«Το ενεργειακό κόστος έχει ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο!». Αυτό δηλώνει σε συνέντευξή του στην «δ» ο πρόεδρος της ΓΣΒΕΕ κ Γιώργος Καββαθάς, σχολιάζοντας την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί και τις άμεσες συνέπειες, τις οποίες βιώνουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Επίσης μιλάει για τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί ενώ εμφανίζεται αισιόδοξος ότι “Το 2022 έχει τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί πολύ καλύτερα από το 2021…”.
• Κύριε Καββαθά, το κύμα ακρίβειας το οποίο γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα, λόγω του ενεργειακού κόστους, «σαρώνει» κυριολεκτικά τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις δημιουργώντας κλίμα έντονης ανησυχίας σε όλους. Τι θα πρέπει να γίνει –άμεσα- κατά την άποψή σας;
Το ενεργειακό κόστος έχει ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο. Για να έχουν οι αναγνώστες μας μια εικόνα της πραγματικότητας θα σας περιγράψω την τιμή χονδρεμπορικής του ηλεκτρικού ρεύματος. Τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2022 η τιμή της μεγαβατώρας ανερχόταν σε 251,38 και 230,71 ευρώ αντίστοιχα, όταν μόλις ένα χρόνο πριν το 2022 στοίχιζε αντίστοιχα 63,91 και 62,57 ευρώ. Μιλάμε για τετραπλασιασμό της τιμής μέσα σε 12 μήνες!
Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί εκρηκτικές, αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά.
Στην πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ το 52% δήλωσε ότι δαπάνησε περισσότερα για θέρμανση το 2021 σε σχέση με το 2020. Τούτου δοθέντος τι πιο φυσιολογικό από την μείωση στη συνέχεια όλων των καταναλωτικών δαπανών; Από τις δαπάνες για εξόδους κατά 51% μέχρι τις δαπάνες για ένδυση και υπόδηση κατά 43%;
Μάλιστα, βάσει της ίδιας έρευνας το 50% απάντησε ότι θεωρεί τις αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας την κατηγορία που έχει την μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημά του, ενώ το 45% απάντησε ότι έχει επηρεαστεί αρνητικά από τις ανατιμήσεις.
• Η ΓΣΕΒΕΕ έχει καταθέσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προτάσεων. Ποιες είναι αυτές οι προτάσεις;
Προτείνουμε τα εξής:
*Πλήρης κάλυψη του επιπλέον ενεργειακού κόστους για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
*Πλαφόν στις τιμές ενέργειας και μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα.
*Μείωση του ΦΠΑ στο 6% στην εστίαση και σε όλα τα τρόφιμα, με εξαίρεση τα είδη πολυτελείας.
*Αύξηση του μέρους των ενισχύσεων που αναλογεί για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους, από το σύνολο των επιδοτήσεων. Αυτό προϋποθέτει εκτός από την εξειδίκευση της 1ης παρέμβασης που ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών και την αύξηση του συνολικού ποσού (640 εκ. €). *Έλεγχος της αγοράς σε όλη την κλίμακα (και όχι μόνο στο εμπόριο) για να εξακριβωθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας και να βεβαιωθεί κατά πόσο υπάρχουν αδικαιολόγητες ανατιμήσεις.
*Μετατροπή των Επιστρεπτέων σε Μη Επιστρεπτέες Προκαταβολές για το σύνολο των οφειλών. Η περαιτέρω αύξηση της περιόδου αποπληρωμής (από 60 σε 96 δόσεις) αναγνωρίζει το πρόβλημα αλλά δεν το επιλύει. Απλώς για μια ακόμη φορά το μεταθέτει.
*Πάγωμα των οφειλών προς το Δημόσιο που δημιουργήθηκαν κατά την διάρκεια της πανδημίας.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στην ενέργεια οι λύσεις πρέπει να είναι πιο βαθιές γιατί πλέον διακυβεύεται η τύχη της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων. Με τετραπλάσιο κόστος ρεύματος ποια επιχείρηση μπορεί να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό; Να τονίσω μάλιστα ότι η Ελλάδα έχει συστηματικά ακριβότερο ρεύμα από όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης.
Την Παρασκευή 18 Μαρτίου χαρακτηριστικά η τιμή της μεγαβατώρας στην αγορά της επόμενης ημέρας για την Ελλάδα έφτασε στα 240,32 ευρώ όταν για την Γαλλία ήταν 233,8 ευρώ, για την Γερμανία 228,9 ευρώ, για την Δανία 215,61 ευρώ, για την Πολωνία 161,52 ευρώ και για την Τουρκία 108,2 κοκ. Επισημαίνω ότι η τιμή τους ρεύματος έχει εξελιχθεί σε βαρίδι για τον ανταγωνισμό. Πώς να πετύχει η ελληνική μεταποίηση ανταγωνιστικά επίπεδα τιμών, όταν στη βόρεια Ευρώπη παράγουν με το μισό κόστος ηλεκτρικού ρεύματος;
Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει έστω και τώρα, που πολλές λιγνιτικές μονάδες έκλεισαν χωρίς να είναι απαραίτητο λόγω του χρόνου λειτουργίας τους, η πολιτεία να ξανασκεφτεί την αναγκαιότητα απολιγνιτοποίησης.
Η τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα εκτινάχθηκε λόγω της αυξημένης συμμετοχής του εισαγόμενου φυσικού αερίου στο ενεργειακό μίγμα, που αντικατέστησε τον εγχώρια παραγόμενο λιγνίτη.
Η Ελλάδα μπορεί κάλλιστα να υλοποιήσει τους ευρωπαϊκούς στόχους για την μείωση των επικίνδυνων αερίων και ειδικότερα του διοξειδίου του άνθρακα, βάζοντας στην παραγωγή τις λιγνιτικές μονάδες.
Η διεκδίκηση μάλιστα προσωρινού έστω παγώματος των επιβαρύνσεων που προκύπτουν από το χρηματιστήριο ρύπων, όσο για παράδειγμα διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή αβεβαιότητα, θα οδηγούσε σε ακόμη χαμηλότερες τιμές ρεύματος.
Έτσι, θα εξασφαλίζαμε ότι οι ελληνικές εξαγωγές δεν πρόκειται να δεχτούν θανάσιμο πλήγμα από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
• Θα μπορούσε η κυβέρνηση να προχωρήσει σε διευκολύνσεις στην αποπληρωμή χρεών των επιχειρήσεων που θα έδιναν μια σημαντική «ανάσα» στην αγορά; Και ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος των ελληνικών τραπεζών σε αυτό;
Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η κυβέρνηση έχει εξαντλήσει το περιθώριο των διευκολύνσεων. Αυτό που πλέον απαιτείται δεν είναι διευκολύνσεις, αλλά διαγραφή χρέους, όπως προτείνουμε.
Η ελληνική κυβέρνηση, όπως έκαναν και άλλες κυβερνήσεις στην Ευρώπη, ανακοίνωσε γενναιόδωρα μέτρα μετάθεσης της πληρωμής υποχρεώσεων προς ασφαλιστικά ταμεία και εφορία, που διέπονταν από μια παραδοχή, ελαφρώς αυθαίρετη: Ότι η επιστροφή στον κανονικότητα θα συνοδευτεί από μία έκρηξη καταναλωτικής ζήτησης. Ήταν η θεωρία του συμπιεσμένου ελατηρίου.
Επρόκειτο για αστήριχτο υπολογισμό καθώς ούτε το εισόδημα των πολιτών θα αύξανε τόσο πολύ, ούτε οι πραγματικές ανάγκες μπορούσαν να υποστηρίξουν την κάλυψη σε έναν ή δύο μήνες ελλιπούς ζήτησης δύο ετών.
Πόσους καφέδες να πιει ένας άνθρωπος και πόσες φορές να πάει στην ταβέρνα; Τα πράγματα ωστόσο εξελίχθησαν πολύ χειρότερα επειδή τα μέτρα απαγόρευσης για τους ανεμβολίαστους έδιωξαν από την εστίαση ένα μέρος των πελατών της, η ανάθεση στους επαγγελματίες της υποχρέωσης τήρησης των μέτρων αύξησε το κόστος και μετά ήρθε ο πόλεμος και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας…
Επικαλούνται βέβαια πολλοί την αύξηση των καταθέσεων.
Και πράγματι έχει καταγραφεί ρεκόρ δεκαετίας, παρότι το φθινόπωρο είδαμε για πρώτη φορά σημάδια κόπωσης και στις καταθέσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Παρόλα αυτά η αύξηση των καταθέσεων για την ΓΣΕΒΕΕ ήταν ένδειξη ενός άστοχου επιμερισμού των μέτρων στήριξης.
Όσοι χρειάζονταν την κρατική αρωγή δεν την είδαν ποτέ κι όσοι δεν την χρειάζονταν ευνοήθηκαν από αυτήν και το αποτέλεσμά της το είδαμε στα τραπεζικά υπόλοιπα.
Η αύξηση των καταθέσεων ωστόσο, ανεξαρτήτως του λόγου για τον οποίο συνέβη, εκθέτει τις τράπεζες.
Αν στο παρελθόν είχαν ως αιτιολογία για την πολιτική των κλειστών θυρών στα θησαυροφυλάκια τους την έλλειψη καταθέσεων, τώρα τι μπορούν να πουν;
• Οι τουριστικές περιοχές περιμένουν με αγωνία το άνοιγμα της νέας σεζόν. Εκτιμάτε πως θα μπορέσει φέτος η χώρα, παρά τις εξελίξεις, να στηριχτεί στον τουρισμό;
Η Ελλάδα, καλώς ή κακώς, εκ παραδόσεως στηρίζεται στον τουρισμό. Κι έχουμε κατ’ επανάληψη δει καλές τουριστικά χρονιές να οδηγούν σε άνοδο του ΑΕΠ.
Μέχρι στιγμής τα πρώτα μηνύματα από την αγορά είναι θετικά, με την πληρότητα να καταγράφει άνοδο σε σχέση με πέρυσι.
• Υπό καλύτερες συνθήκες πλησιάζουμε προς την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και των ρυθμών ανάπτυξης ή έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μπροστά μας;
Το 2022 έχει τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί πολύ καλύτερα από το 2021. Αν θυμηθούμε τις απαγορεύσεις που ίσχυαν πέρυσι τέτοια περίοδο και την αβεβαιότητα που καθήλωνε την αγορά, εκτιμώ ότι μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.
Ωστόσο, η δική μας προσπάθεια εστιάζεται στην εξασφάλιση ευνοϊκών, εννοώ ανεμπόδιστων και τίποτε παραπάνω, συνθηκών για την άσκηση των οικονομικών δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρηματιών.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν είναι πολύ διαφορετικής φύσης σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις και απαιτούν προσαρμογές, είτε μιλάμε για το ενεργειακό κόστος είτε μιλάμε για την αναγκαία ψηφιοποίηση.
Ως ΓΣΕΒΕΕ, με την βοήθεια του ερευνητικού μας βραχίονα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων, έχουμε επεξεργαστεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προτάσεων προς την πολιτεία για την διευκόλυνση ίδρυσης συνεργατικών σχηματισμών. Κατανοούμε απολύτως ότι η ανταπόκριση στις απαιτήσεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης (είτε αφορά στην διαχείριση των μεγάλων δεδομένων είτε στην υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων στο καθημερινό περιβάλλον εργασίας και προσέγγισης των πελατών) είναι πολύ πιο άμεση και αποτελεσματική από μια συστάδα επιχειρήσεων παρά από μια μεμονωμένη επιχείρηση. Το κόστος είναι πολύ μεγάλο για να το σηκώσει μόνη της.
Η λύση ωστόσο δεν είναι να κλείσει, όπως πρόβαλε το Σχέδιο Πισσαρίδη, και να οδηγηθούμε στον γιγαντισμό.
Ένα οικοσύστημα μικρών και διασυνδεδεμένων επιχειρήσεων εγγυάται την απασχόληση και την προσαρμογή στις αλλαγές της αγοράς.
Η υποστήριξη ανάλογων συνεργατικών δράσεων, από κοινού με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα ερευνητικά κέντρα, αποτελεί για τη ΓΣΕΒΕΕ το μέλλον της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
