Η συστηματική εξόντωση χιλιάδων Ποντίων από τις πατρογονικές τους εστίες, από τα προσωπικά τους δημιουργήματα, από την ίδια την ύπαρξη τους, αποτελεί μια μεγάλη εθνική καταστροφή, με ολέθριες συνέπειες για το ΄Εθνος, για την ιστορία και τον πολιτισμό του Ελληνισμού του Πόντου.
Ο Ποντιακός ελληνισμός, ο πιο απομακρυσμένος ελληνικός πληθυσμός σε σχέση με την Ελλάδα, με μεγάλη πνευματική και οικονομική άνθηση από τα μέσα του 19ου αιώνα ακολουθεί τον δρόμο του ξεριζωμού, ενός ξεριζωμού που συνεχίστηκε αμείωτος μέχρι το 1924, οπότε έφυγαν από τις πανάρχαιες κοιτίδες του εκεί Ελληνισμού και οι τελευταίοι Έλληνες Πόντιοι, με τη συμφωνία για ανταλλαγή των πληθυσμών, όπως προέβλεπε η συνθήκη της Λωζάνης (1923).
Οι συστηματικοί διωγμοί, οι αναγκαστικές μετοικήσεις, οι πορείες θανάτου, τα απάνθρωπα καταναγκαστικά μέτρα, λαμβάνουν διαστάσεις Γενοκτονίας, που καταλήγουν στον αφανισμό του εκεί Ελληνισμού. Ανταλλαγές πληθυσμών και προσφυγιά. Περιουσίες κατεστραμμένες και λεηλατημένες, πόλεις πυρπολημένες και εγκαταλελειμμένες. Η μοίρα των Ποντίων άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μοίρα των υπολοίπων προσφύγων της Ελλάδας.
Η άφιξη των Ποντίων στις Νέες Πατρίδες τους ήταν η απαρχή μιας δύσκολης, αλλά και συνάμα δημιουργικής πορείας για τον ποντιακό ελληνισμό. Οι Πόντιοι, παρά τις πολυμέτωπες δυσκολίες που αντιμετώπισαν, εντάχθηκαν στην ελληνική κοινωνία, κράτησαν την γλώσσα μας, τα ήθη και τα έθιμά τους και με το φιλοπρόοδο πνεύμα τους κατόρθωσαν να προκόψουν και να προσφέρουν στην Ελλάδα.
Η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, είναι ένα από τα πιο ειδεχθή εγκλήματα που παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και πλήττουν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Σήμερα, τιμούμε την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Είναι χρέος μας να διατηρήσουμε στην συλλογική μας Μνήμη και σ’ αυτήν την εθνική συμφορά, που υπέστη ο Ελληνισμός στην ιστορική του διαδρομή. Να επιδιώκουμε την αμοιβαία φιλία και με ανθρωπιστική διάθεση να προχωρούμε μπροστά.
“H Eλλάς πρέπει να αναπτυχθεί εντός των καθαρώς εθνολογικών ορίων της. Μόνον όπου τα κράτη ιδρύονται επί τοιούτων βάσεων ακολουθεί γαλήνη, ασφάλεια, εξωτερική και φυσιολογική ανάπτυξις. Μόνον εις αυτά εισέρχεται πραγματική ευλογία Θεού. Η θάλασσα δεν χωρίζει. ΄Ολοι μας γνωρίζουμε ότι ενώνει…» Αυτά είπε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στις 14 Μαρτίου 1915. Αυτή η βάση θα μας επιτρέψει να συνεργαστούμε με τους γείτονες μας, απαλλαγμένοι από μισαλλοδοξίες και προκαταλήψεις, με αλήθεια, για την ειρήνη και την ασφάλεια, όπως επιτάσσουν οι κανόνες του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΡΟΔΟΥ
ΦΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΙΑΚΟΣ
