροπλαστική που μειώνει μόνιμα τη χωρητικότητα του στομάχου με επεμβατική γαστροσκόπηση. Για ανθρώπους με περισσότερα κιλά υπάρχουν οι χειρουργικές επεμβάσεις όπως το γαστρικό μανίκι και το γαστρικό bypass. Αν ο πάσχων επιστρέψει στις προηγούμενες κακές διατροφικές συνήθειες, ειδικά αν τρώει μεγάλες ποσότητες γλυκών και λιπαρών, τότε θα ξαναπάρει βάρος μετά από κάποιο καιρό, σε όλες τις περιπτώσεις πλην του γαστρικού bypass. Αυτός είναι και ο λόγος που πρέπει πρώτα να εξαλείψουμε την αιτία πρόσληψης βάρους, και μετά να εφαρμόσουμε τη μέθοδο μεγαλύτερης απώλειας, ή αλλιώς να προχωρήσουμε στις χειρουργικές μεθόδους. Η διαχείριση των δυσκολότερων περιπτώσεων είναι προφανώς περίπλοκη, γι’ αυτό είναι καλύτερο να γίνεται από άτομο εξειδικευμένο στην παχυσαρκία και με εμπειρία σε όλες τις μεθόδους.
• Τι σχέση έχει η χειρουργική με την παλινδρόμηση; Δεν αντιμετωπίζεται με φάρμακα μόνο;
Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση οφείλεται συνήθως σε ανατομικό πρόβλημα που λέγεται διαφραγματοκήλη. Επιγραμματικά μέρος του στομάχου γλιστράει από την κοιλιά στο θώρακα με αποτέλεσμα δυσλειτουργία της βαλβίδας μεταξύ οισοφάγου και στομάχου. Το αποτέλεσμα είναι να επιστρέφουν γαστρικά υγρά στον οισοφάγο και να προκαλούν τα τυπικά συμπτώματα όπως καούρες και πόνο. Τα φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, δε διορθώνουν τη διαφραγματοκήλη. Αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα μόνο μειώνοντας την οξύτητα του στομάχου. Για τις απλούστερες περιπτώσεις που χρειάζονται χαμηλές δόσεις φαρμάκων αυτό είναι αρκετό. Αλλά για όσους χρειάζονται καθημερινά φάρμακα και ειδικά σε υψηλές δόσεις, είναι προτιμότερο να αντιμετωπίζεται η αιτία αντί να κουκουλώνονται τα συμπτώματα.
• Δεν είναι επικίνδυνες αυτές οι επεμβάσεις;
Η υπερεξειδίκευση κάνει τα πάντα πιο ασφαλή και πιο απλά. Οι επεμβάσεις αυτές γίνονται λαπαροσκοπικά με ελάχιστο πόνο και οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο μέσα σε 24 ώρες. Αλλά εκτός από τις κλασικές επεμβάσεις αποκατάστασης διαφραγματοκήλης υπάρχουν και άλλες που προσπαθώ με την ομάδα μου να φέρουμε στην Ελλάδα εδώ και χρόνια. Και μάλιστα είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω για πρώτη φορά ότι η ομάδα μου θα είναι η μοναδική στην Ελλάδα που θα μπορεί να εφαρμόσει την επέμβαση Linx που ήδη εφαρμόζεται στο εξωτερικό
• Τι είναι αυτό το Linx;
Είναι μια λαπαροσκοπική επέμβαση λαπαροσκοπικής τοποθέτησης τεχνητού μαγνητικού σφιγκτήρα γύρω από τον οισοφάγο σε άτομα με παλινδρόμηση. Θα εφαρμόζεται αποκλειστικά στο Mediterraneo Hospital στην Αθήνα, όπου με πρωτοβουλία μου στήνεται εξειδικευμένο κέντρο αντιμετώπισης παλινδρόμησης όπου θα έχουμε διαθέσιμες τις τελευταίες τεχνολογίες στη διερεύνηση και τη θεραπεία παθήσεων του οισοφάγου, σε συνεργασία με τους επεμβατικούς γαστρεντερολόγους.
• Δηλαδή μια μέρα θα σε χάσουμε από τη Ρόδο;
Η αγάπη μου για τη Ρόδο είναι βαθιά και παντοτινή. Δυστυχώς η ανάγκη για υπερεξειδικευμένους χειρουργούς είναι μεγάλη σε όλη τη χώρα και η Ρόδος μας είναι λίγο μακριά από τα μεγάλα κέντρα. Θα συνεχίσω όμως να επισκέπτομαι το νησί κάθε μήνα για το Χειρουργικό Ιατρείο Ανώτερου Γαστρεντερικού Παχυσαρκίας και Μεγάλων Κηλών, και προσπαθώ όσο μπορώ κάποιες από τις επεμβάσεις να γίνονται εδώ χωρίς να χρειαστεί να μεταβούν οι συντοπίτες μας στην Αθήνα. Το όραμά μου εδώ και πολλά χρόνια είναι να αναπτυχθεί το επίπεδο της υγείας στη Ρόδο σε τέτοιο βαθμό, που να μη χρειάζεται να ταξιδεύουν οι ασθενείς μας.
* Ο Τάσος Μπόζιος έχει τελειώσει Διαχείριση & Οργάνωση Αθλητισμού και Αθλητική δημοσιογραφία του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
