Τα χθεσινά εγκαίνια στην ανακαινισμένη έκθεση των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, η επίσημη υποδοχή από την Προέδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μόλις το 2021, αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ανάληψη πρωτοβουλίας από τον Δήμο Ρόδου για την ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων.
Του Τέρη Χατζηιωάννου Δημοσιογράφος – πρ. αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Μεσαιωνικής Πόλης & Μνημείων
Οι δεσμοί που μας συνδέουν με το Τάγμα ξεκινούν από το 14ο αιώνα και παρά το διπλωματικό «αγκάθι», η προσπάθεια αξιοποίησης από τον Δήμο Ρόδου ήταν διαρκής.
Οι Ιωαννίτες ή Οσπιτάλιοι, φέρουν τον επίσημο τίτλο ως «Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ, της Ρόδου και της Μάλτας» (Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta) και έχουν έδρα τη Ρώμη.
Αποτελούν μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας και της κληρονομιάς της Ρόδου και βεβαίως τα «σημάδια» τους παντού. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.
Άλλωστε η ένταξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco αφορά τα τρία βασικά κριτήρια αυτής της εποχής.
Αμέσως μετά την εκλογή της δημοτική αρχής του Φώτη Χατζηδιάκου το 2014, ξεκινήσαμε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης των δεσμών μεταξύ του Τάγματος και του Δήμου Ρόδου.
Μαζί με τον αείμνηστο δήμαρχο και με αφορμή την έκθεση της Ρόδου, στο μουσείο του Λούβρου, συναντηθήκαμε με τον “Μέγα Νοσοκομειακό» Dominique De La Rochefoucauld- Montbel (τέταρτος τότε στη τάξει στην ιεραρχία του Τάγματος) και τον πρόεδρο της Γαλλικής Ομοσπονδίας Comte De Beaumont-Beynac στο Παρίσι.
Συμφωνήθηκαν τα επόμενα βήματα που είχαν αντικείμενο συνεργασίας σε θέματα Πρόνοιας και Πολιτισμού.
Οι επαφές συνεχίστηκαν και στη Ρόδο, μάλιστα εκτός από την αναζήτηση του κτηρίου, επισκεφτήκαμε με τους εκπροσώπους του Τάγματος, δομές πρόνοιας, αλλά και τα Απόλλωνα, όπου προσκύνησαν την εικόνα της Παναγίας της Καρυωνίτισσας που φυλάσσεται στο Ιερό Ναό του Σταυρού.
Είναι θαυματουργή εικόνα αντίστοιχη της Φιλέρημου που λάτρευαν και οι Ιωαννίτες (Chistoforo Buondelmonti) “Rus Matris Mariae Apolona habetur miraculis multis”.
Στην επένδυσή της βρίσκονται σκαλισμένα τα οικόσημα του τάγματος και του ενδοξότερου Μεγάλου Μαγίστρου Piere D’ Aubusson. Επιθυμία του Τάγματος, η παραχώρηση κτηρίου στη Μεσαιωνική Πόλη, που θα ενδυνάμωνε ακόμη πιο εμφατικά τις δραστηριότητές τους στη Ρόδο.
Μέγα εμπόδιο, η έλλειψη διπλωματικών σχέσεων με τη χώρα μας, δεδομένου ότι οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη έχουν υπόσταση κράτους κι είχαν αναγνωρίσει τα Σκόπια ως Μακεδονία, γεγονός που δεν επέτρεπε στη χώρα μας ν’ αποκαταστήσει τις πράγματι ιστορικές σχέσεις.
Πλήρη ενημέρωση στον τότε υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, ώστε να βρεθεί η νομική φόρμουλα μέχρι να κλείσει οριστικά το θέμα. Η απάντηση του υπουργού «…το βλέπουμε, όμως να ξέρετε ότι πρέπει να πάρετε έγκριση – ευλογία και από το Πατριαρχείο…!».
Με εντολή του δημάρχου μαζί με την αντιδήμαρχο Τουρισμού Μαρίζα Χατζηλαζάρου και ενόψει συμμετοχής της Ρόδου στη μεγαλύτερη τουριστική έκθεση ΕΜΜΙΤ της Κωνσταντινούπολης, επισκεπτόμαστε τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο στο Φανάρι.
Με αυτή τη γλυκύτητα και τη σοφία που τον χαρακτηρίζει η αυτού Παναγιότης δίνει την «ευλογία» του, αναφερόμενος και στις εξαιρετικές σχέσεις που διατηρεί με τον Πάπα Φραγκίσκο.
Το διπλωματικό «αγκάθι» παρέμενε, όμως δεν πάγωσε καθόλου τις προσπάθειές μας και σε συνεργασία με εθνικά παραρτήματα, νοσηλευτές του Τάγματος έφερναν στη Ρόδο, είτε άτομα με ειδικές ανάγκες, είτε ηλικιωμένους για διακοπές.
Η περίφημη συμφωνία των Πρεσπών έφερε με έμμεσο τρόπο την επίλυση του ζητήματος.
Τον Δεκέμβριο του 2021 η Ελλάδα και το Τάγμα των Ιπποτών της Μάλτας σύναψαν διπλωματικές σχέσεις με νομοθετική πρωτοβουλία του τότε αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη που κύρωσε η Ελληνική Βουλή, ενώ μέσω σχετικής ανταλλαγής Ρηματικών Διακοινώσεων, εξασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει περίπτωση διεκδίκησης από την πλευρά του Τάγματος ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα. Ο τότε υπουργός μάλιστα υπογράμμισε στην Βουλή και τους δεσμούς αιώνων με τη Ρόδο.
«Η Ελλάδα προχωρά στην αναγνώριση του Τάγματος των Ιπποτών της Μάλτας, έναν οργανισμό με τον οποίο μας συνδέουν δεσμοί αιώνων και έχει σήμερα μεγάλη φιλανθρωπική δράση διεθνώς” είπε ο κ. Βαρβιτσιώτης σημειώνοντας ότι “η Ελλάδα είναι ιστορικά συνδεδεμένη με το Τάγμα, το οποίο “έχει υπερασπιστεί τη Ρόδο απέναντι στις επιβουλές των Οθωμανών και Μουσουλμάνων κατακτητών».
Επιπλέον, πρόσθεσε, ότι «το σχέδιο νόμου έρχεται σε μία περίοδο στην οποία θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξει εμβάθυνση των σχέσεών μας με το Βατικανό», ιδιαίτερα ενόψει της επικείμενης πρώτης επίσημης επίσκεψης του Πάπα Φραγκίσκου στην Ελλάδα.
Το νομοσχέδιο έγινε δεκτό κατά πλειοψηφία (“ναι” η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και το Κίνημα Αλλαγής, “όχι” το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση, “επιφύλαξη” το ΜέΡΑ25).
Στις 22 Σεπτεμβρίου 2022 εκπρόσωποι του Τάγματος έχοντας πλέον και επίσημα πρέσβη L. Rovati βρέθηκαν εκ νέου στη Ρόδο, όπου συναντήθηκαν με τον τέως δήμαρχο Αντώνη Καμπουράκη, επαναφέροντας στο τραπέζι την επιθυμία συνεργασίας.
Ο Δήμος Ρόδου οφείλει να λάβει πρωτοβουλία ανάπτυξης των δεσμών με το Τάγμα καθώς η ανταλλαγή ρηματικών διακοινώσεων, η Συμφωνία και η σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη, έχει απαλείψει κάθε εμπόδιο σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Α) Υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας
Β) Ο Δήμος Ρόδου οφείλει να παρέμβει ζητώντας την παραχώρηση ακινήτου στην Ιπποτών για να εγκατασταθεί αντιπροσωπεία του Τάγματος. Παράλληλα να εξετάσει με το Υπουργείο Πολιτισμού σε μακροπρόθεσμη προοπτική την παραχώρηση του ακινήτου Operti στην οδό Λάχητος με την υποχρέωση αποκατάστασης του ακινήτου από το Τάγμα (στο αντίστοιχο πλαίσιο που ακολουθήθηκε στην Μάλτα με το φρούριο των Αγγέλων, όπου οι παρεμβάσεις έχουν ξεπεράσει πολλά εκατομμύρια ευρώ).
Γ) Να αξιοποιήσει τις δεσμεύσεις του Τάγματος σε όσα είχαν συμφωνηθεί από αξιωματούχους τα προηγούμενα χρόνια σε θέματα κοινωνικής φροντίδας, υγείας και πολιτισμού. Παραθέτω ενδεικτικά στο περιεχόμενο της παρακάτω επιστολής, το πλαίσιο συνεργασίας, όπως είχε καθοριστεί. Όλα τα σχετικά έγγραφα υπάρχουν στο Πρωτόκολλο του Δήμου Ρόδου, ενώ είναι ιδιαίτερα θετικό ότι ο κ. Νίκος Δεληγιάννης παραμένει στις υπηρεσίες του Τάγματος.
Το περιεχόμενο της επιστολής
«Μετά την πρόσφατη συνάντησή μας στο Παρίσι όπου είχατε την ευγένεια να μας δηλώσετε την πρόθεση της νυν ηγεσίας του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου για συνεργασία με τον Δήμο Ρόδου στα πεδία της κοινωνικής φροντίδας και του πολιτισμού, καθώς και για την μεγάλη έκθεση με ‘θησαυρούς του Τάγματος’, στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης και στο Κρεμλίνο, επιτρέψτε μας να σας προτείνουμε τα εξής.
Αρχικώς να προχωρήσουμε σε υπογραφή μνημονίου συνεργασίας στα ως άνω πεδία, προκειμένου να συνεχιστεί στο νησί μας η ιστορική αποστολή του τάγματος στον τομέα της κοινωνικής συνδρομής, καθώς επίσης και στο τομέα του πολιτισμού, μιας και η παρουσία και η δράση του Τάγματος στο νησί, άφησε πίσω της ένα μνημείο παγκόσμιου πολιτισμού την Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου.
Μετά την εκφρασθείσα γενναιόδωρη διάθεσή σας να συνεισφέρετε στην βελτίωση των συνθηκών και των μέσων παροχής υγείας τόσον στους μονίμους κατοίκους όσον και τους επισκέπτες του νησιού μας και πιο συγκεκριμένα ενός (1) οχήματος κινητής ιατρικής μονάδας (ΚΙΜ) και δύο (2) ασθενοφόρων οχημάτων (Αmbulance) (Α/Ο), σας στέλνουμε ένα πρώτο σχέδιο αναφορικά με τον τύπο, τον εξοπλισμό, την χωροθέτηση και την σχεδιαζόμενη ανάπτυξη και δράση των ασθενοφόρων καθώς και της κινητής ιατρικής μονάδας στο νησί μας.
Το εν λόγω σχέδιο προέκυψε μετά από συνάντηση και συνεργασία μας με εμπλεκόμενους φορείς παροχής υγείας στο νησί μας και ιδίως με την καθοριστική συνεισφορά του Ιατρικού Συλλόγου Ρόδου (ΙΣΡ).
Συνοπτικά, η Κινητή Ιατρική Μονάδα (ΚΙΜ) η οποία θα καλύπτει ολόκληρο το νησί, για να καλύψει τις ανάγκες του σχεδίου μας πρέπει να διαθέτει εξοπλισμό:
• Υπερήχων
• Οφθαλμιατρικής εξέτασης
• Μέτρησης οστικής μάζας
• Μικρών αναλύσεων
Τα Ασθενοφόρα Οχήματα (Α/Ο) που θα χωρομετρηθούν στο νοτιοανατολικό και στο δυτικό τμήμα της Ρόδου όπου υπάρχει πιεστικότερη ανάγκη, για να επιτελέσουν όμως με επάρκεια το έργο τους, θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με τον απαραίτητο εξοπλισμό για την ασφαλή διακομιδή των παθολογικών περιστατικών ή ατυχημάτων στα κέντρα υγείας και το νοσοκομείο του νησιού.
Σε συνεννόηση με το Υπουργείο Υγείας σας παραθέτουμε τις συγκεκριμένες προδιαγραφές ΚΙΜ και Α/Ο που να διαθέτουν εξοπλισμό και έγκριση τύπου κυκλοφορίας οχήματος κατάλληλο, για να αδειοδοτηθεί η λειτουργία τους στη χώρα μας.
Παράλληλα και προκειμένου η συνεργασία μας, που από πλευράς μας επιθυμούμε να καταστήσουμε σταθερή και θεσμική, ν’ αρχίσει να υλοποιείται και στον τομέα του πολιτισμού, θα θέλαμε να μεταφερθεί στο νησί μας, που αποτελεί μείζονα σταθμό στην ιστορία των Ιπποτών, η μεγάλη έκθεση με «θησαυρούς του τάγματος», μετά την παρουσίασή της στην Αγία Πετρούπολη και το Κρεμλίνο της Ρωσίας.
Αισθανόμαστε ευτυχείς για την συνάντησή μας, με εσάς τους επίγονους και συνεχιστές του έργου του τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου, του οποίου η παρουσία και η ιστορική δράση στον νησί μας από το 1309 έως το 1522 συν-καθόρισε την μετέπειτα εξέλιξή του και το οποίο συνεχίζει να συντηρεί, να διαφυλάσσει και να προβάλλει την ευκλεή παρουσία των ιπποτών στην Ρόδο», αναφερόταν στην επιστολή.
Ιδού πεδίο δόξης λαμπρόν!
Υ.Γ.) Η χθεσινή ανακαίνιση του Μουσείου των Ιπποτών στο Παλάτι αποτελεί συνέχεια της απόφασης παραχώρησης των αιθουσών στο τάγμα που υπεγράφη το 1992, από την τότε υπουργό Πολιτισμού Άννα Μπενάκη με τον πρέσβη Φελίτες Καταλάνο Ντι Μελίλι, τότε Μέγα Καγκελάριο του Τάγματος. Το 1999 επί Μεγάλου Μαγίστρου Άντριου Μπέρτι έγιναν τα εγκαίνια του Μουσείου σε τέσσερις ευρύχωρες αίθουσες στον άνω όροφο στο παλάτι που «βασίλεψαν» είκοσι Μεγάλοι Μάγιστροι και βεβαίως υπάρχει εντοιχισμένη και η αναθηματική πλάκα.
ΦΩΤΟ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΣΚΙΝΑΣ
