Τις επιπτώσεις από την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις εκτιμήσεις για το πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα, αναλύει σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «δ» ο σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας, κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης. Αναφέρεται στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να στηρίξει την Ουκρανία και με αποστολή στρατιωτικού υλικού καθώς και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με φόντο την ουκρανική κρίση.
Ο κ. Βαρδουλάκης, σχολιάζει επίσης τις εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή και αναφερόμενος στην υπεροχή της ΝΔ έναντι του κομματικού ανταγωνισμού, τονίζει ότι το κυβερνών κόμμα εκφράζει πιο πειστικά το αίτημα για επιστροφή στην “κανονικότητα”, μετά από μια ταραγμένη 10ετία. Παρόλα αυτά, το βάθος και η διάρκεια της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης σε συνδυασμό με την υγειονομική κρίση αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση για την Κυβέρνηση, καθώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιες πολιτικές αναταράξεις θα μπορούσαν να επιφέρουν.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Βαρδουλάκης σχολιάζει ότι ποντάρει στις κρίσεις, επειδή «η κανονικότητα δεν είναι ευκαιρία για την Αριστερά», όπως είχε πει και ένα στέλεχός του. Αυτό όμως τον μέσο πολίτη που θέλει ηρεμία και σταθερότητα δεν τον πείθει. Και αυτός είναι σύμφωνα με τον κ. Βαρδουλάκη ο λόγος της υστέρησης του ΣΥΡΙΖΑ έως σήμερα.
Τέλος, αναφερόμενος στο ΚΙΝΑΛ, σημειώνει ότι η εκλογή του κ. Ανδρουλάκη έδωσε αναμφίβολα ώθηση στο κίνημα. Παρόλα αυτά, το επόμενο διάστημα θα είναι πιο δύσκολο για το ΚΙΝΑΛ καθώς θα πιέζεται με πρωτοβουλίες και κινήσεις των δύο μεγαλύτερων κομμάτων και θα πρέπει να διαχειριστεί αντίρροπες τάσεις στο εσωτερικό του.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του συμβούλου στρατηγικής και επικοινωνίας, κ. Ευτύχη Βαρδουλάκη.
• Κύριε Βαρδουλάκη, θα θέλαμε να ξεκινήσουμε λίγο από τα ζητήματα της επικαιρότητας και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ποια η άποψή σας για την μέχρι σήμερα στάση της χώρας μας απέναντι σε αυτή την κρίση;
Το πώς τοποθετείσαι απέναντι στη ρωσική εισβολή είναι πρωτίστως ζήτημα αξιακό. Έχει να κάνει με το αν δέχεσαι έναν άδικο πόλεμο. Με το αν θεωρείς την άσκηση βίας θεμιτή. Με το αν μπορείς να σφυρίζεις αδιάφορα βλέποντας τον ανθρώπινο πόνο, τον ξεριζωμό, τον βομβαρδισμό αμάχων.
Η θέση της Ελλάδος ως δημοκρατικής χώρας, αυτονόητα είναι υπέρ εκείνου που αμύνεται για την ελευθερία και την κυριαρχία του και εναντίον εκείνου που ξεκίνησε έναν άδικο πόλεμο.
Πέραν των αξιακών λόγων όμως η Ελλάδα οφείλει να είναι κατά της εισβολής επειδή αυτό επιβάλλουν τα συμφέροντά μας. Και θέλω να το εξηγήσω λίγο αυτό. Η Ελλάδα δεν είναι αναθεωρητική δύναμη. Δεν θέλει να αλλάξει διεθνείς σύνθήκες, σύνολα, κλπ. Η επίθεση του Πούτιν είναι η πιο ωμή αναθεωρητική πρωτοβουλία της σύγχρονης εποχής. Αν δεν καταδικαστεί απόλυτα και εμφατικά, τότε θα ανοίξει η όρεξη και σε άλλους αναθεωρητές και αυτό δεν είναι καλό για εμάς. Αν, αντιθέτως, ο αναθεωρητισμός του Πούτιν αποτύχει και οι υπόλοιποι «ταραξίες» θα το σκεφτούν πολύ περισσότερο για να κάνουν τα ίδια. Επίσης, η Ελλάδα όφειλε να ταχθεί στο πλευρό των συμμάχων της. Πολύ περισσότερο τώρα που η κρίση αυτή μοιάζει με «καμπανάκι» αφύπνισης για τη Δύση. Αυτό είναι θετικό για την Ελλάδα καθώς είμαστε μέλος του δυτικού κόσμου και η ισχυροποίηση της Δύσης, ως ενιαίας πολιτικής και αξιακής οντότητας, είναι και προς το δικό μας όφελος. Αυτό εξάλλου μας διδάσκει και η ιστορία.
Η Ελλάδα μεγάλωσε, δυνάμωσε, έγινε η πιο προηγμένη χώρα της περιοχής της, επειδή σε κρίσιμες στιγμές πήρε σωστές αποφάσεις, εντάχθηκε σε σωστές συμμαχίες και βρέθηκε στη σωστή μεριά της ιστορίας.
• Θεωρείτε συνεπώς σωστή και την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να στηρίξει την Ουκρανία και με αποστολή στρατιωτικού υλικού;
Απολύτως σωστή. Καταλαβαίνω την ανησυχία κάποιων συμπολιτών μας, αλλά η αποφαση είναι απολύτως σωστή και επιτρέψτε μου να εξηγήσω το σκεπτικό μου.
Καταρχάς, όταν λες ότι είσαι εναντίον της ρωσικής εισβολής, τόσο σε ηθικό επίπεδο, όσο και επειδή αντίκειται στα δικά του συμφέροντα, πρέπει να θες την αποτυχία της. Και αυτή θα έρθει και μέσω των κυρώσεων, όσο και στρατιωτικά. Αλλιώς για τι σόι καταδίκη μιλάμε; Δεν λέω να εμπλακούμε σε πόλεμο, σε καμία περίπτωση. Αυτό το έχουν απορρίψει όλες οι δυτικές χώρες. Αλλά η στήριξη αυτού που αμύνεται και παλεύει για την ανεξαρτησία του είναι απολύτως θεμιτή.
Γι’ αυτό και ήταν σωστή η απόφαση του συνόλου των δυτικών χωρών να στείλουν οπλισμό στην Ουκρανία και επίσης σωστή η συμπαράταξη και της Ελλάδας με τις χώρες αυτές. Αυτοί είναι οι σύμμαχοί μας. Με ποιο ηθικό και διπλωματικό έρεισμα θα μπορούσε η Ελλάδα να ζητήσει τη στήριξη των εταίρων της σε μια αντίστοιχη δική της εμπλοκή, αν η ίδια σήμερα έβγαζε την ουρά της απ´ έξω; Τα πόδια μας θα πυροβολούσαμε αν κάναμε κάτι τέτοιο. Και θα δίναμε ένα πρώτης τάξεως επιχείρημα σε όσους θα ήθελαν να κρατήσουν ίσες αποστάσεις σε μια, απευκταία φυσικά, ελληνο-τουρκική διένεξη. Σε μια συμμαχία έχεις λόγο και κύρος αν και οι σύμμαχοί σου μπορούν να υπολογίζουν σε σένα.
• Διακρίνετε με αφορμή την κρίση στην Ουκρανία μια αλλαγή κλίματος στα ελληνοτουρκικά με βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών έπειτα από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν; Κατά την άποψή σας, ποιο είναι το σημαντικότερο μήνυμα από τη συνάντηση των δύο ηγετών;
Η Ελλάδα έχει τις θέσεις της και η Τουρκία τις δικές της. Οι δύο ηγέτες δεν συναντήθηκαν για να λυθούν τα όσα χωρίζουν τις δυο χώρες. Έγινε για να πέσουν οι τόνοι, να δοθεί ένα μήνυμα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, να αποφορτιστεί η μεταξύ μας ένταση και να φανεί ότι τουλάχιστον μπορούμε να συζητάμε. Ειδικά σε μια περίοδο που η διεθνής κατάσταση δεν σηκώνει περαιτέρω εντάσεις.
Αυτό είναι κάτι που το ήθελε η Τουρκία, καθώς είναι σε φάση επαναπροσέγγισης της Δύσης και ήθελε μέσα από μια συνάντηση σε καλό κλίμα να δείξει ότι δεν είναι ο «ταραξίας» της περιοχής, όπως είχε καταγραφεί στο προηγούμενο διάστημα. Και είναι κάτι που συμφέρει και την Ελλάδα η οποία θέλει επίσης να πέσουν οι τόνοι και να έχουμε ένα ήρεμο καλοκαίρι, με όσο το δυνατόν λιγότερα ανοιχτά μέτωπα, καθώς υπάρχει ήδη το μεγάλο ζήτημα της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης. Μια μη αναθεωρητική χώρα, όπως είναι η Ελλάδα, δεν έχει λόγο να θέλει εντάσεις. Ειδικά αυτή την εποχή που υπάρχουν και άλλα σημαντικά ζητήματα προς διαχείριση, όπως η ενεργειακή και πληθωριστική κρίση.
Με τους Τούρκους πάντως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να μιλάμε. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε πει: «Με τους Τούρκους τρεις δρόμοι υπάρχουν: Διεθνές δικαστήριο, διάλογος ή πόλεμος». Το Διεθνές Δικαστήριο το φοβούνται οι Τούρκοι. Τον πόλεμο δεν τον θέλει κανείς. Οπότε μας μένει ο διάλογος. Ας συζητάμε λοιπόν και παράλληλα ας δυναμώνουμε και στρατιωτικά, όπως ήδη συμβαίνει με τα Ραφάλ, τις φρεγάτες Μπελαρά και άλλα.
• Να περάσουμε λίγο στα εσωτερικά ζητήματα και κυρίως στην τρέχουσα πολιτική. Δυόμισι χρόνια μετά τις εκλογές η ΝΔ εξακολουθεί να διατηρεί ισχυρό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις δυσκολίες που έχει διαχειριστεί η Κυβέρνηση. Αυτό πού νομίζετε ότι οφείλεται κατά κύριο λόγο;
Η υπεροχή της ΝΔ στο πεδίο του κομματικού ανταγωνισμού είναι σταθερή για πολύ μεγάλο διάστημα και αυτό είναι κάτι πραγματικά αξιοσημείωτο. Η υπεροχή αυτή στηρίχθηκε σε κάποιους πυλώνες. Στην αποτελεσματικότητα στη διαχείριση κρίσεων, με αποκορύφωμα την κρίση στον Έβρο και στην πρώτη φάση της πανδημίας, τα οποία προσέδωσαν έξτρα πολιτικό κεφάλαιο στον κ. Μητσοτάκη. Στηρίχθηκε επίσης στη βελτίωση οικονομικών δεικτών, ειδικά το 2021 οι οποίες δημιουργούσαν ένα θετικό αφήγημα. Στην εμφανή πρόοδο σε κάποιους τομείς, όπως η ψηφιοποίηση του κράτους, η μείωση ανεργίας, τα δημόσια έργα, κλπ. Στη στήριξη όσων επλήγησαν στην περίοδο της πανδημίας, με επιδόματα, κλπ, έναν τομέα που η ΝΔ παραδοσιακά υστερούσε. Κυρίως δε η ΝΔ έχει πετύχει όλο αυτό το διάστημα να εκφράζει πιο πειστικά το αίτημα για επιστροφή στην “κανονικότητα”, μετά από μια ταραγμένη 10ετία. Αρκετοί ψηφοφόροι δεν τη θεωρούν ιδανική κυβέρνηση, αλλά της αναγνωρίζουν ότι “το παλεύει” σε δύσκολες συνθήκες, ότι “γίνονται βήματα” και ότι κάποιες ανησυχίες που υπήρχαν διαψεύστηκαν.
• Αυτό κινδυνεύει σήμερα; Δεν έχει αυξηθεί η φθορά της λόγω και του κύματος ακρίβειας;
Σήμερα, η Κυβέρνηση βρίσκεται στο δυσκολότερο σημείο της θητείας της, καθώς πιέζεται από μια διπλή κρίση. Από τη μία η πανδημία που δεν έχει υποχωρήσει και – το κυριότερο – η πληθωριστική κρίση με επίκεντρο την ενέργεια. Αυτό είναι το μεγαλύτερο αγκάθι για την Κυβέρνηση καθώς αποδυναμώνει το κεντρικό της μήνυμα για ισχυρή ανάπτυξη και θετικές προοπτικές της χώρας. Όταν ο κόσμος δυσκολεύεται στην καθημερινότητά του, το μήνυμα για την Οικονομία αποδυναμώνεται.
Το γεγονός ότι τα προβλήματα είναι σε μεγάλο βαθμό εξωγενή λειτουργεί ελαφρυντικά για την Κυβέρνηση και γι’ αυτό δεν έχει ακόμα αντίστοιχα μεγάλο πολιτικό κόστος. Όσο όμως παρατείνεται, η κοινωνική δυσαρέσκεια θα μεγαλώνει και το ποιος ευθύνεται θα μετράει λιγότερο. Ειδικά αν τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση δεν αποδώσουν
• Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά το γεγονός ότι είναι πίσω στις δημοσκοπήσεις, ζητάει εκλογές. Θεωρείτε ότι η πόλωση τον συμφέρει;
Θεωρώ ότι το αίτημα για εκλογές κάνει ζημιά στον ΣΥΡΙΖΑ. Όταν είσαι στο μάτι του κυκλώνα μιας παγκόσμιας κρίσης και όταν έχεις μπροστά σου εκλογές απλής αναλογικής, άρα πιθανή ακυβερνησία, δεν νομίζω ότι ο κόσμος εκτιμά το αίτημα για εκλογές. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του κ. Τσίπρα είναι, κατά την γνώμη μου, η εμμονή του να συνομιλεί αποκλειστικά με έναν πυρήνα φανατικών. Η οξύτητα με την οποία τοποθετείται αγγίζει το στενό κοινό του, αλλά είναι αδιάφορη για τον μέσο ψηφοφόρο. Με αποτέλεσμα, να δημιουργεί συχνά την εντύπωση ότι αισθάνεται άνετα μόνο μέσα σε ένα τοξικό περιβάλλον κοινωνικής έντασης. Ότι ποντάρει στις κρίσεις, επειδή «η κανονικότητα δεν είναι ευκαιρία για την Αριστερά», όπως είχε πει και ένα στέλεχός του. Αυτό όμως τον μέσο πολίτη που θέλει ηρεμία και σταθερότητα δεν τον πείθει. Και αυτός είναι ο λόγος της υστέρησης του ΣΥΡΙΖΑ έως σήμερα. Η συνεχής επένδυση στην αποτυχία της χώρας και στις κοινωνικές κρίσεις αντί να διαμορφώσει μια δική του πρόταση. Και κάνουν επίσης ένα ακόμα λάθος. Εξακολουθούν να υποδαυλίζουν “αντισυστημικές” συμπεριφορές προσδοκώντας οφέλη από αυτό, αγνοώντας ότι στη συνείδηση του κόσμου ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον συστημικό κόμμα. Αυτή η διπολικότητα στη φύση του δεν του κάνει καλό.
• Το ΚΙΝΑΛ πώς το βλέπετε; Εδώ στα Δωδεκάνησα έχει και παραδοσιακά υψηλό ποσοστό.
Η εκλογή του κ. Ανδρουλάκη δεν χωράει αμφιβολία ότι έδωσε μια ώθηση στο ΚΙΝΑΛ. Είναι βέβαιο πάντως ότι το επόμενο διάστημα θα είναι πιο δύσκολο καθώς θα πιέζεται με πρωτοβουλίες και κινήσεις των δύο μεγαλύτερων κομμάτων. Η αντιμετώπιση των πιέσεων αυτών δεν θα είναι εύκολη για τον κ. Ανδρουλάκη καθώς θα πρέπει να διαχειριστεί αντίρροπες τάσεις στο εσωτερικό του ΚΙΝΑΛ. Η παλαιότερη γενιά στελεχών π.χ. διακατέχεται από αντιδεξιές εμμονές τις οποίες ωστόσο δεν δείχνει να συμμερίζεται ούτε η νεότερη γενιά, ούτε – κυρίως – η εναπομείνασα βάση του κόμματος.
Στα μεγάλα ζητήματα η βάση του ΚΙΝΑΛ πιστεύει σχεδόν τα ίδια με αυτά της ΝΔ. Η δε αποδοχή του κ. Μητσοτάκη στους ψηφοφόρους του ΚΙΝΑΛ είναι σαφώς μεγαλύτερη από του κ. Τσίπρα. Η ισορροπία δεν θα είναι εύκολη και το κόστος, αν μπατάρει άγαρμπα υπέρ της μίας πλευράς, μπορεί να είναι σημαντικό. Η λύση για το ΚΙΝΑΛ είναι να διαμορφώσει ένα διακριτό στίγμα και να θέτει το ίδιο θέματα ώστε να αποφεύγει τη βάσανο του συνεχούς ετεροπροσδιορισμού. Αλλά αυτό όσο εύκολα ακούγεται τόσο δύσκολα γίνεται πράξη.
• Για τα υπόλοιπα κόμματα τι βλέπετε;
Ο συνδυασμός της υγειονομικής κρίσης και της ακρίβειας των τελευταίου διαστήματος έχει αρχίσει να δημιουργεί και πάλι ένα κάπως εκρηκτικό κοινωνικό μείγμα. Υπάρχουν και κάποια συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ αντιεμβολιαστών, αρνητών των μέτρων προστασίας, υποστηρικτών του Πούτιν, γενικώς ριζοσπαστικοποιημένων πολιτών. Αυτό δημιουργεί μια κοινωνική δεξαμενή που μοιάζει να αναζητεί μια αντισυστημική πολιτική έκφραση την οποία ωστόσο κανένα από τα υπάρχοντα κόμματα δεν μοιάζει – προς το παρόν τουλάχιστον – ικανό να εκφράσει. Όπως σας είπα και πριν όμως, πολλά θα κριθούν από το βάθος και τη διάρκεια της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης. Αν διαρκέσει πολύ κανείς δεν ξέρει τι πολιτικές αναταράξεις μπορεί να επιφέρει.
