ο Βερολίνο προετοιμάζεται πλέον σοβαρά για το ενδεχόμενο κατάρρευσης της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας για το προσφυγικό, έχοντας συντάξει τις βασικές γραμμές ενόςεναλλακτικού σχεδίου που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δημιουργία μονιμότερων δομών στην Ελλάδα αλλά και άσκηση πίεσης προς την Αθήνα στην περίπτωση που αυτή αρνηθεί να συνεργαστεί με βάση τα νεά δεδομένα.
Σύμφωνα με όσα φέρνει στη δημοσιότητα το περιοδικό Der Spiegel,επικαλούμενο εσωτερικό έγγραφο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, το Βερολίνο εκτιμά ως ασαφείς και απρόβλεπτες τις εξελίξεις στην Τουρκία, χωρίς να αποκλείει ένα ναυάγιο της συμφωνίας για το προσφυγικό, παρά τις περί του αντιθέτου επίσημες δηλώσεις.
Στην περίπτωση που πράγματι ναυαγήσει η υπάρχουσα συμφωνία, τότε το εναλλακτικό σχέδιο περιλαμβάνει πιο αξιόπιστη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, συγκέντρωση των προσφύγων σε κέντρα υποδοχής στα σύνορα, κατανομή τους βάσει ποσόστωσης και υποχρεωτική συνεργασία της Ελλάδας, με τη χρήση οικονομικής πίεσης εάν χρειαστεί.
Oι εξελίξεις στην Τουρκία και το προσφυγικό
Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στη γείτονα, οπρόεδρος Ερντογάν εξαπέλυσε ένα «πογκρόμ» εναντίον όχι μόνο υποστηρικτών του κινήματος Γκιουλέν -το οποίο κατηγορεί ότι βρίσκεται πίσω από τη στάση- αλλά και αντιφρονούντων και φιλοκουρδικών οργανώσεων, δημοσιογράφων και εφημερίδων. Οιδιώξεις έχουν προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις των Ευρωπαίων που μιλούν ανοιχτά πλέον με παύση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με μία χώρα η οποία δεν σέβεται το κράτος δικαίου. Από τη μεριά του, ο Ερντογάν ανταπαντά ότι η ΕΕ δεν τον στήριξε όσο περίμενε και πραγματοποιεί μια σαφή στροφή προς άλλους συμμάχους αποκαθιστώντας τις σχέσεις με τη Μόσχα. Την ίδια στιγμή, διαμηνύει με κάθε τρόπο ότι εάν η ΕΕ δεν προχωρήσει άμεσα στην άρση της βίζας για τους τούρκους υπηκόους, τότε η συμφωνία για το προσφυγικό βρίσκεται στον αέρα. Όπως είναι σαφές, οι επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης για τη χώρα μας θα είναι ιδιαιτέρως σοβαρές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την 15η Ιουλίου, ημέρα της απόπειρας πραξικοπήματος, έχει καταγραφεί αύξηση κατά 84% των προσφυγικών ροών προς τη χώρα μας.
Ειδικότερα, βάσει των επίσημων στοιχείων του Συντονιστικού Οργάνου Διαχείρισης Προσφυγικής Κρίσης, μεταξύ 16ης Ιουλίου και 11ης Αυγούστου καταγράφηκαν συνολικά 2.267 νέες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στα κέντρα υποδοχής σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο, Κω, Κάλυμνο και Καστελόριζο. Στο αντίστοιχο διάστημα των 27 ημερών πριν την εκδήλωση του τουρκικού πραξικοπήματος, δηλαδή από τις 18 Ιουνίου έως και τη 14η Ιουλίου στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου αφίχθησαν 1.233 υπήκοοι τρίτων χωρών.
Το γερμανικό Plan B: Νέες πιέσεις προς την Ελλάδα
Όπως αποκάλυψε το Der Spiegel, το Plan Β του Βερολίνου στην περίπτωση αποτυχίας της συμφωνίας περιλαμβάνει πιο αξιόπιστη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, συγκέντρωση των προσφύγων σε κέντρα υποδοχής στα σύνορα (σσ. Ελλάδα), καταγραφή και κατανομή τους βάσει ποσόστωσης και υποχρεωτική συνεργασία της χώρας μας, ακόμη και με απειλή ή χρήση οικονομικής πίεσης εάν χρειαστεί.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το εσωτερικό έγγραφο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που επικαλείται το γερμανικό περιοδικό, παρότι επισήμως το Βερολίνο τονίζει ότι δεν υπάρχει καμία αφορμή κατάρρευσης της συμφωνίας, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο αποτυχίας της, καθώς οι επιπτώσεις των τρεχουσών εξελίξεων στην Τουρκία είναι «απολύτως ασαφείς». «Δεν αποκλείεται εκ νέου ανάγκη δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο», σημειώνεται στο έγγραφο.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο, ήδη διαπιστώνονται προβλήματα στην επαναπροώθηση προσφύγων από την Ελλάδα προς την Τουρκία και, αν η συμφωνία αποτύχει, θα πρέπει τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας «να προστατευτούν αξιόπιστα» από την FRONTEX.
Πρόσφυγες οι οποίοι φθάνουν στην Ευρώπη ή δεν μπορούν να απορριφθούν για ανθρωπιστικούς λόγους, «θα πρέπει να συγκεντρώνονται σε κέντρα υποδοχής κοντά στα σύνορα, να καταγράφονται και να κατανέμονται βάσει ποσόστωσης στα κράτη-μέλη», επισημαίνεται στο έγγραφο, όπου μεταξύ άλλων τονίζεται: «Πρέπει να εξασφαλιστεί η συνολική συνεργασία της Ελλάδας – και με τη χρήση οικονομικής πίεσης. Διαφορετικά υπάρχει η απειλή να υποχωρήσουμε σε μια συνοριακή γραμμή, η οποία μπορεί να κρατηθεί μόλις στα Δυτικά Βαλκάνια».
«Μια διεύρυνση των ελέγχων στα γερμανικά σύνορα με την Ελβετία και την Γαλλία, μπορεί να καταστεί απαραίτητη, σε περίπτωση μετακίνησης των μεταναστευτικών οδών. Για την προστασία των εξωτερικών συνόρων, συμπεριλαμβανομένης της επαναπροώθησης, τρίτες χώρες έχουν μια ενισχυμένη σημασία: Η προθυμία και η δυνατότητά τους για συνεργασία μπορεί να ενισχυθεί οικονομικά», καταλήγει το περιοδικό, αναφερόμενο στο περιεχόμενο του εγγράφου του υπουργείου Οικονομικών.
Η στάση της Κομισιόν
Από τη μεριά της πάντως η Κομισιόν φαίνεται να επιμένει σε μια επιφυλακτική στάση, τονίζοντας ότι η συμφωνία με την Τουρκία για τους πρόσφυγες εφαρμόζεται κανονικά. Την ίδια στιγμή, η εκπρόσωπος του προέδρου της Επιτροπής επανέλαβε τη θέση ότι οΖαν-Κλοντ Γιούνκερ θεωρεί ότι θα ήταν λάθος ο τερματισμός των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε, σε μια στιγμή που πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν το αντίθετο εντός Ευρώπης.
Η εκπρόσωπος υπενθύμισε ότι η ενταξιακή διαδικασία βασίζεται σε προαπαιτούμενα και κεφάλαια, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και ο σεβασμός στο κράτος δικαίου και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Πάντως αρνήθηκε να σχολιάσει «εκτιμήσεις και εικασίες», όπως η πρόσφατη δήλωση του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στην ΕΕ, πως το 2023 οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Άγκυρας θα έχουν ολοκληρωθεί.
