Την διαπίστωση ότι «δεν θα είναι εύκολη η ανάκαμψη για τα εστιατόρια στη Ρόδο» μετά από την βαθιά ύφεση που δημιούργησε η κρίση με την πανδημία του κορωνοϊού και μάλιστα ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο καλές τουριστικές σεζόν για να συνέλθει ο κλάδος, εκφράζει σήμερα στην «δημοκρατική» ο πρόεδρος του Σωματείου Εστιατόρων Ρόδου κ. Γιάννης Κλούβας. Επιπλέον, δηλώνει πως μία στις τρεις επιχειρήσεις στην εστίαση θα κλείσει μέχρι τις αρχές της επόμενης σεζόν ενώ περιγράφει την κατάσταση στον τουρισμό όπως διαμορφώθηκε από τις παλαιότερες δεκαετίες, μέχρι σήμερα, εξηγώντας τους λόγους.
• Κύριε Κλούβα, έχετε αναφερθεί επανειλημμένως στα προβλήματα του κλάδου σας με τα δύο lockdown. Διανύουμε ήδη ένα δεύτερο με καταστροφικές συνέπειες για τις επιχειρήσεις, τους επαγγελματίες και τους εργαζόμενους. Πώς έχει η κατάσταση στη Ρόδο τώρα;
Πράγματι, μια Παρασκευή στις 14 Μαρτίου 2020, μας είπαν ξαφνικά να κλείσουμε, χωρίς να υπολογίσουν ότι το σαββατοκύριακο τα πιο πολλά εστιατόρια είναι ανοιχτά. Είχαμε κάνει τις προμήθειές μας γιατί έχουμε ευπαθή προϊόντα, φρέσκα τρόφιμα κ.λπ. ενώ δεν μας άφησαν περιθώριο ούτε για τα τιμολόγιά μας (για τα οποία, κανονικά θα έπρεπε να μας αποζημιώσουν). Το πρώτο lockdown διήρκησε 71 ημέρες και όλοι μας, περιμέναμε με αγωνία να ανοίξει η τουριστική σεζόν. Όταν ξεκίνησε η σεζόν (όπως ξεκίνησε, και όσο κράτησε) όσοι από εμάς ανοίξαμε… εκτιμώ ότι ήταν ηρωϊσμός. Δημιουργήσαμε πολλά χρέη και όχι κέρδη. Ελάχιστες ήταν οι επιχειρήσεις που είχαν φέτος, κέρδη. Το δεύτερο lockdown –ευτυχώς- μας βρήκε στο τελείωμα της σεζόν, αν και κάποιοι υπέστησαν και πάλι ζημίες με την ξαφνική ανακοίνωση. Να σας θυμίσω, ότι ο κλάδος και οι επιχειρήσεις μας, προέρχονται από μια δεκαετή οικονομική κρίση. Με το κλείσιμο του 2019, καταφέραμε να ανακάμψουμε αλλά η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού και το άνοιγμα – κλείσιμο σαν… ‘ακορντεόν’ δημιουργεί μόνον παθητικά. Τα εστιατόρια δουλεύουν με φρέσκα προϊόντα και προμήθειες. Δεν είναι όπως άλλες επιχειρήσεις.
• Κάποιοι όμως επέλεξαν να μείνουν με το σύστημα delivery. Αυτό αφορά τα εστιατόρια όμως;
Βέβαια, κάποιοι επέλεξαν αυτό το σύστημα αλλά το delivery δεν αφορά τα εστιατόρια. Είναι ένα άλλο είδος εστίασης που κι εκεί υπάρχει μείωση του τζίρου. Εξάλλου δεν έχουν όλοι και την δυνατότητα να το κάνουν. Αν με ρωτήσετε ποιος έπαθε την μεγαλύτερη ζημιά, θα σας έλεγα ότι είναι τα εστιατόρια της πόλης της Ρόδου. Μετά το πρώτο lockdown, μάς ανάγκασαν να δουλέψουμε με το 50% της δυναμικότητάς μας και με τα αυστηρά μέτρα προστασίας (πρωτόκολλα, μάσκες, αποστάσεις στα τραπέζια κ.λπ.) Εμείς τα τηρήσαμε όλα και είμαι υπερήφανος για τους συναδέλφους που κράτησαν τον κλάδο πολύ ψηλά και δεν δημιουργήθηκε κανένα πρόβλημα μέχρι σήμερα, ούτε σημειώθηκαν κρούσματα κ.λπ. στα εστιατόριά μας.
• Ήταν σίγουρα μια σεζόν με τεράστιες ζημιές.
Περάσαμε δύσκολα και περνάμε ακόμη πιο δύσκολα. Να σας αναφέρω ότι ως επί το πλείστον, τα εστιατόρια βρίσκονται σε κεντρικά σημεία και όχι σε απομακρυσμένα. Αυτό σημαίνει μεγάλα ενοίκια, πολλά έξοδα και υποχρεώσεις. Αυτή την περίοδο όλοι οι συνάδελφοι έχουν ζημιές αφού δεν μπήκαν χρήματα στα ταμεία. Οι υποχρεώσεις συσσωρεύονται και δεν υπάρχει διέξοδος. Δυστυχώς, ζούμε με τις επιστρεπτέες προκαταβολές (οι οποίες είναι κάτι σαν δανεισμός) και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για κερδοφορία ή για να ανοίξουμε, μέχρι την επόμενη τουριστική σεζόν –όπου θα κληθούμε να πληρώσουμε τις οφειλές συγκεντρωτικά. Αυτή την στιγμή, γνωρίζουμε ότι μία στις τρεις επιχειρήσεις, θα κλείσει. Αυτό δείχνουν τα στοιχεία και μάλιστα εκτός από τα εστιατόρια, κλείνουν και αλυσίδες εστίασης σε όλη την Ελλάδα. Είναι πράγματι, λυπηρό…
• Μιλάμε για εστίαση. Τι είναι όμως η εστίαση για εσάς;
Όταν μιλάμε για εστίαση δεν μιλάμε μόνον για εστιατόριο, γυράδικο, πιτσαρία, καφετέρια. Μιλάμε και για διασκέδαση. Όλοι περιμέναμε την σεζόν και κατόπιν, τις γιορτές για να κινηθούμε. Η σεζόν ήταν μικρή και περιορισμένη, αλλά τουλάχιστον κάποιους μήνες ανοίξαμε. Τώρα που περιμέναμε τις γιορτές, ήρθε το δεύτερο lockdown και καταρρεύσαμε όλοι. Για να ανακάμψουν οι επιχειρήσεις της εστίασης θα χρειαστούν τουλάχιστον μία – δύο τουριστικές σεζόν με καλή κίνηση. Δεν θα είναι εύκολη η ανάκαμψη. Εμείς είμαστε 450 εστιατόρια στην Ρόδο από τα οποία, τα 153 ανήκουν στο Σωματείο μας. Αυτό, δεν σας κρύβω ότι με λυπεί διότι θα ήθελα να ήμασταν όλοι μαζί σε τέτοιες δύσκολες στιγμές.
Πάντως θα ήθελα να σημειώσω εδώ ότι από το εστιατόριο, περνάει ολόκληρη η τοπική γαστρονομία, οι παραδόσεις, η φιλοξενία, τα τοπικά προϊόντα. Δεν είναι κάτι τόσο απλό και για μένα, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τον τόπο μας.
• Πριν από λίγο καιρό είχατε δηλώσει ότι θα προσπαθούσατε να χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα ‘ΝΗΣΙΔΑ’ για τις επιχειρήσεις σας. Είχατε ανταπόκριση;
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες. Οι εστιάτορες δεν είναι στις επιχειρήσεις που θα μπορέσουν να μπουν σε αυτό το πρόγραμμα.
• Τελικά, οι μειώσεις στην εστίαση και μια σειρά από μέτρα που ζητήσατε, σας βοήθησαν στην πράξη;
Πάρα πολύ λίγο. Μην ξεχνάτε ότι παρά τις μειώσεις στην εστίαση, στα αλκοολούχα (κρασιά) κ.λπ. δεν έχουμε περιθώρια για μεγάλες κερδοφορίες. Χάσαμε και τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ που παραμένει απώλεια. Ελπίζουμε να μας βοηθήσει η κυβέρνηση διότι δεν υπάρχουν λύσεις γι αυτό τον κλάδο.
• Για να κλείσουμε με κάτι διαφορετικό. Εσείς, έχετε πολλά χρόνια στην εστίαση και γενικότερα, έχετε συνδέσει το όνομά σας με την διασκέδαση στη Ρόδο. Πώς βλέπετε την εξέλιξη;
Κλείνω φέτος, 43 χρόνια! Ξεκίνησα μαζί με τον αδελφό μου το 1978 την πρώτη ντισκοτέκ Disco Space στην Ηρώων Πολυτεχνείου. Προσωπικά, την αγκάλιασα τη νύχτα (εκείνη την εποχή) με σεβασμό και πιστεύω ότι είχα ανταπόκριση. Ακολούθησαν κι άλλα μαγαζιά John Player Special, Highway, New York, Café de Paris, Le Palais, Blue Lagoon, Νυν και Αεί και άλλα. Νομίζω πως η διαφορά είναι πολύ απλή. Όταν ξεκινήσαμε, η πόλη της Ρόδου είχε περίπου 17.500 ξενοδοχειακές κλίνες. Η σεζόν ήταν μεγάλη, ξεκινούσε από τον Φεβρουάριο και τελείωνε τον Οκτώβριο. Στην πορεία προστέθηκαν οι μαθητές οι οποίοι έδωσαν στην Ρόδο πολύ μεγάλη ώθηση αφού γεμίζαμε με πάρα πολλά σχολεία και χιλιάδες παιδιά. Οι μήνες γέμιζαν εύκολα αλλά όπως σας είπα, είχαμε λίγες κλίνες. Σήμερα έχουμε δεκάδες χιλιάδες κλίνες συν το All Inclusive που έχει καταστρέψει τα πάντα. Έγινε αναγκαίο κακό για να γεμίζουν οι κλίνες. Νομίζω ότι χτίσαμε πολύ παραπάνω από όσο χρειαζόταν. Τα αποτελέσματα τα βλέπετε και φυσικά, οι Ροδίτες τα γνωρίζουν καλά. Έτσι καταστράφηκε κατ’ αρχήν η διασκέδαση στην Ρόδο (στην οποία είχαμε τα σκήπτρα σε άλλες δεκαετίες) αλλά και η εστίαση. Σταδιακά, χάθηκε και ο χαρακτήρας της διασκέδασης, της εστίασης, της καφετέριας, του νυχτερινού κέντρου. Τώρα πια, δεν υπάρχει τίποτε τέτοιο στη Ρόδο –αφού ακόμη και την διασκέδαση την προσφέρουν σε… All Inclusive!
