Το εντυπωσιακό ουράνιο φαινόμενο της έκλειψης του ηλίου, όπως συμβαίνει σήμερα, με τη σελήνη να επισκιάζει τον ηλιακό δίσκο κατά το ένα τρίτο, συνεχίζει να προκαλεί ενθουσιασμό και δέος στον άνθρωπο, κυρίως όταν παρακολουθεί το φαινόμενο στην ολική φάση του.
«Γεγονός το οποίο συμβαίνει συνήθως δύο φορές το χρόνο χωρίς όμως να γίνεται αντιληπτό από ολόκληρο τον πλανήτη» δηλώνει στο ΑΠΕ ο Βασίλης Χαρμανδάρης καθηγητής Αστροφυσικής στο πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας -Αστροφυσικής – Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπισης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Οι εκλείψεις σημειώνει, δεν είναι ορατές από κάθε σημείο της Γης. Εάν εμείς δεν βρισκόμαστε στην Αθήνα αλλά στα νησιά Φαρόες θα είχαμε ολική έκλειψη αλλά εάν βρισκόμαστε στη νότια Αφρική δεν θα γνωρίζαμε για το φαινόμενο. Στη σημερινή έκλειψη η μέγιστη κάλυψη του ηλιακού δίσκου θα είναι 31% από τις 10.40 το πρωί, έως τις 12:50 με μέγιστη κάλυψη στις 11:45 πμ. Η ολικότητα της έκλειψης θα είναι ορατή από το βόρειο ημισφαίριο, στην περιοχή του Β. Ατλαντικού ( νησιά Φαρόες μεταξύ Ισλανδίας – Νορβηγίας).
Στην Αθήνα, το κοινό μπορεί να παρακολουθήσει την έκλειψη από τον λόφο της Πνύκας όπου θα υπάρχουν ηλιακά τηλεσκόπια και ερασιτέχνες αστρονόμοι, ενώ το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών θα εκπέμπει ζωντανά την εξέλιξη του φαινομένου από την Πεντέλη.
Στην ερώτηση εάν είναι μύθος ή πραγματικότητα, η επικινδυνότητα παρακολούθησης της φάσης με γυμνά μάτια ο κ. Χαρμανδάρης είναι απόλυτα απαγορευτικός. «Δεν πρέπει να κοιτάμε το ήλιο ποτέ με γυμνά μάτια» τονίζει και προσθέτει: Απλώς, αυτό που συμβαίνει στην καθημερινότητα είναι όταν σηκώνουμε τα μάτια μας για να κοιτάξουμε τον ήλιο τα αποστρέφουμε σύντομα γιατί σε μερικά δευτερόλεπτα αισθανόμαστε έναν έντονο πόνο που προέρχεται από το γεγονός ότι ο κερατοειδής χιτώνας αρχίζει να παθαίνει ένα έγκαυμα και εάν επιμείνουμε περισσότερο αρχίζουμε και βλέπουμε θολούρες και φωτεινές κηλίδες. Όταν υπάρχει έκλειψη έχουμε την τάση να κρατήσουμε τα μάτια μας λίγο παραπάνω και παρά το γεγονός ότι η σελήνη μπαίνει ανάμεσα σε εμάς και τον ήλιο καλύπτοντας ένα μέρος, το υπόλοιπο τμήμα του μας φέρνει αρκετό φώς έτσι ώστε να συνεχίσει να μας προκαλεί ζημιά στο μάτι. Η ηλιακή ακτινοβολία είναι πολύ επιβλαβής για τα μάτια, ενώ η επίδραση δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή γιατί ο αμφιβληστροειδής δεν είναι ευαίσθητος στον πόνο. Μπορεί να προκληθεί μόνιμη βλάβη ακόμα και τύφλωση. Εάν παρόλα αυτά κάποιος θέλει να μη χάσει το θέαμα, πρέπει με ειδικά φίλτρα να προφυλάξει τα μάτια, από την υπέρυθρη και την υπεριώδη ακτινοβολία.
Για τον αρχέγονο φόβο της ανθρωπότητας απέναντι στις εκλείψεις, τις οποίες συνέδεε με καταστροφές και άλλα τρομερά γεγονότα ο διευθυντής του Ινστιτούτου, δηλώνει ότι δεν υπάρχει καμία τέτοια βάση ούτε καν σχετική συμπτωματολογία. Αποδίδει τις αιτιάσεις στην τεράστια σημασία που προσέδιδε παλαιότερα ο άνθρωπος στον ήλιο. «Σαν πηγή φωτός και θερμότητας ήταν συνδεδεμένος με την πολιτισμική κουλτούρα και τις θρησκευτικές παραδόσεις. Π.χ. οι Αιγύπτιοι λάτρευαν τον ήλιο ως θεό, οι Έλληνες μιλούσαν για τον Φαέθοντα και το άρμα που φώτιζε τον κόσμο. Οπότε ήταν εντυπωσιακό το γεγονός ότι αυτό το ουράνιο σώμα το οποίο σήμαινε την αρχή και το τέλος της ημέρας και όλων των δραστηριοτήτων εξαφανιζόταν ολικώς ή μερικώς. Σκεφτείτε κάποιον στην έρημο με πάρα πολύ ζέστη, ξαφνικά για ένα διάστημα μιας- δύο ωρών να βλέπει προοδευτικά τη μείωση του ηλιακού δίσκου, ακόμη και την εξαφάνιση του (για 7 λεπτά στην μεγαλύτερη περίπτωση), με παράλληλη μείωση της θερμοκρασίας αλλά και εμφάνιση ορισμένων λαμπερών αστεριών. Η έντονη συναισθηματική φόρτιση συνέδεσε το φαινόμενο με οποιεσδήποτε καταστροφές συνέβησαν πριν ή μετά χωρίς κανένα φυσικό λόγο και αιτία».
Ο κ. Χαρμανδάρης διαβεβαιώνει ότι οι εκλείψεις του ηλίου δεν επηρεάζουν τη Γη πέρα από μια ελαφρά αλλαγή του καιρού λόγω της σκίασης και κάποιας ψυχρότητας λόγω της παρεμπόδισης της ηλιακής ακτινοβολίας.
Γεγονός που δεν συμβαίνει με τις ηλιακές εκλάμψεις που σημειώθηκαν πρόσφατα και επηρεάζουν τα διάφορα δορυφορικά συστήματα, σημειώνει ο αστροφυσικός εξηγώντας ότι: Η έντονη και συνεχής δραστηριότητα στο εσωτερικό του ηλίου από τις πυρηνικές εκρήξεις αντιδράσεις, παράγει υλικό φορτισμένων σωματιδίων. Από τη επιφάνεια του δίσκου, ως ηλιακός άνεμος διαχέονται στην ατμόσφαιρα και έρχεται στην Γη, όπου λόγω του μαγνητικού της πεδίου θα κατευθυνθούν στους πόλους δημιουργώντας το σέλας. Εάν το φαινόμενο είναι αρκετά έντονο, το μαγνητικό πεδίο δεν επαρκεί για να απωθήσει τα σωματίδια με αποτέλεσμα ως ηλεκτρισμός πλέον να πλησιάσουν περισσότερο τη γη και να επηρεάσουν τα ηλεκτρονικά των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά. Γι αυτό είναι σημαντικό να αποτυπωθεί η συμπεριφορά του ήλιου έτσι ώστε όταν σημειώνονται τέτοιου είδους εκρήξεις να κλείνουμε τους διακόπτες των δορυφόρων ώστε να μην επηρεάζονται από την ηλιακή καταιγίδα, καταλήγει.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
