Δύο σπουδαία ιστορικά ενθύμια, μίας από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες που παραμένει ευρέως άγνωστη, του ναυαγίου του «Ορια» βρίσκονται πλέον στη Λέρο, χάρις στην ευαισθησία και την ανθρωπιά του δύτη Αριστοτέλη Ζερβούδη.
Στο προτελευταίο έτος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιταλία έχει συνθηκολογήσει (8 Σεπτεμβρίου 1943) και οι Γερμανοί κατέχουν πλέον τα Δωδεκάνησα. Η ιταλική φρουρά έχει παραδοθεί και βρίσκεται υπό καθεστώς αιχμαλωσίας.
Τις απογευματινές ώρες της 11ης Φεβρουαρίου 1944, 4.046 Ιταλοί στρατιωτικοί στοιβάχτηκαν στα αμπάρια του νορβηγικού πλοίου «Όρια» (Oria), που είχε επιταχθεί από τις γερμανικές αρχές. Το μόλις 2.127 τόνων πλοίο ήταν φορτηγό και είχε ναυπηγηθεί στην Αγγλία το 1920.
Το «Όρια» απέπλευσε τις πρώτες βραδινές ώρες από τη Ρόδο με άσχημο καιρό και κατεύθυνση τον Πειραιά. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής του δέχθηκε επίθεση από αγγλικά πλοία και από το ολλανδικό υποβρύχιο «Ντολφάιν», αλλά κατάφερε να ξεφύγει με τη βοήθεια των τριών ελαφρών αντιτορπιλικών που το συνόδευαν.
Τις βραδινές ώρες της 12ης Φεβρουαρίου το κατάφορτο με τους Ιταλούς πλοίο προσέκρουσε στον βράχο Μεδίνα κοντά στη νησίδα Πάτροκλος σε απόσταση 25 μιλίων ΝΑ του λιμανιού του Πειραιά. Το πλοίο πήρε κλίση και άρχισε να βυθίζεται. Η θάλασσα της περιοχής έγινε ο υγρός τάφος για χιλιάδες Ιταλούς που ήταν στοιβαγμένοι στα αμπάρια του.
Συνολικά, 4.074 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι διασωθέντες ανήλθαν σε μόλις 28 (21 Ιταλοί, 6 Γερμανοί και ο Έλληνας μηχανικός του πλοίου). H σχεδόν αύτανδρη βύθιση του «Όρια» δεν οφείλεται μόνο στην κακοκαιρία και τους κακούς χειρισμούς του Νορβηγού πλοιάρχου, αλλά κυρίως στον ασφυκτικό εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στ’ αμπάρια ενός μικρού και παμπάλαιου σκάφους.
Ο δύτης που βρήκε και ταυτοποίησε το τραγικό αυτό ναυάγιο, ήταν ο κ. Αριστοτέλης Ζερβούδης, ο οποίος φρόντισε πολλές από τις καραβάνες που βρήκε στο ναυάγιο να επιστραφούν στις οικογένειες των νεκρών στην Ιταλία, ως ενθύμιο των δικών τους ανθρώπων που χάθηκαν στον υγρό τάφο το 1944.
Φέτος, ο κ. Αρ. Ζερβούδης, ταξίδεψε στη Λέρο, με δυο καραβάνες Ιταλών στρατιωτών που πνίγηκαν στο ναυάγιο του πλοίου «ΟΡΙΑ»…. Οι καραβάνες ως έπρεπε, παραδόθηκαν η μια στο Δημοτικό Μουσείο της Μερικιάς και η άλλη στο ιδιωτικό μουσείο του αειμνήστου Ιωάννη Παραπονιάρη, τιμώντας με τον τρόπο αυτό και τους 21 Ελληνες του πληρώματος που χάθηκαν στο ναυάγιο.
Η συγκλονιστική αυτή ιστορία, ήρθε στη δημοσιότητα μέσα από τον προσωπικό λογαριασμό του κ. Frantsesko DiPierro, ο οποίος υποδέχθηκε στη Λέρο, τον δύτη με την μεγάλη καρδιά κ. Αρ. Ζερβούδη. Μάλιστα, για τη συνεισφορά του στη διερεύνηση του ναυαγίου του Όρια, ο κ. Ζερβούδης ανακηρύχθηκε στα τέλη του 2017 Cavaliere dell’Ordine della Stella d’Italia (Ιππότης του Τάγματος του Αστέρος της Ιταλίας) από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας. Η απονομή έγινε από τον πρέσβη της Ιταλίας στην Ελλάδα Λουίτζι Μάρρας σε ειδική τελετή τον Ιούνιο του 2018.
Στην ανάρτησή του ο κ. κ. Frantsesko DiPierro αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:
[…] Τα χρόνια πέρασαν και φέτος ο Αριστοτέλης Ζερβούδης επισκέφθηκε το νησί μας με δυο καραβάνες Ιταλών στρατιωτών που πνίγηκαν στο ναυάγιο του πλοίου «Όρια»…. Οι καραβάνες ως έπρεπε, παραδοθήκαν η μια στο Δημοτικό Μουσείο της Μερικιάς και η άλλη στο ιδιωτικό μουσείο του αειμνήστου Ιωάννη Παραπονιάρη. Έτσι ο ευγενής δύτης ένοιωσε ότι εκτέλεσε το ιερό και ηθικό καθήκον να παραδώσει στο νησί της Λέρου τα δυο αυτά εναπομείναντα ιστορικά στοιχεία. Ο φίλος πλέον για μένα δύτης, ένας διακριτικός, ήρεμος και ευγενής άνθρωπος, δεν ήθελε να αναφέρει τίποτε απ’ όλα όσα έχει πετύχει σε όλη την διάρκεια της καριέρας του, γιατί δεν του επιτρέπει ο χαρακτήρας του να κομπάζει. Έτσι ο Έλληνας Αρ. Ζερβούδης ήρθε και έφυγε αθόρυβα σήμερα από το νησί μας, χρησιμοποιώντας το στοιχείο που είναι άρρηκτα δεμένο μαζί του και δεν είναι άλλο από την θάλασσα. Αγαπητέ Αριστοτέλη, νοιώθω την ανάγκη να σε ευχαριστήσω για την ήρεμη παρουσία σου στο νησί. Σου εύχομαι καλό ταξίδι και ελπίζω ότι θα ξανάρθεις στο νησί για ακόμα περισσότερες αναζητήσεις! Να ξέρεις ότι αφήνεις πίσω σου έναν φίλο…!
Πηγή φωτογραφιών: fb/Frantsesko DiPierro
Σας ευχαριστώ για το άρθρο. Παρακαλώ μία μικρή διόρθωση, το ‘ΟΡΙΑ’ βυθίστηκε μετά την πρόσκρουση στο ΝΑ άκρο της νήσου του Πατρόκλου και όχι σε κάποιο βράχο Μεντινα. Αριστοτέλης Ζερβούδης