Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου
Την επισήμανση ότι «η Τουρκία πηγαίνει σε εκλογές, σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», κάνει σε συνέντευξή του στην «δ» ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ. Άγγελος Συρίγος.
Ακόμη, μιλάει για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, την φυλάκιση των Ελλήνων στρατιωτικών, και αναλύει την πολιτική τακτική που ακολουθεί ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Συρίγο ποια είναι η εκτίμησή σας για τις μέχρι τώρα εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά;
Από τα τέλη Ιανουαρίου και μετά είχαμε έξαρση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία οδήγησε στον εμβολισμό του πλοίου «Γαύδος» στα Ίμια, στην σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών αλλά και σε επεισόδια που γίνονται σε όλη την περιοχή του Αιγαίου. Από την προκήρυξη όμως των τουρκικών εκλογών κι έπειτα, υπάρχει μια ύφεση στα επεισόδια αυτά καθαυτά. Η ρητορική ωστόσο, παραμένει υψηλή –αν και όχι τόσο πολύ όσο την προηγούμενη περίοδο. Παρ’ όλα αυτά παραμένει η ρητορική, η οποία όμως δεν συνοδεύεται από πράξεις. Αυτό δείχνει ότι μέχρι τις εκλογές, ο Ερντογάν μάλλον θα αποφύγει να κάνει οποιαδήποτε κίνηση η οποία μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που θέλει πολεμική αντιπαράθεση ανάμεσα στις δύο χώρες σε οποιονδήποτε τομέα.
• Η αλήθεια είναι πάντως ότι αυτό που λέτε, το έχουμε παρατηρήσει. Από την προκήρυξη των εκλογών κι έπειτα, ο Τούρκος Πρόεδρος δεν έχει σταματήσει τις προκλήσεις και επιθέσεις –αν και διατηρεί την ίδια ρητορική- αλλά όχι με τόσο μεγάλη ένταση.
Ο λόγος είναι απλός: ο Τούρκος Πρόεδρος πηγαίνει στις εκλογές, με τις δάφνες του τουρκικού στρατού από το Αφρίν. Εάν υπάρξει επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η έκβαση θα είναι αβέβαιη. Δεν θα ήθελε δηλαδή ο Ερντογάν να μπει σε μια τέτοια διαδικασία.
• Κι από την άλλη, παρατηρούμε την τουρκική λίρα μετά τις διεθνείς εξελίξεις στην πολιτική σκακιέρα οπότε υπάρχουν πολλές παράμετροι που αφορούν άμεσα την τουρκική οικονομία.
Εδώ και αρκετό καιρό η τουρκική οικονομία δεν πάει καλά. Επειδή βασίζεται πάρα πολύ στις άμεσες ξένες εισροές που πηγαίνουν από άλλες πηγές προς την Τουρκία οι οποίες έχουν μειωθεί πολύ. Η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει πάρα πολλά προβλήματα κι αυτό αντανακλάται στις διακυμάνσεις της τουρκικής λίρας από τα τέλη του προηγούμενου έτους μέχρι και τώρα. Το θέμα είναι ότι ο Ερντογάν ενόψει της προεκλογικής περιόδου, έχει επιτείνει τα προβλήματα στην τουρκική οικονομία, ακολουθώντας τις χειρότερες παραδόσεις της Ελλάδας, σε θέματα ρουσφετιών: π.χ. υποσχέθηκε ότι θα δώσει διπλή σύνταξη στους Τούρκους πολίτες πριν και μετά τις εκλογές, υποσχέθηκε ότι θα νομιμοποιήσει 13.000.000 αυθαίρετα, έδωσε υποσχέσεις για αυξήσεις, και γενικότερα έκανε ό,τι μπορούμε να φανταστούμε ότι κάνει ο οποιοσδήποτε πολιτικάντης, τις παραμονές των εκλογών μήπως και κερδίσει κάποια ψιλοπράγματα.
• Και με την απόπειρα του πραξικοπήματος κύριε Συρίγο, φάνηκε ότι δεν κέρδισε και πολλά. Επιδόθηκε σε μία προσπάθεια να «ξηλώνει» ανθρώπους από τον δημόσιο τομέα, από την δικαιοσύνη, από τον στρατό και μάλιστα έμπειρα στελέχη.
Το «ξήλωμα» οδηγεί στην δημιουργία ενός «Ερντογανικού» κράτους. Ενός κράτους, στο οποίο ο ίδιος ελέγχει σχεδόν τους πάντες –αν όχι τα πάντα. Η συνέχιση της κατάστασης «εκτάκτου ανάγκης» του δίνει εξαιρετικές αρμοδιότητες: η Τουρκία πάει σε εκλογές, ευρισκόμενη σε κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης». Έχει διώξει χιλιάδες προέδρους κοινοτήτων και έχει εγκαταστήσει διορισμένους δικούς του με έναν πρόσφατο νόμο που πέρασε, όρισε ότι σε περίπτωση αμφισβητήσεως των εκλογικών αποτελεσμάτων, αρμόδιοι για να αποφανθούν θα είναι οι πρόεδροι των κοινοτήτων. Και βέβαια, με αυτό τον τρόπο, ελέγχει το σύστημα.
Επιπλέον, όσον αφορά τον τουρκικό στρατό, έχουμε δει στην δημοσιότητα πολλά άρθρα που αφορούν κυρίως την αποψίλωση της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Λένε χαρακτηριστικά ότι ένας πιλότος για να μπορέσει να εκπαιδευτεί και να πετάει ένα F-16, έχουν δαπανηθεί πάνω του, περίπου 11εκ. δολάρια. Φανταστείτε 10εκ. περίπου ευρώ. Όταν ο Ερντογάν έχει διώξει 360 τέτοιους πιλότους, αφενός δεν μπορεί να τους αναπληρώσει και αφετέρου, αυτό αποτελεί ένα σοβαρό πλήγμα αναξιοπιστίας στον στρατιωτικό τομέα. Η Τουρκία κάνει άσκηση στο Αιγαίο –μια παραδοσιακά μεγάλη άσκηση στην οποία συμμετέχουν και άλλες μεγάλες χώρες όπως η Βρετανία, η Σαουδική Αραβία, οι ΗΠΑ, το Κατάρ, το Πακιστάν. Η άσκηση αυτή γίνεται και φέτος, αλλά με πολύ μειωμένο το αεροπορικό τμήμα, διότι δεν υπάρχουν πλέον οι έμπειροι πιλότοι που μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας τέτοιας δύσκολης ασκήσεως. Κι αυτό το λέω διότι υπάρχουν πληροφορίες από έγκυρες πηγές που αναφέρουν ότι υπάρχουν περιστατικά όπου νεαροί πιλότοι, έχουν κάνει λάθη, έχουν κινηθεί περίεργα ή έχουν ενεργοποιήσει μέτρα αυτοάμυνας.
• Γεγονός πάντως είναι, ότι η αντικειμενική ενημέρωση από την γείτονα χώρα, παραμένει προβληματική. Όλα τα ΜΜΕ είναι απολύτως ελεγχόμενα και δεν υπάρχει περιθώριο να ασκηθεί κριτική.
Μετά την εξαγορά του κολοσσού των ΜΜΕ, του Ομίλου Ντογάν από άτομο φίλα προσκείμενο στον Ερντογάν, ο Τούρκος Πρόεδρος πλέον, ελέγχει άνω του 90% των τουρκικών ΜΜΕ. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι όποιος τολμήσει να ασκήσει αντιπολίτευση –ή έστω όσοι τόλμησαν, βρίσκονται ήδη στην φυλακή με κάποιες απίστευτες ποινές των 14 ετών κ.λπ. ενώ φυλακίζει συστηματικά ξένους ανταποκριτές.
• Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για τους δύο Έλληνες στρατωτικούς, Άγγελο Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη που παραμένουν στην φυλακή ενώ συνελήφθησαν παρανόμως; Πρόσφατα, μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε την αντίθεσή του για το ζήτημα αυτό.
Του είναι παντελώς αδιάφορο και αδιάφορες αυτές οι εκφράσεις. Απλώς επιβεβαιώνουν την αντίληψη Ερντογάν και των ανθρώπων γύρω του, που του λένε ότι είναι καλό πράγμα που κρατάει στην φυλακή τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς. Διότι νοιάζονται οι Έλληνες γι αυτούς, τους «πονάει» άρα και μπορεί η Τουρκία να συνεχίσει να παίζει ψυχολογικά παιχνίδια με την Ελλάδα. Το λέω αυτό διότι είναι προφανές πλέον ότι όλες οι εικόνες των Ελλήνων στρατιωτικών που βγαίνουν στην δημοσιότητα, έχουν περάσει από έλεγχο, με στόχο να «ενοχλούν» ιδιαιτέρως τον ελληνικό λαό. Ξεκινάω από την πρώτη όταν τους εμφάνισαν να περπατούν ως εγκληματίες μέχρι και τις τελευταίες, τους παρουσιάζουν με τρόπο ώστε να περνάει το μήνυμα που θέλουν οι Τούρκοι.
• Όσον αφορά το ζήτημα των οχτώ Τούρκων που κατέφυγαν με ελικόπτερο στην Αλεξανδρούπολη κατά το πραξικόπημα το 2016 και ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Εδώ έχει προκύψει ένα θέμα: εάν δικαιούνται ασύλου ή όχι. Δεν θεωρώ ότι δικαιούνται ασύλου. Σαφώς και δεν πρέπει να εκδοθούν στην Τουρκία, αλλά από εκεί και πέρα –σύμφωνα με όσα στοιχεία έχω δει- δεν είναι άνθρωποι που διώκονται για τα πιστεύω τους. Είναι άνθρωποι που πήραν μέρος σε ένα πραξικόπημα και διέφυγαν στην Ελλάδα για να γλιτώσουν την ζωή τους. Επομένως, η έννοια της σύμβασης του ΟΗΕ για το άσυλο, δεν πραγματώνεται στο πρόσωπό τους.
• Μια ερώτηση για τις περιβόητες «γκρίζες ζώνες». Η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας, δηλώνει ότι δεν υπάρχουν πουθενά στην χώρα «γκρίζες ζώνες» ενώ τα Ίμια παραμένουν μια ζώνη στην οποία δεν μπορεί κανείς να πλησιάσει. Τι συμβαίνει τελικά;
Τα Ίμια, είναι ένα νησάκι στο οποίο μέχρι και το 1997 –έναν χρόνο μετά το επεισόδιο- ανέβαινε πάνω ο βοσκός με τα πρόβατά του. Αυτό δείχνει ότι ο Έλληνας βοσκός, είχε δικαίωμα να ανεβαίνει εκεί πάνω. Εκείνοι που δεν έχουν δικαίωμα πια, βάσει της συμφωνίας που έχει υπάρξει μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και ΗΠΑ είναι να ανέβουν στρατιώτες, να περιπολούν πολεμικά πλοία ή να σηκώσουν σημαίες. Αυτό λέει η συμφωνία. Εάν αύριο το πρωί αποφασίσει ένας βοσκός να πάει εκεί τα πρόβατά του, είναι άλλο θέμα. Από εκεί και πέρα, τα Ίμια έχουν χαρακτηριστεί «στρατιωτική ζώνη» από ελληνικής πλευράς. Ακριβώς για να αποτραπεί οποιοδήποτε άλλο επεισόδιο που θα μπορούσε να προκαλέσει ελληνοτουρκική κρίση. Δεν είναι «γκρίζα ζώνη» είναι μια περιοχή στην οποία ισχύει μία συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – ΗΠΑ. Κι αυτό έγινε λόγω λαθών χειρισμών εκείνο το βράδυ του 1996, όταν επιχειρήσαμε να αντιμετωπίσουμε ένα επεισόδιο στρατικοποιώντας το.
