Στην εποχή της (ανα) παγκοσμιοποίησης οι ραγδαίες εξελίξεις λόγω της τεχνητής νοημοσύνης και των ανατροπών που θα επιφέρουν στη ζωή μας, οι μεγάλες απειλές της κλιματικής κρίσης, η παγκόσμια ύφεση και οι πολλαπλές περιφερειακές συγκρούσεις, δεν αφήνουν ανεπηρέαστο το πεδίο της κοινωνίας. Κινήματα παντός τύπου με διεκδικήσεις από το πλέον σύνηθες και καθολικά αποδεκτό- το σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των ευάλωτων ομάδων, κα, έως τα νέα κινήματα, όπως το ΄΄Wokeism”1 (το κίνημα της αφύπνισης, επίγνωσης), της κουλτούρα του εξοστρακισμού (“cancel culture”) , της «πολιτική ορθότητα», είναι μόνο μερικές από αυτές, που όμως περικλείουν ένα μέρος του φαινομένου. Φαινόμενα ακραία για το δυτικό κόσμο καθώς στρέφονται εναντίον του ως προς τα ζητήματα φύλου, φυλής, ταυτότητας, κλπ.
Οι ριζικές ανατροπές των παραδοσιακών προτύπων και στερεοτύπων, ειδικά σε κοινωνίες με συντηρητικά αντανακλαστικά, δημιουργούν συνθήκες για την αποκαθήλωση και ανακατασκευή ιδεολογιών (πολιτικών και κοινωνικών). Παρατηρούμε σταδιακά τον προοδευτισμό να διεμβολίζει τον συντηρητισμό και τα πολιτικά ιδεολογήματα που μέχρι πρότινος αποτελούσαν προνόμιο των δυνάμεων της κεντροαριστερά, σήμερα αποτελούν οριζόντιες πολιτικές που διεκδικούν και οι δυνάμεις της κεντροδεξιάς.
Ως πρότινος για παράδειγμα η ταυτότητα «προοδευτικός» αποτελούσε ένα πολύ́ σημαντικό́ επίδικο λόγο στον πολιτικό ανταγωνισμό́, λόγω της πολιτικοϊδεολογικής συγκρότησης των κομμάτων στην μεταπολιτευτική Ελλάδα δημιουργώντας κάποιες σταθερές για τη διαφοροποίηση «αριστερό́-δεξιό́». Ο κεντρώος χώρος, θεωρητικά έτεινε να είναι προοδευτικός με όρους ‘’κοινωνικής νεωτερικότητας΄, αλλά́ πιο κοντά́ στη δεξιά́ με όρους οικονομίας και κοινωνικού φιλελευθερισμού́.
Όμως, στην εποχή της ύστερης νεωτερικότητας2 στην οποία έχει εισέλθει η Ελλάδα, οι κλασικές πολιτικές ταμπέλες ‘’δεξιά- αριστερά’’ έχουν χάσει την καθαρότητα τους σε σχέση με τις προτεραιότητες και τις πολιτικές επιλογές των κομμάτων που ταυτίζονταν με αυτές καθώς τα όρια ανάμεσα τους δεν είναι πλέον διακριτά. Ως εκ τούτου, τα αφηγήματα της αριστεράς αποζητούν επανακαθορισμό των πολιτικών ιδεολογιών και προτεραιοτήτων τους και το κέντρο δεν αποτελεί προνομιακό τους πεδίο.
Όπως μας υπενθύμισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη που έδωσε στο δημοσιογράφο, κ. Γ. Κουβαρά, ο πρώτος πολιτικός που ζήτησε «να ξεφύγουμε από τις ταμπέλες της Δεξιάς, του Κέντρου και της Αριστεράς», ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, στην ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος της ΝΔ , πριν από 50 χρόνια…
Αν και με αργούς ρυθμούς, πενήντα χρόνια μετά, το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα αλλάζει καθώς ο πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης και Πρόεδρος της ΝΔ, υιοθετεί συστηματικά προοδευτικές πολιτικές που μέχρι πρόσφατα οικειοποιούταν ο χώρος της αριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας..
Χαρακτηριστική περίπτωση, ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών και η δυνατότητα για υιοθεσία παιδιών, αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της αποδόμησης του κεντροαριστερού αφηγήματος καθώς έχασε άλλο ένα προνομιακό πεδίο.
Επ’ αυτού, θυμάμαι χαρακτηριστικά μια ερώτηση που μου έθεσε ένας καλός φίλος και πολιτικός από το χώρο του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, όταν ανακοίνωσα την εισδοχή μου στη ΝΔ, που ήταν η εξής: «Αν είσαι υπέρ του γάμου και της υιοθεσίας των ομόφυλων ζευγαριών, πως μπορείς να εντάσσεσαι σε έναν πολιτικό χώρο που δεν αποδέχεται αυτή την πολιτική θέση;». Αυτό το περιστατικό , αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση της κατάργησης του μονοπωλίου προοδευτικών πολιτικών στο πεδίο της κοινωνίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τα κόμματα της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα.
Στην ελληνική κοινωνία, όπου ο συντηρητισμός συνυπάρχει με τη νεωτερικότητα, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συγκρούεται με τη διασφάλιση της παράδοσης και της καθεστηκυίας τάξης, και το παλιό αντιστέκεται στο νέο, η απόφαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη να φέρει στη Βουλή αυτό το νομοσχέδιο, ήταν αναμενόμενο να προκαλέσει αναταράξεις τόσο στην ελληνική κοινωνία, όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Εντέλει, οι κλασικές κατηγοριοποιήσεις των ελληνικών κομμάτων «δεξιά- κέντρο- αριστερά» αποτελούν πλέον μια ιστορική παρακαταθήκη στο δρόμο των νέων προκλήσεων, προτεραιοτήτων και δεδομένων που νομοτελειακά οδηγούν στη δημιουργία νέων πολιτικών αφηγημάτων από τα ελληνικά πολιτικά κόμματα που οφείλουν να εκσυγχρονιστούν και να απαλλαγούν από το Σισύφειο μύθο που ακόμα συντηρούν λόγω ένδειας πολιτικών επιλογών..
Τώρα, όσον αφορά στη αποδοχή του νομοσχεδίου από την ελληνική κοινωνία, σίγουρα, μια μερίδα της κοινωνίας μας αντιστέκεται, όπως συμβαίνει με καθετί νεωτερικό και σαφώς χρειάζεται πολύ συζήτηση, άρτια επιχειρηματολογία αλλά και χρόνος για να γίνει αποδεκτή στο σύνολο της. Όμως, ο πολιτικός ηγέτης οφείλει να καθοδηγεί την κοινωνία και αυτό πράττει ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η Ελλάδα αλλάζει βαδίζοντας στο δρόμο της ύστερης νεωτερικότητας …
Ελευθερία Φτακλάκη
Διεθνολόγος/Διδάκτωρ ευρωπαϊκών σπουδών
Πολιτευτής της ΝΔ στα Δωδεκάνησα
