Του Νίκου Χρυσόγελου, Ευρωβουλευτή των Πράσινων, Αντιπροέδρου της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης
www.chrysogelos.gr
Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού αυξήθηκε από 1,5 εκατ. τόνους ετησίως το 1950 σε 245 εκατ. τόνους το 2008, με 60 εκατ. τόνους να παράγονται στην Ευρώπη. Μόνο το 2010 εισήχθησαν στην αγορά της ΕΕ 95,5 δισ. πλαστικές σακούλες, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προοριζόταν για μία και μόνο χρήση. Η χρήση πλαστικών είναι ιδιαιτέρως διαδεδομένη, καθώς πρόκειται για ανθεκτικό, με μικρό βάρος και χαμηλό κόστος υλικό, αλλά ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν ταυτόχρονα τη διαχείριση και διάθεσή του μετά τη χρήση του προβληματική.
Υπολογίζεται ότι στην ΕΕ παρήχθησαν το 2008 περίπου 25 εκατ. τόνοι πλαστικών αποβλήτων. Εξ αυτών, 12,1 εκατ. τόνοι (48,7%) διατέθηκαν σε χώρους υγειονομικής ταφής, 12,8 εκατ. τόνοι (51,3%) κατέληξαν σε εγκαταστάσεις ανάκτησης και μόλις 5,3 εκατ. τόνοι (21,3%) ανακυκλώθηκαν. Ως συνέπεια της υφιστάμενης κατάστασης, 80.000.000 πλαστικών πλέουν στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, ενώ εκατομμύρια είδη πεθαίνουν κάθε χρόνο στη Μεσόγειο και τους ωκεανούς εξαιτίας των απορριμμάτων που καταλήγουν στη θάλασσα.
Εκτός, όμως, από το πρόβλημα της θαλάσσιας ρύπανσης με πλαστικά, ούτε η ανθρώπινη υγεία μένει ανεπηρέαστη. Ορισμένα είδη πλαστικών περιέχουν χημικά πρόσθετα, τα οποία μπορούν να διαταράξουν το ενδοκρινικό σύστημα, να προκαλέσουν καρκίνο ή άλλες τοξικές αντιδράσεις. Οι οργανικοί ρύποι που δεν καταστρέφονται (POP), για παράδειγμα φυτοφάρμακα όπως το DDT και πολυχλωροδιφαινύλια (PCB), μπορούν να προσκολληθούν σε κομμάτια πλαστικού, από το θαλασσινό νερό όπου βρίσκονται, και να εισέλθουν στην τροφική αλυσίδα μέσω των θαλάσσιων ζώων (ψάρια, δελφίνια, φώκιες, χελώνες, φάλαινες κα) που καταναλώνουν κατά λάθος τα πλαστικά («φαινόμενο του Δούρειου Ίππου»).
Ευρωπαϊκή στρατηγικη για τη μείωση των πλαστικών αποβλήτων στο περιβάλλον
Μέχρι πρόσφατα η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία του 1994 για την διαχείριση της συσκευασίας και των αποβλήτων συσκευασίας όριζε την ποσότητα πλαστικών που πρέπει να συλλέγονται και να ανακυκλώνονται στο 22,5%, με αποτέλεσμα την αναποτελεσματική διαχείριση των πλαστικών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις 14 Ιανουαρίου 2014 ψήφισμα σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον, με το οποίο ζητάει εφαρμογή της ιεράρχησης των μεθόδων διάθεσης των αποβλήτων που προκύπτουν από την υπάρχουσα νομοθεσία, αλλά και προετοιμασία νέας νομοθεσίας με στόχο οικολογικό σχεδιασμό και καινοτομία σχετικά με τα πλαστικά προϊόντα, καθώς και αυξημένα ποσοστά μείωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης που φτάνουν το 80%, στο πλαίσιο μιας μη-τοξικής κυκλικής οικονομίας.
Το ψήφισμα που εγκρίθηκε προβλέπει την υιοθέτηση κανόνων σχετικά με τον οικολογικό σχεδιασμό, ώστε να καθίσταται δυνατή η συλλογή και διαλογή των αποβλήτων με στόχο την αποτελεσματική ανακύκλωσή τους, χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες (υπέρυθρες και ειδική σήμανση, παραδείγματος χάρη) και αύξηση της χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών από τους δημόσιους φορείς μέσω κατάλληλων διατάξεων στις δημόσιες συμβάσεις προμήθειας προϊόντων. Το γεγονός αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στην ευρωπαϊκή βιομηχανία να θεσπίσει πρότυπα για προϊόντα, διατηρώντας παράλληλα, ή και αυξάνοντας, την παγκόσμια ανταγωνιστικότητά τους. Επίσης, σημειώνεται η ανάγκη να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες όσον αφορά τη διαφάνεια των πληροφοριών που παρέχονται από τη βιομηχανία, ώστε να ορίζονται με σαφήνεια τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά.
Ζητάει, επίσης, πρωτοβουλία από την Κομισιόν, μέσα στο 2014, για σταδιακή κατάργηση μέχρι το 2020 της ταφής ανακυκλώσιμων και ανακτήσιμων υλικών, χωρίς να παρέχονται κίνητρα για καύση έναντι της ανακύκλωσης, καθώς και σταδιακή ή και οριστική κατάργηση της πλαστικής μη ανακυκλώσιμης σακούλας μιας χρήσης, κατάργηση των πιο επικίνδυνων για την υγεία και το περιβάλλον πλαστικών (οξο-βιοδιασπώμενα πλαστικά, μικρο-πλαστικά, όσα περιέχουν βαρέα μέταλλα, κ.α.).
Οικονομικές δυνατότητες από τη σωστή διαχείριση των πλαστικών και των άλλων υλικών
Η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα θα μπορούσε να οδηγήσει στην εξοικονόμηση 72 δισ. ευρώ ετησίως, την αύξηση του ετήσιου κύκλου εργασιών των ευρωπαϊκών εταιριών διαχείρισης κι ανακύκλωσης αποβλήτων κατά 42 δισ. ευρώ και τη δημιουργία περισσοτέρων από 400.000 θέσεις εργασίας έως το 2020. Η ανακύκλωση πλαστικού μόνο έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει 162.018 θέσεις εργασίας στην ΕΕ εάν το ποσοστό ανακύκλωσης αυξηθεί και φτάσει το 70% έως το 2020.
Οι δήμοι, οι περιφέρειες κι άλλοι φορείς πρέπει να έχουν υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής μπορεί να χρηματοδοτήσει την περίοδο 2014-2020, κατά προτεραιότητα, την ανάπτυξη υποδομών για ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή των διαφόρων υλικών, καθώς στον Κανονισμό που υιοθετήθηκε περιλαμβάνεται σχετική πρόβλεψη, ως αποτέλεσμα και της δικής μου εισήγησης εκ μέρους των Πράσινων.
Στις 19 Φεβρουαρίου 2014 μαζί με μια πράσινη συνάδελφο ευρωβουλευτή από την Δανία διοργανώνουμε μάλιστα σχετική ημερίδα στο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, την οποία θα μπορούν να παρακολουθήσουν ζωντανά όσοι ενδιαφέρονται.
Διαβάστε περισσότερα για το θέμα στο σύνδεσμο:
http://www.chrysogelos.gr/newsite/index.php/2012-01-26-17-17-39-594/deltia-typou/item/3572-phasing-out-plastic-bags-and-plastic-hazardous
