Τα στοιχεία που δείχνουν τις καταπατημένες εκτάσεις του δημοσίου κατέθεσε ο αναπληρωτής Υπουργός κ. Τρ. Αλεξιάδης στη Βουλή, απαντώντας σε ερώτημα του βουλευτή κ. Ε. Μπασιάκου. Η καταπάτηση της ακίνητης περιουσίας που ανήκει στο δημόσιο, είναι τεράστια και μάλιστα στην Αττική αγγίζει το 80% του συνόλου των ακινήτων.
Ακολουθεί συνοπτικός πίνακας από τον οποίο προκύπτει η καταπάτηση των ακινήτων του Δημοσίου σε όλη τη χώρα:
| α/α | ΠΕΡΙΟΧΗ | Καταπατημένα ποσοστό | Καταπατημένα Αριθμός Ακινήτων |
| 1 | Περιφερειακής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας Αττικής (Αθηνών, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Πειραιά) | 80% | |
| 2 | Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Θεσσαλίας – Στ. Ελλάδας | 70% | |
| 3 | Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Ηπείρου -Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα, Αμύνταιο, Γρεβενά, Καστοριά, Άρτα) | 498 | |
| 4 | Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Αιγαίου | 47% – 64%* | |
| Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Κρήτης | 107** | ||
| Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας Μακεδονίας -Θράκης | 1.281 | ||
| Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας Πελοποννήσου -Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου | 1.706* |
* Δημόσια Αστική περιουσία 47% και αγροτική 64%.
** Μεταξύ αυτών είναι καταπατημένος ένας αρχαιολογικός χώρος και αρκετοί αιγιαλοί.
**Το μεγαλύτερο μέρος αυτών είναι καταπατημένα.
Αναλυτικά, ως προς τον αριθμό των καταπατημένων ακινήτων του Δημοσίου η σχετική απάντηση δίνεται από τις κατωτέρω Περιφερειακές Διευθύνσεις της Δημόσιας Περιουσίας.Επισημαίνουμε ότι, όπως αναφέρουν και οι υπεύθυνοι, ο εντοπισμός και η προστασία των καταπατημένων και ανταλλάξιμων κτημάτων πραγματοποιείται από τις Υπηρεσίες της Δημόσιας Περιουσίας, οι οποίες καταβάλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες, λόγω της ελλιπούς στελέχωσής τους, η οποία καθιστά το έργο τους ιδιαίτερα δύσκολο.
1. Από τα τηρούμενα αρχεία της Περιφερειακής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας Αττικής (πρώην κτηματικές Υπηρεσίες: Αθηνών, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Πειραιά) εκτιμούμε ότι η πλειονότητα των δημοσίων ακινήτων αρμοδιότητάς μας είναι μερικώς ή εξ ολοκλήρου καταπατημένα, σε ποσοστό που πιθανόν προσεγγίζει το 80%.
Οι αιτίες που οδήγησαν στην εξέλιξη αυτή είναι πολλές, οι κυριότερες των οποίων παρουσιάζονται στο αριθμ. πρωτ. 598/17.11.2011 ενημερωτικό έγγραφο της πρώην Γενικής Διευθύντριας της Δημόσιας Περιουσίας κας Α. Βασιλοπούλου, το οποίο και σας επισυνάπτουμε (σ.σ.: δείτε στο τέλος του κειμένου).
2. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Θεσσαλίας – Στ. Ελλάδας:
Τα Δημόσια Κτήματα σε ένα μεγάλο ποσοστό μπορεί και 70% είναι καταπατημένα. Ένα τμήμα περίπου 10% είναι ανεντόπιστα λόγω ελλιπών στοιχείων προσδιορισμού εντός των φακέλων των Υπηρεσιών μας. Από τα καταπατημένα ένα μεγάλο μέρος είναι καταπατημένα από τους Δήμους με την μορφή των κοινόχρηστων χώρων. Η Υπηρεσία μας με το ελάχιστο προσωπικό που διαθέτει λαμβάνει όλα τα μέτρα που αναφέρονται στη Νομοθεσία των Δημοσίων Κτημάτων,δηλ. Πρωτόκολλα καθορισμού αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης, Πρωτόκολλα Διοικητικής Αποβολής κ.λ.π. Επίσης δηλώνουμε τα Δημόσια ακίνητα στο Εθνικό Κτηματολόγιο και συντάσσουμε τις απαραίτητες ενστάσεις καθώς επίσης εκφέρουμε τις απόψεις μας σε κάθε αγωγή του Κτηματολογίου.
Όπως είναι αυτονόητο πολλές φορές δημιουργείται μέγα κοινωνικό πρόβλημα όταν το Κράτος συνήθως με καθυστέρηση χρόνων ενημερώνει τους πολίτες ότι πρόκειται για Δημόσιο Ακίνητο.
Η άποψη μας είναι ότι στις περιπτώσεις που τα Καταπατημένα Δημόσια Κτήματα βρίσκονται εντός Σχεδίου Πόλης ή εντός δομημένων οικισμών θα πρέπει με Νομοθετική Ρύθμιση να παραχωρηθούν προς τους κατόχους έναντι ανταλλάγματος. Σας αναφέρουμε ενδεικτικά τους Ν. 1591/1986 και Ν. 2396/1996 , σύμφωνα με το οποίο δόθηκε η δυνατότητα εξαγοράς των καταπατημένων εκτάσεων στις περιοχές Καστρί – Λουτρό ,Μεσάγγαλα, Κουλούρα και Σκλήθρα -Στρίντζο του Ν. Λάρισας.
3. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Ηπείρου -Δυτ. Μακεδονίας κατέχονται αυθαίρετα 498 δημόσια κτήματα.
4. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Αιγαίου:
Από τη “Μελέτη για την αποκάλυψη, προστασία και αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας και των Εθνικών Κληροδοτημάτων” (Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών – Αθήνα 2015), προκύπτει ότι τα ποσοστά της αυθαίρετης κατοχής της Δημόσιας Αστικής και Αγροτικής Γης είναι, αντίστοιχα, 47% και 64%.
Το φαινόμενο της καταπάτησης της Δημόσιας Περιουσίας είναι τόσο παλιό όσο η Δημόσια Περιουσία. Το πρόβλημα της καταπάτησης των γαιών του Δημοσίου εντείνεται από τη χρόνια υποστελέχωση των υπηρεσιών μας αλλά και από το νομικό και θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λήψη των μέτρων προστασίας.
Όσον αφορά το πλήθος και την ταυτότητα των καταπατημένων δημοσίων κτημάτων στην περιοχή αρμοδιότητάς μας, αδυνατούμε να απαντήσουμε καθώς ούτε τα ληφθέντα μέτρα προστασίας ούτε οι αιτήσεις εξαγοράς καταπατημένων που έχουν κατατεθεί στις Υπηρεσίες μας, αποτελούν αξιόπιστο μέτρο της πραγματικής έκτασης της αυθαίρετης κατοχής δημόσιας περιουσίας. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας κτηματογράφησης από την ΕΚΧΑ, σε όλες τις περιοχές αρμοδιότητας μας, αναμένεται να προκόψουν σημαντικά στοιχεία ως προς τα προαναφερθέντα ερωτήματα.
Η Περιφερειακή Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας Αιγαίου με τα Αυτοτελή της Γραφεία, στα πλαίσια της υφιστάμενης υποστελέχωσής της, επιλαμβάνεται των καταπατήσεων με μέτρα προστασίας της Δημόσιας Περιουσίας, όπως αυτά προκύπτουν από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.
5. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας (ΠΔΔΠ) Κρήτης:
Από τα καταγεγραμμένα δημόσια κτήματα χωρικής αρμοδιότητας Ν. Ηρακλείου, 24 είναι καταπατημένα, άλλα εξ’ ολοκλήρου και άλλα σε τμήματα αυτών.
Σύμφωνα με τα αριθ. 2,3 και 4 Υπηρεσιακά Σημειώματα των Αυτοτελών Γραφείων της Περιφ/κής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας Κρήτης σας γνωρίζουμε ότι:
Από τα καταγεγραμμένα δημόσια κτήματα χωρικής αρμοδιότητας Ν. Χανίων, έχουν καταπατηθεί τμηματικά 18 παλαιοί αιγιαλοί, 3 στρατιωτικά δημόσια κτήματα και ένα αρχαιολογικό δημόσιο κτήμα.
Από τα καταγεγραμμένα δημόσια κτήματα χωρικής αρμοδιότητας Ν. Ρεθύμνου, έχουν καταπατηθεί 61 Δημόσια κτήματα, μερικά εξ αυτών (παλαιοί αιγιαλοί) εν μέρει.
Από τα καταγεγραμμένα δημόσια κτήματα χωρικής αρμοδιότητας Ν. Λασιθίου, έχει καταπατηθεί 1 δημόσιο κτήμα.
Συνημμένα σας στέλνουμε τα υπηρεσιακά σημειώματα των Αυτοτελών Γραφείων.
6. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας Μακεδονίας -Θράκης:
α) τα καταπατημένα ανταλλάξιμα ακίνητα ανέρχονται περίπου σε τετρακόσια τριάντα τρία (433).
Σας αναφέρουμε ότι τα ανταλλάξιμα ακίνητα αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, η οποία ρυθμίζεται από ειδικές διατάξεις για την εξαγορά των από τους αυθαιρέτους κατόχους τους, με τους όρους και τη διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις του Ν. 357/1976.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία την οποία και εφαρμόζουμε, για τη διαφύλαξη της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, η Υπηρεσία μας προβαίνει στον καθορισμό αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης (άρθρο 9 παρ.3 του απο 24-10-1940 Β.Δ/τος). Δεν προβλέπεται αποβολή των αυθαιρέτων κατόχων παρά μόνο όταν είναι να αξιοποιηθεί το ακίνητο που είναι χαρακτηρισμένο είτε για χώρος πρασίνου είτε για σχολείο κλπ.
β) τα καταπατημένα δημόσια ακίνητα τα οποία έχουν περιέλθει σε γνώση μας μέχρι σήμερα, ανέχονται περίπου σε χίλια διακόσια ογδόντα ένα (1.281).
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία των δημοσίων κτημάτων την οποία και εφαρμόσαμε στις προαναφερόμενες καταπατήσεις, τα μέτρα που προβλέπονται για τη διαφύλαξη της δημόσιας περιουσίας είναι
α) προληπτικά :περιφράξεις, αυτοψίες, τοποθέτηση πινακίδων κλπ και
β) κατασταλτικά:
-Πρωτόκολλα Αποζημίωσης Αυθαίρετης Χρήσης (άρθρο 115 ΝΔ 11/12-10-1929) -Πρωτόκολλα Διοικητικής Αποβολής (άρθρο 2ΑΝ 263/1968)
-Μηνυτήριες αναφορές στον εισαγγελέα για άσκηση ποινικής δίωξης (άρθρο 23 Ν.1539/1938).
Η προστασία τόσο των ανταλλαξίμων όσο και των δημοσίων κτημάτων της Π.Ε Θεσσαλονίκης και των αυτοτελών γραφείων αρμοδιότητάς μας δυσχεραίνεται από την έλλειψη προσωπικού. Η μη επαρκής στελέχωση τόσο σε διοικητικό προσωπικό όσο και σε τεχνικό (π.χ Α.Γ Πέλλας δεν έχει μηχανικό), έχει σαν αποτέλεσμα την μη επαρκή προστασία της δημόσιας περιουσίας. Επιπλέον ο ελλιπής εξοπλισμός των αυτοτελών γραφείων (έλλειψη υπηρεσιακών αυτοκινήτων κλπ) δυσχεραίνει το έργο της Υπηρεσίας.
Τέλος επισημαίνουμε ότι μετά το πέρας της διαδικασίας του εθνικού κτηματολογίου (ενστάσεις κλπ), προσδοκούμε ότι θα επέλθει οριστική επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της δημόσιας περιουσίας ευ γένει.
7. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας Πελοποννήσου -Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου:
Τα καταγεγραμμένα Δημόσια Ακίνητα του Ελληνικού Δημοσίου στο Ν. Αχαϊας είναι 1706 και το μεγαλύτερο μέρος αυτών είναι καταπατημένα. Επισυνάπτονται έγγραφα των Αυτοτελών Γραφείων αρμοδιότητας της ανωτέρω Περιφερειακής.
Β. Ως προς τα επόμενα βήματα του Δημοσίου σας ενημερώνουμε ότι μετά τη δημοσίευση του ν. 4389/2016 (Α’94), εκκρεμεί η αποσαφήνιση ζητημάτων που σχετικά με την αρμοδιότητα επί των καταπατημένων ακινήτων του δημοσίου. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη δρομολογηθεί.
Ημερησία
