Εισαγωγή – Ειδική αναφορά για τα Δωδεκάνησα
Κατά το εν λόγω νομοσχέδιο, στις μεταβατικές διατάξεις που προβλέπει (Άρθ. 23), γίνεται ειδική μνεία στο ειδικό καθεστώς που διέπει τα νησιά στα οποία ισχύει ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου. Σύμφωνα με την μεταβατική διάταξη αυτή, καταργείται η προσαυξημένη ζώνη των 12 μέτρων από την γραμμή του αιγιαλού, που προβλεπόταν για τις περιοχές εκτός ορίων πόλεων και οικισμών, και η οποία σύμφωνα με το ισχύον διάταγμα από τελεί τμήμα που τίθεται σε κοινή χρήση.
Το άρθρο 23 του σχεδίου νόμου όπως δόθηκε στη διαβούλευση, σταματούσε στην παράγραφο 8 και δεν περιείχε παράγραφο 9 σχετικά με την αφαίρεση των αιγιαλών και παραλιών στη Δωδεκάνησο από τη δημόσια κτήση του Δημοσίου και την υπαγωγή τους στην ιδιωτική κτήση του, δηλαδή τη μεταβίβαση τους στο ΤΑΙΠΕΔ.
Με την μεταβατική διάταξη αυτή, προβλέπεται πως η καθορισμένη έκταση που ορίζεται από την λωρίδα των 12 μέτρων, θα περιέλθει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Προτείνεται λοιπόν, πως πριν από την χάραξη του αιγιαλού (μετά από την κατάργηση του «παλαιού αιγιαλού») να καθοριστεί ρητά ως έκταση εκτός συναλλαγής με κοινόχρηστο χαρακτήρα, που διαχρονικά, είναι κεκτημένο στις περιοχές που λειτουργεί υπό του καθεστώτος του Κτηματολογικού Κανονισμού της Δωδεκανήσου.
Άρθρο 4 : Προστατευόμενοι αιγιαλοί και παραλίες και αιγιαλοί και παραλίες κοινής προστασίας
Είναι ένας γενικός χαρακτηρισμός ενός παραλιακού χώρου ως «απάτητη παραλία» στερούμενος των απαραίτητων τεχνικών, γεωμετρικών και νομικών χαρακτηριστικών της θα αποτελούσε ζήτημα κατά τη διάρκεια του ελέγχου για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Συγκεκριμένα πρέπει να οριστεί ο τρόπος υλοποίησης επί του εδάφους (οριοθέτηση) της περιοχής που χαρακτηρίζεται ως «απάτητη παραλία» καθώς σήμερα μόνο η ακτογραμμή (διαχωριστική γραμμή ξηράς θάλασσας) είναι αδιαμφισβήτητη όταν δεν υφίσταται καθορισμός αιγιαλού. Επίσης θα πρέπει να οριστούν τα περιβαλλοντικά κριτήρια προστασίας ώστε να χαρακτηριστεί ως «απάτητη» η παραλιακή ζώνη η οποία χρήζει διαφύλαξης από την εκάστοτε εκμετάλλευση.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΤΜΗΜΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Μητροπόλεως 4, Ρόδος 85100. Τηλ. 22410-35656, 30606 Fax 22410-22462 Email tee_rod@tee.gr
Άρθρο 5 : Οριοθέτηση αιγιαλού, παραλίας και παλαιού αιγιαλού
Το συγκεκριμένο άρθρο στηρίζεται στη γνωστή νομολογία καθώς και στο ήδη γνωστό για το σκοπό αυτό ΦΕΚ της Κ.Υ.Α. του 2005 περί στοιχείων καθορισμού. Είναι όμως εμφανές πως ο συντάκτης του δεν έχει λάβει υπόψιν του, ζητήματα όπως:
1. Δεν λαμβάνει υπόψη του την πολύπλοκη και εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία με την οποία τα Τμήματα ΠΕ.ΧΩ. καλούνται να προσδιορίσουν με απόφασή τους τον όρο «Νομίμως διαμορφωμένη Γραμμή Δόμησης» καθώς τα απαραίτητα για το σκοπό αυτό δεδομένα δεν τους χορηγούνται ή καθυστερούν να τους χορηγηθούν από τις αρμόδιες Πολεοδομίες και δεν υπάρχει μια ενιαία βάση δεδομένων.
2. Δεν λαμβάνει υπόψη του τη Συνταγματικά κατοχυρωμένη νησιωτικότητα Νομών Κυκλάδων – Δωδεκανήσου κ.λπ.
3. Κάνει χρήση επανειλημμένως του όρου «Υπόβαθρα της Ελληνικό Κτηματολόγιο» τα οποία έχουν ήδη καταστεί παρωχημένα καθώς τα έτη φωτοληψίας τους είναι 8 χρόνια πριν (2015 – 2016) τη στιγμή μάλιστα που οι τουριστικές και επιχειρηματικές δράσεις επί της παραλιακής ζώνης πανελλαδικώς μεταβάλλονται με ταχύτατους ρυθμούς. Επιπλέον πολλές φορές τα υπόβαθρα αυτά δεν είναι επαρκώς ευκρινή ιδιαίτερα σε περιοχές με απόκρημνες βραχώδεις ακτές ή δενδρώδη βλάστηση.
4. Η δευτεροβάθμια επιτροπή εξέτασης ενδικοφανών προσφυγών έχει δια Νόμου (στον οποίο δεν γίνεται καμία αναφορά) προβλεφθεί και ήδη έχει συγκροτηθεί.
5. Δεν έχει λάβει υπόψη του πως τα Περιφερειακά λειτουργούντα Κτηματολογικά Γραφεία αρνούνται να μεταγράψουν πράξεις καθορισμού ορίων Αιγιαλού επί των παραλιακών θιγόμενων Κ.Ε.Κ. που παίρνουν μέρος και τεμνόμενα θίγονται απ’ αυτόν, καθώς ζητούν την κατάθεση ενώπιών τους αιτήσεων και υποβάθρων γεωμετρικών μεταβολών των συγκεκριμένων ακινήτων, αιτήσεις που όμως δεν προβλέπονται ως υποχρέωση για τις Κτηματικές Υπηρεσίες.
6. Κάνει λόγω για «εξαίρεση από τη ζώνη παραλίας των χαρακτηρισμένων ως διατηρητέων κτισμάτων ή κατασκευών» αγνοώντας τα κτίσματα που τελούν υπό την προστασία του Υπουργείου Πολιτισμού ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία της Πολιτιστικής μας κληρονομίας, ή κτίρια που αναφέρονται υφιστάμενα σε άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα προ της εισαγωγής του Αστικού Κώδικα (βλέπε π.χ. Δωδεκάνησα 1947) άρα κτίσματα που δύναται να καθορίσουν τη βρεχόμενη περίμετρο της ξηράς – άρα και τον Αιγιαλό.
Άρθρο 6 : Κοινόχρηστος χαρακτήρας και ιδιοκτησιακό καθεστώς αιγιαλού, παραλίας, παλαιού αιγιαλού και παλαιάς όχθης των μεγάλων λιμνών και των πλεύσιμων ποταμών
Σύμφωνα με το άρθρο αυτό πρέπει να γίνει σαφές, αν κατά τον χαρακτηρισμό του «παλαιού αιγιαλού» ως Δημόσιο ακίνητο, δύναται να εφαρμοστούν επι αυτού οι διατάξεις του Ν5024/23 περί εξαγοράς του, καθότι αποτελεί δημόσια γη.
Άρθρο 7 : Καθορισμός φορέα που παραχωρεί την απλή χρήση Άρθρο 8 : Γενικοί όροι και περιορισμοί στην παραχώρηση απλής χρήσης
Στο Άρθρο 7, ορίζεται πως ο εκάστοτε Δήμος, θα λαμβάνει το 60% του ανταλλάγματος του Δημοσίου από την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας. Συνδυαστικά με το Άρθρο 8, ο παραχωρησιούχος έχει την υποχρέωση, της εγκατάστασης πλατφορμών για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία καθώς και την διασφάλιση παρουσίας ναυαγοσώστη, εφόσον τις υποχρεώσεις αυτές, δεν τις καλύπτει ο οικείος δήμος. Σημειώνεται, πως τα κόστη για αυτές τις δύο υποχρεώσεις, θα απομειώνονται από το ποσό του ανταλλάγματος που θα λαμβάνει ο οικείος Δήμος από το τίμημα παραχώρησης εφόσον δεν εξασφαλίζει ο ίδιος την ύπαρξή τους στον παραχωρησιούχος.
Εδώ, θα έπρεπε να γίνεται ξεκάθαρος ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται ο συμψηφισμός και ο υπολογισμός του κόστους αυτού. Επίσης, αποτελούν απαραίτητες παροχές στις υπό εκμετάλλευση παραλίες, οι οποίες θα έπρεπε να είναι κατά αποκλειστικότητα ευθύνη του Δήμου ή και του Δημοσίου που είναι και ο κύριος της υπό παραχώρηση έκτασης για την διασφάλιση της παρεχόμενης ποιότητας υπηρεσιών και ασφάλειας. Τέλος πρέπει να καθοριστούν προδιαγραφές και να γίνει νομοθετική ρύθμιση για τις κατασκευές επιτήρησης των ναυαγοσωστών (ξύλινοι πύργοι των ναυαγοσωστών) καθώς έως σήμερα δεν υφίσταται πρόβλεψη για τη νόμιμη εγκατάσταση τους εντός των κοινόχρηστων χώρων της παραλίας.
Σύμφωνα με την παρ. 7 η παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας που βρίσκονται εντός αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και ιστορικών τόπων ή τους περιβάλλουν επιτρέπεται μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, σύμφωνα με τον Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ν. 4858/2021, Α΄ 220), και κατόπιν αιτήματος της αρμόδιας Κτηματικής Υπηρεσίας προς την
αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού. Γνωρίζεται ότι για αρκετές εκ των μισθώσεων του έτους 2023 οι αρμόδια Αρχαιολογία Εναλίων Αρχαιοτήτων με αρμοδιότητα το νησί της Ρόδου έχει έδρα στο Ηράκλειο της Κρήτης και υπάρχουν αρκετές παραχωρήσεις οι οποίες δεν ολοκληρώθηκαν καθώς δεν υπήρχε η σύμφωνη γνώμη της Αρχαιολογίας .
Άρθρο 9: Τμήματα αιγιαλών και παραλιών που μπορούν να παραχωρηθούν για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας
Για ακόμη μια φορά σε υπό ψήφιση νομοθέτημα, δεν λαμβάνεται υπόψιν η νησιωτικότητα της χώρας, και η ιδιαίτερη μορφολογία των ακτογραμμών ιδιαίτερα των μικρών νησιών. Ιδιαίτερα, δεν λαμβάνεται υπόψη η πλειονότητα των νησιών της Δωδεκανήσου πέραν της Ρόδου καθώς οι παραλιακοί χώροι είναι περιορισμένου πλάτους και κατά συνέπεια στους χώρους αυτούς δεν δύναται να υπογράφουν μισθώσεις της απλής χρήσης κοινόχρηστων χώρων, με αποτέλεσμα να οδηγούνται οι επιχειρηματίες των Κ.Υ.Ε. της παραλιακής ζώνης σε παράνομη χρήση του χώρου αυτού, καθότι δεν οι επιχειρήσεις αυτές, δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς τη χρήση της παραλίας.
Άρθρο 10: Ηλεκτρονική διαδικασία για την παραχώρηση απλής χρήσης κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας
Στα απαιτούμενα δικαιολογητικά συμπεριλαμβάνεται και η αεροφωτογραφική απεικόνιση του προς παραχώρηση τμήματος του αιγιαλού και της παραλίας. Οι διαθέσιμες αεροφωτογραφίες, έχουν ληφθεί τα έτη 2015 – 2016 και αποτελούν σήμερα παρωχημένα δεδομένα. Θα πρέπει να γίνει ενημέρωση του υποβάθρου με πρόσφατες ημερομηνίες λήψης αεροφωτογραφιών.
Άρθρο 11: Διαδικασία παραχώρησης απλής χρήσης σε όμορη επιχείρηση ή σωματείο
Για ακόμα μια φορά σε αυτό το σχέδιο νόμου, δεν λαμβάνεται υπόψιν η ιδιαιτερότητα και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικές περιοχές αναφορικά με τις μετακινήσεις και με τις προθεσμίες που ορίζονται.
Σε Κτηματικές που εκ των πραγμάτων διενεργούν τις απ’ ευθείας μισθώσεις εξ’ αποστάσεως (ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ Α’ με 15 νησιά) οι προθεσμίες του νομοσχεδίου δεν είναι δυνατόν να τηρηθούν λόγω της απαιτούμενης αλληλογραφίας με καράβι, εκατέρωθεν, ενώ σημαντικός παράγοντας επιπλέον καθυστερήσεων είναι το ότι στα περισσότερα νησιά οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ταξιδέψουν σε νησί με Δ.Ο.Υ. (Κως, Ρόδο) για την καταβολής της πρώτης δόσης (η οποία θα μπορούσε απλά να βεβαιώνεται κι αυτή, χωρίς την υποχρέωση αποστολής οίκοθεν σημειώματος από την Κτηματική και πραγματοποίησης ταξιδιού από τους ενδιαφερόμενους σε νησί με Δ.Ο.Υ.). Είναι δεδομένο ότι με τις προθεσμίες του παρόντος νομοσχεδίου για τις απ’ ευθείας μισθώσεις, αυτές των μικρότερων νησιών δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν έγκαιρα, όπως και αρκετές από νησιά με Δ.Ο.Υ λόγω της εκατέρωθεν αλληλογραφίας που πρέπει να προηγηθεί. Εξυπακούεται ότι αυτό το πρόβλημα απειλεί και τη διενέργεια των ηλεκτρονικών δημοπρασιών εντός των προβλεπομένων χρονικών ορίων, εφόσον οι απ’ ευθείας μισθώσεις πρέπει να προηγηθούν.
Εσφαλμένη διάταξη αποτελεί η παρ. 2 σύμφωνα με την οποία αν το ακίνητο που παρεμβάλλεται ανήκει στην ΕΤΑΔ, το αίτημα της παρ. 1 περί απευθείας παραχώρησης διαβιβάζεται από τον ενδιαφερόμενο ταυτόχρονα και στην ΕΤΑΔ και η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία. Μόνο που η Κτηματικής Υπηρεσία δεν μπορεί να διαχειριστεί το συγκεκριμένο ακίνητο καθώς δεν της ανήκει βάσει του Ν. 4389/16 βάσει του οποίου όλα τα ακίνητα του Υπουργείου Οικονομικών Δημοσίου περιήλθαν στην ΕΤΑΔ.
Εξαιρούνται από το εν λόγω άρθρο τα Μη κύρια Τουριστικά Καταλύματα (ενοικιαζόμενα δωμάτια) των οποίων η σύμβαση παραχώρησης απλής χρήσης ολοκληρώνεται στις 31/10 εκάστου έτους με συνεπεία κάθε χρόνο να χρειάζονται ανανέωση και εκ νέου υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών.
Στο ίδιο άρθρο δεν έχουν συμπεριληφθεί οι περιπτώσεις αυθαίρετων κατασκευών επί των οποίων δεν δύναται να γίνει μίσθωση απλής χρήσης. Απαιτείται διευκρίνιση αλλιώς θα θεωρήσουν οι υπηρεσίες πως επιτρέπεται η μίσθωση επ’ αυτών.
Άρθρο 12 : Καταγγελία παραχώρησης απλής χρήσης.
Το ζήτημα των αυθαιρέτων κατασκευών στα πλαίσια της απλής χρήσης πρέπει να επαναδιατυπωθεί με σαφήνεια. Πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένος ο ορισμός του χώρου τέλεσης της αυθαίρετης διαμόρφωσης του αιγιαλού και της παραλίας (π.χ. μόνο στο χώρο μίσθωσης ή στην ευρύτερη περιοχή δραστηριότητας της επιχείρησης).
Επιπλέον δεν διευκρινίζεται τι θα συμβεί με τους ήδη καταπατητές που έχουν αυθαίρετες κατασκευές
Πρέπει να ορισθεί εάν θα γίνονται αποδεκτοί σε απ’ ευθείας ή δια δημοπρασίας μισθώσεις ενώ καταλαμβάνουν αυθαίρετα και παράνομα αιγιαλό – παραλία δια κατασκευών και έργων.
Τέλος στα χρονικά διαστήματα που ορίζονται στην παρ. 2, περί καταγγελίας, οφείλει ο νομοθέτης να λάβει υπόψιν του την υφιστάμενη δυναμικότητα προσωπικού που διαθέτουν οι υπηρεσίες, οι οποίες ως επι τω πλείστων είναι υποστελεχωμένες. Ιδιαίτερα, για ακόμα μια φορά, δεν λαμβάνεται υπόψιν η διαφορετικότητα των νησιωτικών περιοχών, καθώς οι μετακινήσεις των ελεγκτικών οργάνων είναι δύσκολες και χρονοβόρες. Σημειωτέων δε πως η Κτηματική Δωδ/σου έχει μια τεράστια χωρική αρμοδιότητα από πλευράς μισθώσεων απλής χρήσης, σε όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου.
Άρθρο 23 : Μεταβατικές διατάξεις
“Ο παρών και οι διατάξεις του ν. 2971/2001 (Α΄ 285) που παραμένουν σε ισχύ εφαρμόζονται και στις Περιφερειακές Ενότητες Ρόδου, Κω, Καρπάθου και Καλύμνου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Οι αιγιαλοί, οι παραλίες και οι παλαιοί αιγιαλοί στις Περιφερειακές Ενότητες Ρόδου, Κω, Καρπάθου και Καλύμνου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου οριοθετούνται σύμφωνα με το άρθρο 5. Εκτάσεις που ανήκαν στη δημόσια κτήση του Δημοσίου, σύμφωνα μ ε τ ην π ερ. α ) τ ου ά ρθρου 3 τ ου Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου (Κυβερνητικό Διάταγμα 132/1929 που διατηρήθηκε σε ισχύ σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 510/1947, Α΄ 298), ανήκουν από την έναρξη ισχύος του παρόντος στην ιδιωτική του περιουσία.”
Με την μεταβατική διάταξη αυτή, προβλέπεται πως η καθορισμένη έκταση που ορίζεται από την λωρίδα των 12 μέτρων, θα περιέλθει στην ιδιοκτησία του Δημοσίου. Προτείνεται λοιπόν, πως πριν από την χάραξη του αιγιαλού (μετά από την κατάργηση του «παλαιού αιγιαλού») θα καθοριστεί ρητά ο εκτός συναλλαγής κοινόχρηστος χαρακτήρας της έκτασης αυτής, που διαχρονικά, είναι κεκτημένο στις περιοχές που λειτουργεί υπό του καθεστώτος του Κτηματολογικού Κανονισμού της Δωδεκανήσου.
