Μόνο τυχαία δεν ήταν η σημερινή παρουσία της προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του υπουργού Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου και του αρχηγού ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου Φλώρου στο στρατιωτικό φυλάκιο στις Καστανιές του Έβρου.
Η ασφάλεια της Ελλάδας και της Ευρώπης
Με αφορμή το Πάσχα η πολιτειακή ηγεσία της χώρας και η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων δεν αντάλλαξε μόνο ευχές με τους «άγρυπνους φρουρούς των συνόρων» αλλά έστειλε και ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία.
«Βρίσκομαι σήμερα, την Κυριακή του Πάσχα, κοντά στους φύλακες των συνόρων μας, για να αποτίσω φόρο τιμής στις ένοπλες δυνάμεις μας, οι οποίες, κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, υπερασπίζονται την ασφάλεια της Ελλάδας και συνάμα την ασφάλεια της Ευρώπης.
Για να διαβεβαιώσω τους ακρίτες μας ότι, διασφαλίζοντας τα σύνορα, διασφαλίζουν και την ειρήνη. Αλλά και για να μεταφέρω στους υπόλοιπους Έλληνες το μήνυμα που αντλούμε από το υψηλό φρόνημα των ανδρών και γυναικών αυτών: ότι με πίστη, αποφασιστικότητα και συνέπεια μπορούμε να υπερβούμε κάθε πρόκληση και κάθε κίνδυνο» ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Σακελλαροπούλου.
Ενώ και ο κ. Παναγιωτόπουλος ευχόμενος τα χρόνια πολλά φρόντισε να επισημάνει πως το συνοριακό φυλάκιο στις Καστανιές του Έβρου είναι ο «τόπος όπου φυλάχθηκαν και φυλάσσονται τα σύνορα της Πατρίδας» κάνοντας σαφή υπαινιγμό για τις πρόσφατες απόπειρες της Τουρκίας.
Πόλεμος νεύρων
Τα μηνύματα που εξέπεμψαν τόσο η πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο υπουργός Άμυνας σχετίζονται με την εικόνα που υπάρχει στην Αθήνα πως έπειτα από μια περίοδο νηνεμίας στις προκλητικές ενέργειες και δηλώσεις της Τουρκίας, φαίνεται ότι ξαναμπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο της Άγκυρας για διαρκή «πόλεμο νεύρων» με την ελληνική και την ευρωπαϊκή πλευρά.
Οι πληροφορίες περί συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού προσφύγων στα παράλια της Μικράς Ασίας, οι υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών, η έκδοση NAVTEX για σεισμικές έρευνες του «Ορούτς Ρέις» μέχρι τον Ιούνιο και μια σειρά από κινήσεις στη γραμμή της «ήπιας πρόκλησης» έχουν κινητοποιήσει την ελληνική πλευρά.
Η Τουρκία απέτυχε να προωθήσει την ατζέντα της στον Έβρο χάρη στην έγκαιρη και ομόθυμη απόφαση της Ελλάδας να κλείσει τα σύνορα.
Με πληγωμένο το γόητρό του, κι έχοντας μείζονα προβλήματα στο μέτωπο της Λιβύης αλλά και στην οικονομία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να διατηρήσει την ένταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ούτε καν οι ανατροπές που φέρνει η πανδημία του κοροναϊού φαίνεται να τον εξαναγκάζουν σε υποχώρηση από τη γραμμή της επικίνδυνης πρόκλησης. Η «εξαγωγή» των μειζόνων προβλημάτων στο εσωτερικό της Τουρκίας, μέσω της αναζωπύρωσης της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι γνωστή τακτική της τουρκικής διπλωματίας.
Ο «μπαμπούλας» του επεισοδίου
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Άγκυρα θα αποτολμήσει ένα θερμό επεισόδιο μετά την υποχώρηση του κοροναϊού ή απλά εργαλειοποιεί τον «μπαμπούλα» της ρήξης με την Ελλάδα προκειμένου να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδά της η κυβέρνηση.
Διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα συνιστούν ψυχραιμία, αλλά κι εγρήγορση μετά τις ημέρες του Πάσχα αλλά και όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα στο οποίο ο Ερντογάν θα βρίσκεται με πολλά ανοικτά μέτωπα. «Αυτή την περίοδο η Τουρκία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Από τις αδιέξοδες πολεμικές επιχειρήσεις σε Συρία και Λιβύη, μέχρι το φιάσκο του κοροναϊού και κυρίως την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η οικονομία της», τονίζουν έλληνες διπλωμάτες.
Ωστόσο, είναι φανερό ότι η Άγκυρα δεν θέλει να απεμπολήσει τον ρόλο του ισχυρού παίκτη στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής.
Είτε υπενθυμίζοντας ότι κρατά το χαρτί του προσφυγικού και απειλώντας να πλημμυρίσει την Ευρώπη με πρόσφυγες και μετανάστες, είτε επαναφέροντας στα κυπριακά χωρικά ύδατα το «Ορούτς Ρέις», στέλνοντας μήνυμα ότι δεν εγκαταλείπει τον σχεδιασμό της στην Ανατολική Μεσόγειο και στα χρυσοφόρα κοιτάσματα.
Παρά το γεγονός ότι, όπως επισημαίνουν ειδικοί, «δείχνει να έχει σπάσει τα μούτρα της σε ό,τι αφορά την εύρεση κοιτασμάτων φυσικού αερίου», τα γεωτρύπανα και τα ερευνητικά πλοία παίζουν και τον ρόλο του διπλωματικού πολιορκητικού κλοιού.
Η πολεμική που δέχεται η κυβέρνηση Ερντογάν, τόσο για τις αποφάσεις που πήρε για τον κοροναοϊό όσο και για την ολοένα εντεινόμενη οικονομική κρίση, φαίνεται να επισπεύδει τους σχεδιασμούς της Άγκυρας. Θα παίξει δηλαδή το ίδιο παιχνίδι που παίζει κάθε φορά, την εξαγωγή των προβλημάτων της και τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης.
Τον τελευταίο καιρό, κι εν μέσω της πανδημίας η Τουρκία έριξε τα χαρτιά της στο τραπέζι. Ο πρώτος «άσος» αφορούσε τη συγκέντρωση προσφύγων και μεταναστών στα παράλια της Μικράς Ασίας. Μετά την αποτυχία της «υβριδικής εισβολής» στον Έβρο, η Άγκυρα θεωρεί ευκολότερα τα παιχνίδια από τα θαλάσσια σύνορα.
Απειλεί με πρόσφυγες
Οι φήμες για προσπάθεια προώθησης προς την Ελλάδα ακόμη και αρρώστων με Covid-19 ερευνώνται από την ελληνική πλευρά. Το ερώτημα είναι μέχρι πού θα τραβούσε το σχοινί η Άγκυρα ρίχνοντας πλοία με πρόσφυγες στα νησιά του Αιγαίου και προκαλώντας ναυάγια με στόχο την έρευνα και διάσωση σε «γκρίζες» κατ’ αυτήν θαλάσσιες ζώνες.
Ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σόιλου απείλησε πρόσφατα: «Όταν η επιδημία κορώνας τελειώσει, δεν θα εμποδίσουμε τους μετανάστες να επιστρέψουν στα τουρκοελληνικά σύνορα».
Δημοσιεύματα ξένων μέσων κάνουν λόγο για προώθηση μεταναστών από το εσωτερικό της Τουρκίας προς τα παράλια με την υπόσχεση ότι θα βοηθηθούν να περάσουν στην Ελλάδα.
Δεν θα απέκλειε κανείς, λοιπόν, ακόμη και με την πανδημία σε εξέλιξη, η Τουρκία να πιέζει για περισσότερα χρήματα βάζοντας μπροστά χιλιάδες πρόσφυγες.
Επίσης δεν περνά απαρατήρητη η έντονη παρουσία πολεμικών πλοίων νότια της Κρήτης, αλλά και τα σενάρια για μεταφορά πολεμικού εξοπλισμού στη Λιβύη.
Και τέλος, η εμμονή της Τουρκίας να καταθέτει στον ΟΗΕ τις συντεταγμένες της συμφωνίας με τη Λιβύη, δείχνει ότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τις απαιτήσεις της.
Τι κάνει η Αθήνα
Κάθε φορά, πάντως, που η τουρκική προκλητικότητα αναζωπυρώνεται, στην Αθήνα αναρωτιούνται αν υπάρχει πρόθεση για τη δημιουργία πολεμικών εντάσεων.
Το σίγουρο είναι ότι το Πεντάγωνο βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση, ειδικά τις ημέρες αυτές, για το ενδεχόμενο μιας εντυπωσιακής κίνησης της Τουρκίας με μαζική εισροή μεταναστών από τους θαλάσσιους διαύλους.
Μιλώντας τα «ΝΕΑ» με τον πρώην υπουργό Άμυνας και πρώην αρχηγό ΓΕΕΘΑ, Ευάγγελο Αποστολάκη, διακρίνουμε τη νηφαλιότητα που υπάρχει στους γνωρίζοντες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Πρέπει να σταματήσουμε να κινούμαστε με βάση τα μηνύματα που στέλνει η Τουρκία. Δεν πρέπει να χορεύουμε στον ρυθμό της. Ασφαλώς και πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, γιατί ο
Ερντογάν βρίσκεται σε πολλαπλά αδιέξοδα, ωστόσο προέχει η εθνική στρατηγική, η σφαιρική αντιμετώπιση κάθε περιστατικού. Η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει, όμως, δεν πρέπει να ζούμε διαρκώς με την απειλή του θερμού επεισοδίου».
Ο Ευάγγελος Αποστολάκης εκτιμά ότι οι τουρκικές προκλήσεις και η τρομολαγνική διακίνηση σε καθετί που λέει η Αγκυρα, έχουν μια δόση προπαγάνδας. Υποστηρίζει πάντως ότι ένα θερμό επεισόδιο δύσκολα θα συμβεί, αλλά κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει:
«Δεν θα προκαλέσει θερμό επεισόδιο ο Ερντογάν εφόσον κάνει τη δουλειά του με εκβιασμούς, συμμαχίες και με την απουσία κάποιου που θα του τραβήξει τα γκέμια. Άλλωστε, στην Άγκυρα μετρούν αν ένα τέτοιο επεισόδιο θα τους προσδώσει υπεραξία».
Ο πρώην υπουργός συμφωνεί με τη διαχείριση της κυβέρνησης των περιστατικών στον Έβρο τονίζοντας: «Τον τσουρούφλισε η υπόθεση αυτή. Κάποιοι μάλιστα συνδέουν την παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών και με αυτό το φιάσκο, όχι μόνο με τον κοροναϊό. Ενδεχομένως να επιχειρήσει κάποια στιγμή να το ξανακάνει κι εμείς οφείλουμε να είμαστε σωστά οργανωμένοι. Σε κάθε περίπτωση τα κλειστά σύνορα στον Έβρο κοστίζουν στην Ελλάδα, τόσο σε χρήμα όσο και σε αντοχή των κατοίκων της περιοχής».
Ανεξαρτήτως των κινήσεων της Τουρκίας, πάντως, στην ελληνική πλευρά τονίζουν σε όλους τους τόνους την ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε επεισόδιο στον Έβρο ή στο Αιγαίο.
