Συνέντευξη στη
Μαίρη Φώτη
Ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, αγωνίζεται για τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ από την εφηβεία του, έφτασε να γίνει η φωνή των ΑΜΕΑ της Ελλάδας, της Ευρώπης αλλά και του κόσμου υπηρετώντας το αναπηρικό κίνημα μέσα από τα υψηλότερα αξιώματά του.
Βρέθηκε στη Ρόδο, στο πλαίσιο της παρουσίασης του καινοτόμου προγράμματος #ΑccesibleRhodes, το οποίο χαρακτηρίζει όαση, ανάμεσα σε λίγες, που επιβεβαιώνουν την «έρημο» στον τομέα του προσβάσιμου τουρισμού ή του «τουρισμού για όλους» όπως προτιμά να τον χαρακτηρίζει και που όπως λέει, είναι μια πολιτική και οικονομική πράξη, δεν είναι πράξη φιλανθρωπίας, ούτε πράξη φιλευσπλαχνίας.
Ο κ. Ι. Βαρδακαστάνης, στη συνέντευξή του σήμερα στη «δ», μιλά για την πορεία του στο συνδικαλιστικό κίνημα, για τους στόχους που έχει θέσει, για τις δυσκολίες των ΑΜΕΑ να κάνουν τις διακοπές τους στην Ελλάδα και ανακοινώνει ότι θα είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΙΝ.ΑΛ.
• Κύριε πρόεδρε, να ξεκινήσουμε την συνέντευξη από το τι σας φέρνει στη Ρόδο.
Η Ρόδος είναι συνδεδεμένη με την ανάπτυξη του αναπηρικού κινήματος της χώρας. Ο Δωδεκανησιακός Σύλλογος ΑΜΕΑ που είχε και έχει πρόεδρο τον Μανώλη Ζηδιανάκη, υπήρξε ο κορυφαίος τοπικός φορέας που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τότε που ξεκίνησε και η Συνομοσπονδία. Συνεπώς, με φέρνει η ιστορία της Ρόδου στα θέματα των αναπήρων. Ο Δήμος Ροδίων ήταν ο πρώτος Δήμος που δημιούργησε γραφεία για τα άτομα με αναπηρία και βεβαίως με φέρνει και η καινοτομία της Ρόδου και του κινήματός μας εδώ, που είναι η «Κοιν. Σ. Επ. Ασκληπειάδες» και η πολύ σημαντική συνεισφορά της, η οποία δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί πιο οργανωμένα και εδώ στη Ρόδο αλλά και σε όλη την χώρα. Αυτό με φέρνει στη Ρόδο, συν το γεγονός ότι είμαι νησιώτης και πάντα με συγκινεί η επίσκεψη σε νησί.
• Είναι πράγματι καινοτόμος η δράση #ΑccesibleRhodes, που παρουσιάστηκε στη Ρόδο, σε συνεργασία της «Κοιν. Σ. Επ. Ασκληπειάδες» και του GEM Travel. Είναι αυτό κύριε πρόεδρε, μια αρχή για να ανοίξει η βάση του προσβάσιμου τουρισμού;
Ανοίγουμε ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο… Ασφαλώς ένα πρόγραμμα δεν είναι ικανό από μόνο του για να αντιμετωπίσει το τεράστιο έλλειμμα που έχουμε στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση της τουριστικής πολιτικής στη χώρα, είτε μιλάμε για τον τομέα των υπηρεσιών, είτε μιλάμε για τον τομέα των υποδομών. Όταν μιλάμε για τον τομέα των υποδομών για παράδειγμα, εκεί εμπλέκονται οι δημόσιες υποδομές αλλά και οι ιδιωτικές, δηλαδή οι επιχειρήσεις. Κι όταν αναφερόμαστε σε επιχειρήσεις δεν αναφερόμαστε μόνο στα ξενοδοχεία αλλά σε όλο αυτό το φάσμα και τον κύκλο των δραστηριοτήτων που έχει ένας επισκέπτης σε μια περιοχή. Προτιμώ να αναφέρομαι στον «τουρισμό για όλους», και όχι σε προσβάσιμο τουρισμό, διότι όταν μιλάμε για τουρισμό για όλους προσδίδουμε ακριβώς την διάσταση που πρέπει να έχει, να είναι δηλαδή μια διαδικασία που εντάσσει, που εσωκλείει, και δεν αποκλείει. Συνεπώς η τουριστική βιομηχανία θα πρέπει να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζει ότι αυτός που ξεκινάει από όποιον τόπο ξεκινάει, είτε είναι εντός Ελλάδας είτε εκτός Ελλάδας, μπορεί να φτάσει με ασφάλεια, με ανεξαρτησία, με αυτονομία και με άνεση στον τόπο που έχει επιλέξει. Και εκεί που θα φτάσει θα πρέπει να βρει όλο το περιβάλλον διαθέσιμο σε αυτόν ή σε αυτήν, είτε μιλάμε για τις τουριστικές υποδομές της πόλης, είτε για τις προσβάσιμες παραλίες. Αυτό δεν το έχει η χώρα μας. Οι Ασκληπειάδες εδώ στη Ρόδο, και το πρόγραμμα #ΑccesibleRhodes επιδιώκουν να δείξουν τον δρόμο… Κι αυτό είναι μια όαση. Υπάρχουν κι άλλες μικρές ή μεγαλύτερες, αλλά… είναι οάσεις. Δεν έχει γίνει συνείδηση σε αυτούς που σχεδιάζουν την τουριστική πολιτική στη χώρα, ότι είναι ένα τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα για τον τουρισμό της Ελλάδας, να γίνει τουρισμός για όλους. Ο τουρισμός για όλους θα φέρει περισσότερα έσοδα, ποιοτικότερο τουρισμό και θα εξασφαλίζει πιο ανθρώπινες συνθήκες για όλους, διότι ο τουρισμός για όλους είναι υπόθεση για όλους.
• Εσείς και εκ της θέσεώς σας, ταξιδεύετε πάρα πολύ συχνά και έχετε ίδιαν άποψη. Πού θα κατατάσσατε τη χώρα μας σε σχέση με άλλες, ως προς την διευκόλυνση των ΑΜΕΑ;
Ασφαλώς έχουν γίνει βήματα. Αλλά η ύπαρξη οάσεων για τις οποίες μιλήσαμε προηγουμένως, επιβεβαιώνει την έρημο. Συνεπώς μιλάμε για οάσεις. Το γεγονός ότι ένα σημείο ή κάποια, είναι προσβάσιμα, επιβεβαιώνει το απροσπέλαστο των υπολοίπων. Διότι η προσβασιμότητα είναι αλυσίδα. Αν σπάσει η αλυσίδα, σπάει αυτό που είπα νωρίτερα όταν αναφέρθηκα σε ασφάλεια, σε άνεση, σε ανεξαρτησία, σε αυτονομία. Είναι μεγάλη υπόθεση πρωτίστως για τις Ελληνίδες και τους Ελληνες με αναπηρία, με χρόνια πάθηση, αλλά και για τις οικογένειες που έχουν στους κόλπους τους άτομο με αναπηρία, να μπορούν να απολαύσουν αυτό που απολαμβάνει εκείνος που δεν έχει αναπηρία. Δείτε, ο τουρισμός για όλους έχει πολλές διαστάσεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον ιατρικό τουρισμό∙ σημαίνει ότι θα πρέπει να έχουμε μονάδες αιμοκάθαρσης. Να μπορούν οι συνάδελφοί μας που κάνουν αιμοκάθαρση από την Ελλάδα και το εξωτερικό, να απολαμβάνουν τις διακοπές τους στον τόπο που επιθυμούν αλλά να έχουν και την ιατρική υπηρεσία τους εκεί. Αυτό είναι μια σοβαρή επιχειρηματική δραστηριότητα. Με ακούσατε να λέω στην εκδήλωση ότι ο τουρισμός για όλους είναι μια πολιτική και οικονομική πράξη, δεν είναι πράξη φιλανθρωπίας, ούτε πράξη φιλευσπλαχνίας. Είναι μια πολιτική και οικονομική πράξη και οφείλει να έχει προοδευτικό πρόσημο και για να έχει προοδευτικό πρόσημο, πρέπει να παράγει δικαιώματα για τους πολίτες, να διασφαλίζει την άσκησή τους και ταυτοχρόνως να παράγει πλούτο για την κοινωνία.
• Εσείς έχετε εμπλακεί με τον συνδικαλισμό από πολύ νωρίς και τον έχετε υπηρετήσει από πάρα πολλές θέσεις. Τι ήταν εκείνο που σας έκανε να ενεργοποιηθείτε συνδικαλιστικά;
Ειμαι στα 61. Εχω αναμειχθεί στα κοινά από 15 μου χρόνια. Από την εποχή της Χούντας, στη νεολαία των τυφλών τότε. Και είχα και έχω πολιτική δραστηριότητα διαρκώς από τότε. Από το 1974 πιο συγκεκριμένα, από την πτώση της δικτατορίας μέχρι σήμερα. Η αλήθεια είναι ότι έχω υπηρετήσει τον χώρο μου από όλες τις θέσεις. Και τον χώρο από τον οποίο προέρχομαι, τον χώρο των τυφλών, μέσα από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών του οποίου υπήρξα αντιπρόεδρος και πρόεδρος τη δεκαετία του ’80 και από την Εθνική Συνομοσπονδία ΑΜΕΑ της οποίας είμαι πρόεδρος από το 1993 και από το Ευρωπαϊκό Φόρουμ ΑΜΕΑ που είμαι πρόεδρος για 20 χρόνια και από το Παγκόσμιο Αναπηρικό Κίνημα του οποίου υπήρξα πρόεδρος, τώρα είμαι ταμίας, και κορυφαίο στέλεχος τα τελευταία 12 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Επιτροπή και σε άλλες μεγάλες Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών. Πρέπει να σας πω ότι με έλκει και βαθύτατα η ενεργοποίηση των πολιτών. Θεωρώ την ενεργοποίηση των πολιτών ως μια βαθιά πολιτική πράξη που, κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να έχει κομματικό πρόσημο. Όταν ενεργοποιείσαι στην κοινωνία των πολιτών, ενεργοποιείσαι για να υπερασπιστείς δικαιώματα των πολιτών και τα δικαιώματα δεν έχουν χρώμα και δεν έχουν κόμμα. Ασφαλώς υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές για το πώς οι δυνάμεις του πολιτικού φάσματος υπερασπίζονται και υπηρετούν αυτά τα δικαιώματα κι ασφαλώς πρέπει να τοποθετούμεθα, διότι η πολιτική ουδετερότητα είναι πράξη πρωτίστως αφέλειας αλλά και απομάκρυνσης από το πραγματικό υποκείμενο που είναι ο άνθρωπος και τα δικαιώματά του. Για εμένα αυτό ήταν κάτι που μου άρεσε σε όλη μου τη ζωή. Είναι αλήθεια ότι έχω βρεθεί σε όλα τα ύπατα αξιώματα του ελληνικού, ευρωπαϊκού και παγκόσμιου αναπηρικού κινήματος. Είμαι ευγνώμων στους συναδέλφους μου, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο, που μου έδωσαν την ευκαιρία να υπηρετήσω αυτόν τον χώρο.
–Στα 15 όμως κύριε πρόεδρε, τι είναι αυτό που κάνει ένα παιδί να ενεργοποιηθεί για να ασχοληθεί με τον συνδικαλισμό; Δεν είναι σύνηθες αυτό, ειδικά για ένα παιδί με αναπηρίες.
Ακούστε, η γενιά η δική μου, προέρχεται από άλλες συνθήκες και άλλες εποχές. Είναι ευτυχώς άλλες συνθήκες τώρα, και οι πολιτικές, και οι κοινωνικές και οι οικονομικές και οι προσωπικές. Και ευτυχώς που είναι άλλες. Υπενθυμίζω ότι όταν είπα ότι ξεκίνησα στα 15 τη δράση μου, σας μιλώ για για την ταραχώδη περίοδο της Χούντας και μετά στην περίοδο της μεταπολίτευσης και στις σημαντικές περιόδους που ζήσαμε από τότε μέχρι σήμερα, στην κορυφαία περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Δεν πρέπει η κρίση που βιώνουμε να μας απομακρύνει από ένα τεράστιο ιστορικό, δημοκρατικό γεγονός. Η χώρα έχει ζήσει στα τελευταία σχεδόν 45 χρόνια, την πιο μακρά δημοκρατική περίοδο της νεότερης ιστορίας της. Σε δύο χρόνια, κλείνουμε 200 χρόνια από το 1821. Αν αναδράμουμε στην ελληνική ιστορία, δεν θα βρούμε ποτέ μα ποτέ, 45 χρόνια αυτής της εκπληκτικής διαδρομής της ελληνικής κοινωνίας με τα θετικά και τα αρνητικά της. Με όλα αυτά που κουβαλάμε από το παρελθόν, τα λάθη που έγιναν… Αλλά δεν πρέπει να πετροβολούμε την πιο σημαντική δημοκρατική περίοδο η οποία άλλαξε τη χώρα. Ασφαλώς να αγωνιστούμε να την κάνουμε καλύτερη, να αναλάβουν τις ευθύνες τους όσοι έκαναν λάθη, αλλά να αναγνωρίσουμε και τα θετικά σε όσους αναλογούν. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διαδρομή των 45 ετών είναι μια κορυφαία, κοινωνική και οικονομική δημοκρατική διαδρομή της χώρας.
-Σε όλη αυτή τη διαδρομή υπάρχουν στόχοι που έχετε θέσει και είναι ακόμα σε εκκρεμότητα;
Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα, είναι ένα κίνημα αυτοοργάνωσης και αυτενέργειας. Δεν ιδρυθήκαμε γιατί αποφάσισε κάποια κυβέρνηση να ιδρυθούμε. Ιδρυθήκαμε σταδιακά στο διάβα των δεκαετιών, γιατί θέλαμε σιγά σιγά και με τις συνθήκες που επικρατούσαν, να γίνουμε ορατοί στην κοινωνία. Και αυτό παραμένει και θα παραμένει ένα ζητούμενο, διότι, πάντοτε η αναπηρία είναι συνδεδεμένη με άνιση μεταχείριση, με αποκλεισμό, με φτώχεια… Αυτό είναι ένα γεγονός και στις πλέον ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη, στις χώρες που πολλές φορές αναφέρουμε και κατά κάποιον τρόπο τις ζηλεύουμε, όπως είναι η Σουηδία ή ο Καναδάς. Όταν συνομιλώ με συναδέλφους μου στην Σουηδία ή στον Καναδά, μιλούν για τον αποκλεισμό που ζουν εκεί, τη δική τους φτώχεια και τις διακρίσεις που μπορεί να έχουν άλλη ένταση, άλλο εύρος, αλλά υπάρχουν κι εκεί. Συνεπώς, όσο θα υπάρχει έστω και ένας ή μια με αναπηρία που βιώνει αποκλεισμό, φτώχεια και διακρίσεις, το αναπηρικό κίνημα έχει τεράστιο ρόλο να διαδραματίσει, όπως και κάνει, πόσω μάλλον σε μια χώρα που βρίσκεται ακόμα σε κρίση ή στην αποδρομή της -η ιστορία θα το κρίνει- και που πρέπει να αγωνιστούμε για να μείνουμε όρθιοι στον τόπο μας. Αυτός είναι ο στόχος μας, αυτός είναι ο αγώνας μας, αυτό κάνουμε και εδώ στη Ρόδο και σε όλη τη χώρα με το σύνθημα «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς», με τη βασική αρχή ότι η αναπηρία δεν έχει ούτε χρώμα, ούτε κόμμα. Είναι μια πανανθρώπινη, οικουμενική, βαθιά πολιτική και κοινωνική υπόθεση που συνδέεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Με βάση αυτή τη λογική αγωνιζόμαστε… Το αναπηρικό κίνημα της χώρας είναι ένα βαθιά πολιτικοποιημένο κίνημα αλλά δεν είναι καθόλου κομματικοποιημένο διότι πιστεύουμε ότι όλα τα κόμματα του δημοκρατικού φάσματος έχουν την ίδια ευθύνη ανάλογα με τη θέση που τους δίνει ο λαός, να υπηρετούν τα δικαιώματα των πολιτών και ιδίως τα δικαιώματα αυτών των πολιτών που τα έχουν στερηθεί και τα στερούνται.
-Κύριε Βαρδακαστάνη, μιας και αναφερθήκατε στα πολιτικά κόμματα, ισχύει η πληροφόρηση που έχουμε ότι θα είστε υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΙΝ.ΑΛ.;
Με βάση αυτά που ήδη ανάφερα και την τεράστια προσωπική διαδρομή στα ευρωπαϊκά και στα διεθνή πράγματα, θα ήταν, και είναι, εύλογο να σκεφτώ να αναμειχθώ στην πολιτική ζωή, να σκεφτώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι γεγονός ότι έχουν γίνει συζητήσεις και το πιθανότερο είναι ότι θα είμαι υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΙΝ.ΑΛ. και το λέω για πρώτη φορά. Οι αποφάσεις όμως θα ανακοινωθούν τον Απρίλιο, στην ώρα τους, διότι αυτή την περίοδο έχουμε πολύ σημαντικά προβλήματα να αντιμετωπίσουμε στο αναπηρικό κίνημα, όπως είναι οι προσλήψεις των εκπαιδευτικών που έχουμε στενή συνεργασία με τον υπουργό Παιδείας κ. Γαβρόγλου, άλλα σημαντικά θέματα στο Υπουργείο Εργασίας για την συνταξιοδότηση των ατόμων με αναπηρία, ή των παροχών στον ΕΦΚΑ… Αυτά είναι στην κορωνίδα της προσπάθειάς μας αυτή την περίοδο. Τα υπόλοιπα θα ανακοινωθούν στην ώρα τους.
