Οι πρόσφυγες από την Ουκρανία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια δοκιμασία την ΕΕ, σημειώνει δημοσίευμα στο Spiegel.
Mάλιστα, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η ΕΕ είναι ελάχιστα προετοιμασμένη για την άφιξη εκατομμυρίων ανθρώπων. Μια νέα διαμάχη σχετικά με τις ποσοστώσεις αναδιανομής είναι ήδη σε εξέλιξη, τονίζεται.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει οδηγήσει στη μαζικότερη προσφυγική κίνηση που έχει δει η Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια κίνηση, επομένως, που είναι πιθανό να επισκιάσει σημαντικά το αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης του 2015 – και για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται σήμερα ελάχιστα προετοιμασμένη.
“Η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει γρήγορα έναν συντονισμό που θα διασφαλίζει ότι οι πρόσφυγες θα φιλοξενηθούν με ανθρώπινο τρόπο”, ζητά, για παράδειγμα, η Κλάρα Μπούγκερ, μέλος της γερμανικής ομοσπονδιακής Βουλής από το Κόμμα της Αριστεράς. Ωστόσο, ο συντονισμός αυτός βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο, όπως τονίζουν ομόφωνα οι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες και σε διάφορες πρωτεύουσες της ΕΕ.
Αυτό κατέστη σαφές την περασμένη εβδομάδα σε μια συνάντηση κρίσης των εκπροσώπων των κρατών μελών της ΕΕ, της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.
Η Ιταλία, η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο ζήτησαν σχέδια “για τη βιώσιμη φιλοξενία εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων”, σύμφωνα με εμπιστευτική έκθεση της γερμανικής αντιπροσωπείας στην ΕΕ.
Η Ιταλία αναμένει επίσης πρόσθετες προσφυγικές ροές από την Αφρική, καθώς εκεί αναμένονται ελλείψεις τροφίμων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η Γαλλία και η Γερμανία ζήτησαν να υπάρξει μεγάλη ανάγκη συντονισμού μεταξύ των κρατών της ΕΕ.
Ωστόσο, οι εκπρόσωποι των κρατών μελών της ΕΕ που βρίσκονται κοντά στην Ουκρανία, από όλες τις χώρες, παρέμειναν ψύχραιμοι. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Φινλανδία δήλωσαν ότι δεν χρειάζονται προς το παρόν στήριξη από την ΕΕ.
Σύμφωνα με διπλωμάτες, η Βαρσοβία προσπαθεί επίσης να τα βγάλει πέρα χωρίς τη βοήθεια της ΕΕ για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Το ιστορικό: Η κυβέρνηση της Πολωνίας, μαζί με την Ουγγαρία και ορισμένες άλλες ανατολικές χώρες της ΕΕ, έχει μέχρι στιγμής αποτρέψει οποιαδήποτε υποχρεωτική κατανομή των προσφύγων.
“Από τη στιγμή που θα πρέπει να ζητήσει από άλλες χώρες να υποδεχθούν πρόσφυγες, ανοίγει μια πόρτα που η πολωνική κυβέρνηση θέλει να κρατήσει κλειστή”, λέει ένας διπλωμάτης των Βρυξελλών.
Το Βερολίνο, ωστόσο, επαναφέρει τώρα τις ποσοστώσεις στο παιχνίδι. “Η Πολωνία έχει υποδεχθεί σχεδόν δύο εκατομμύρια ανθρώπους και κάνει εξαιρετική δουλειά αυτή τη στιγμή. Όπως και άλλες χώρες που γειτνιάζουν με την Ουκρανία”, δήλωσε στο Spiegel, η ομοσπονδιακή υπουργός Εσωτερικών Νάνσυ Φέσερ (SPD). Οι χώρες αυτές πρέπει τώρα να ανακουφιστούν, είπε. “Ο στόχος πρέπει να είναι η κατανομή των Ουκρανών προσφύγων εντός της Ευρώπης σύμφωνα με καθορισμένες ποσοστώσεις.
Το πόσο δύσκολο θα είναι αυτό, φάνηκε και κατά τη διάρκεια της συνάντησης των Βρυξελλών για την κρίση. Όταν η Ελλάδα έθεσε την ιδέα της “υποχρεωτικής αλληλεγγύης”, καθώς αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί η επανεγκατάσταση των προσφύγων, ο εκπρόσωπος της Ουγγαρίας απέρριψε αμέσως την πρόταση, λέγοντας ότι τέτοια αμφιλεγόμενα θέματα είναι “αντιπαραγωγικά”.
Ωστόσο, δύσκολα μπορεί να υπάρξει αμφισβήτηση σχετικά με την κλίμακα του προβλήματος. Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν την Ουκρανία, εκτίμησε ο επίτροπος της ΕΕ για τη διαχείριση κρίσεων Janez Lenarčič ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου.
Στις αρχές Μαρτίου, η Επιτροπή της ΕΕ θέσπισε οδηγία για την περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισμένων ατόμων, ώστε να καταστεί δυνατή η μη γραφειοκρατική υποδοχή τους. Αλλά το ποια χώρα θα υποδεχθεί πόσους πρόσφυγες δεν ρυθμίζεται με ακρίβεια εκεί – και αυτό δεν αποτέλεσε σχεδόν καθόλου θέμα στις Βρυξέλλες μέχρι στιγμής.
“Δεν έχει γίνει σχεδόν καμία συζήτηση στην ΕΕ σχετικά με την κατανομή των ανθρώπων”, λέει ο υπουργός Εξωτερικών και Μετανάστευσης του Λουξεμβούργου Jean Asselborn. “Μέχρι στιγμής, όλα αυτά έχουν αφεθεί στην τύχη και στην προθυμία των ανθρώπων στην ΕΕ να βοηθήσουν”.
Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή της ΕΕ σχεδιάζει περαιτέρω οικονομική βοήθεια. Οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ είναι ήδη διαθέσιμα στα κράτη μέλη, δήλωσε στο SPIEGEL η Επίτροπος Εσωτερικών Ylva Johansson. Σύντομα θα ακολουθήσουν έως και δέκα δισεκατομμύρια από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ. “Και νέες ροές χρημάτων εντοπίζονται αυτή τη στιγμή”.
Η Επιτροπή θεωρεί επίσης την τρέχουσα κρίση ως ευκαιρία για να σημειωθεί επιτέλους πρόοδος προς την κατεύθυνση μιας κοινής πολιτικής για τους πρόσφυγες στην ΕΕ. Αν και είναι απίθανο ότι χώρες όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία θα συμφωνήσουν τώρα σε κλειδί διανομής, ένας αξιωματούχος της Επιτροπής λέει. “Αλλά θα μπορούσε τουλάχιστον να γίνει ευκολότερο να συμφωνήσουμε σε μια βασική κατανομή του βάρους”.
Αυτό δεν θα απαιτούσε από κάθε χώρα να υποδεχθεί ένα συγκεκριμένο μερίδιο προσφύγων. Όσοι αφήνουν λιγότερους ανθρώπους να εισέλθουν στη χώρα θα μπορούσαν να στηρίξουν οικονομικά τις χώρες που φιλοξενούν πολλούς πρόσφυγες. “Χρειαζόμαστε ένα μεγάλο ταμείο στο οποίο θα πληρώνουν όλοι και από το οποίο τα χρήματα θα διανέμονται ανάλογα με την επιβάρυνση”, λέει ο Erik Marquardt, ειδικός των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε θέματα μετανάστευσης. “Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς μια κοινή πολιτική ασύλου”.
Αλλά ακόμη και αν οι αισιόδοξοι της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου έχουν δίκιο, αυτό θα συμβεί σε μήνες ή ακόμη και χρόνια στο μέλλον.
Δεν θα βοηθήσει πολύ στην αντιμετώπιση όσων έχουν διαφύγει μέχρι στιγμής – και αυτοί είναι εκείνοι “που έφυγαν πριν αρχίσει πραγματικά ο πόλεμος”, δήλωσε ο Asselborn. “Αυτοί που φεύγουν τώρα θα έρθουν σε εμάς με πολύ διαφορετικά ψυχολογικά και σωματικά τραύματα”.
Ένα άλλο πρόβλημα θα προκύψει μόνο τις εβδομάδες και τους μήνες μετά: “Κανείς”, λέει ο Asselborn, “δεν θα είναι σε θέση να πει σε αυτούς τους ανθρώπους πότε μπορούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
