Η 21η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ να εορτάζεται ως η Παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας με στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών και την επανεξέταση ουσιαστικών προβληματισμών για την προστασία και τη διαχείριση των δασών. Παράλληλα, είναι η αφορμή να δούμε στην πράξη την ατομική και συλλογική ευθύνη μας απέναντι στα δάση, τα φυσικά οικοσυστήματα και τελικά τον πλανήτη μας.
Τα δάση καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο του πλανήτη και διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην παγκόσμια αλλά και στις εθνικές οικονομίες. Υπολογίζεται ότι τα δάση αποτελούν πηγή τροφής, καυσίμων, υλικών κατασκευής και εισοδήματος για περίπου 1,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μεταξύ 65 και 80% του παγκόσμιου πληθυσμού μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή, προερχόμενη κυρίως από φυτικά είδη.
Οι εκτεταμένες εκχερσώσεις, η αλλαγή χρήσης των φυσικών οικοσυστημάτων και η μείωση της βιοποικιλότητας επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή, την ερημοποίηση, τη μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα και του υδροφόρου ορίζοντα και εντείνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Όσον αφορά τη χώρα μας, τα δασικά και γενικότερα τα φυσικά οικοσυστήματα είναι από τα πλέον πλούσια (υψηλός δείκτης βιοποικιλότητας) στον κόσμο, γεγονός που αποτυπώνεται στο ποσοστό συμμετοχής της, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε συνολικό ποσοστό εμβαδού, στο Ευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας της φύσης «NATURA 2000». Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει από παράκτια αμμοθινικά μέχρι ανωδασικά υποαλπικά οικοσυστήματα. Ειδικότερα η περιοχή του Αιγαίου, περιλαμβάνει 1.400 taxa για τις Κυκλάδες και 2.200 taxa για το Ανατολικό Αιγαίο συμπεριλαμβανομένων των Δωδεκανήσων.
Την ίδια όμως στιγμή, η υπερβόσκηση, οι επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές, οι εκχερσώσεις και αλλαγή χρήσης, που ευνοούνται από την συνεχή τροποποίηση και ελαστικοποίηση των διατάξεων της Συνταγματικής προστασίας των δασών, προκειμένου να εξυπηρετηθεί η κακώς εννοούμενη «ανάπτυξη», προκαλούν σταδιακή συρρίκνωση και υποβάθμιση των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας και του αρχιπελάγους του Αιγαίου, παρόλο που ένα μεγάλο μέρος τους υπάγεται στο δίκτυο «Natura 2000» και βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας. Με βάση σχετικές μελέτες τα δάση των νησιών του Αιγαίου, που μετατράπηκαν σε εκτάσεις χαμηλής και θαμνώδους βλάστησης, έχουν διπλάσιο ποσοστό αλλαγής, σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο.
Είναι σαφές ότι οι πιέσεις που δέχονται ειδικά τα παραθαλάσσια δασικά οικοσυστήματα του Αρχιπελάγους είναι ανάλογες με την σπουδαιότητά τους, ως παραλιακά οικόπεδα και γίνονται ακόμα μεγαλύτερες με την απουσία δασολογίου, τη μη ύπαρξη δασικών χαρτών, τη σταδιακή αποψίλωση της δασικής υπηρεσίας και την έλλειψη πολιτικής βούλησης και διατύπωσης συγκεκριμένων στόχων όσον αφορά την προστασία και διαχείρισή τους.
Υποχρέωσή μας, ως τοπικής κοινωνίας και ως πολιτείας είναι η προστασία, διατήρηση, ανάπτυξη και παράδοση του τεράστιας σημασίας αυτού φυσικού πλούτου στις επόμενες γενιές. Αυτό άλλωστε αναφέρει και η τρίτη Ευρωπαϊκή Υπουργική Διάσκεψη για την προστασία των Δασών της Ευρώπης: «Η κληροδότηση υγιών και βιοποικιλόμορφων δασών στις μελλοντικές γενιές, η θετική συνεισφορά τους στο περιβάλλον, η προστασία των εδαφών και των υδάτινων πόρων, η προστασία του πληθυσμού και των υποδομών από τους φυσικούς κινδύνους, η δημιουργία εισοδήματος και απασχόλησης, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές και η προσφορά αναψυχής και πολιτιστικών αξιών σε όλους τους ανθρώπους, είναι χαρακτηριστικά που είναι συνδεμένα με τα δάση, πάνω στα οποία, επί σειρά γενεών η κοινωνία έχτισε και συνεχίζει να χτίζει αξίες για το παρόν και το μέλλον».
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, θέλουμε να βεβαιώσουμε όλους τους κατοίκους του Αιγαίου ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου βρίσκεται κάθε μέρα σε συνεχή επικοινωνία με τα αρμόδια Υπουργεία, τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, συλλογικούς και κοινωνικούς φορείς αλλά και μεμονωμένους πολίτες και ομάδες πολιτών για την προστασία και τη αειφορική διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων αναγνωρίζοντας τον ζωτικό τους ρόλο για τα νησιά του Αρχιπελάγους.
Ο
Ασκών καθήκοντα Γενικού Γραμματέα Α. Δ. Α.
Νίκος Θεοδωρίδης
