Κεντρικό σημείο της πολιτικής εμπλουτισμού του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού. Μάλιστα σύμφωνα με τις εξαγγελίες της αρμόδιας υπουργού Έλενας Κουντουρά ο θαλάσσιος τουρισμός, δηλαδή το yachting, η κρουαζιέρα αλλά κι άλλες θεματικές μορφές είναι βασικά οχήματα, αφενός για την προβολή της χώρας (κυρίως μέσω της κρουαζιέρας) αλλά και την βελτίωση της μέσης δαπάνης με απόλυτα βιώσιμο τρόπο. Ωστόσο ακόμη αναζητείται μπούσουλας για το όλο ζήτημα.
Κεντρικό σημείο της πολιτικής εμπλουτισμού του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού. Μάλιστα σύμφωνα με τις εξαγγελίες της αρμόδιας υπουργού Έλενας Κουντουρά ο θαλάσσιος τουρισμός, δηλαδή το yachting, η κρουαζιέρα αλλά κι άλλες θεματικές μορφές είναι βασικά οχήματα, αφενός για την προβολή της χώρας (κυρίως μέσω της κρουαζιέρας) αλλά και την βελτίωση της μέσης δαπάνης με απόλυτα βιώσιμο τρόπο. Ωστόσο ακόμη αναζητείται μπούσουλας για το όλο ζήτημα.
Είναι ξεκάθαρο, όμως, ότι ειδικά ο τουρισμός με σκάφη αναψυχής είναι από τους πιο επικερδείς για τις τοπικές κοινωνίες ενώ δεν επιβαρύνει ή αλλοιώνει το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Έχει, δε, έντονα χωρική εξάπλωση. Συνδυαστικά, ο τουρισμός με επαγγελματικό ενοικιαζόμενο σκάφος, προσφέρεται και αξιοποιεί συμπληρωματικά και άλλες μορφές τουρισμού, διευκολύνει στο να φέρει τον επισκέπτη σε επαφή και με τα πολιτιστικά, θρησκευτικά, ιστορικά και άλλα χαρακτηριστικά του τόπου.
Η ιστορία
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική αγορά του επαγγελματικού yachting εμφανίστηκε έντονα στην δεκαετία του 1970 αφού ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (Ε.Ο.Τ) είχε ξεκινήσει την κατασκευή και λειτουργία σταθμών εξυπηρέτησης σκαφών και αποβάθρες παρέχοντας στους οπαδούς του γιώτινγκ τις βασικές υπηρεσίες . Η μαρίνα της Βουλιαγμένης ήταν η πρώτη που λειτούργησε (1963-1965) και ακολούθησαν οι μαρίνες Ζέας (Πειραιάς) , Αρετσού (Θεσσαλονίκη), Αλίμου (Αθήνα) και Γουβιάς (Κέρκυρα). Ραγδαία ανάπτυξη τουρισμού στη δεκαετία του 1980 υποστήριξε και την μεγάλη αύξηση του αριθμού των ιδιωτικών κι επαγγελματικών σκαφών αναψυχής, αυξάνοντας την ζήτηση χώρων ελλιμενισμού.
Σήμερα, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δημοσιευμένα στοιχεία, λειτουργούν 19 μαρίνες με 6.661 θέσεις ελλιμενισμού περίπου. Επίσης υπάρχουν περίπου 3.500 είναι επαγγελματικά τουριστικά σκάφη, 2700 ιστιοπλοϊκά, ενώ 3.150 Έλληνες ναυτικοί απασχολούνται στον κλάδο αυτό κι άλλοι 8-10.000 εποχικοί υπάλληλοι
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία του ΝΕΕ σε άλλες χώρες με διαφορετική φορολογική προσέγγιση, τα σκάφη αναψυχής είναι πολλαπλάσια. Π.χ. η Σουηδία διαθέτει 753.000 σκάφη αναψυχής, η Γαλλία 752.000, η Φινλανδία 731.000, η Νορβηγία 692.000, η Βρετανία 463.019, η Γερμανία 441.530, η Ιταλία 400.000, η Κροατία 105.000, Πορτογαλία 55.000, η Πολωνία 51.170, η Ιρλανδία 25.067. Η Ελλάδα, μι ναυτική χώρα, διαθέτει εκατοντάδες κατοικημένα νησιά, διαθέτει μόνο 17.700 σκάφη αναψυχής.
Κλάδος με ΜμΕ
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Τουριστικών Επαγγελματικών Σκαφών Άνευ [Μονίμου] Πληρώματος – ΣΙΤΕΣΑΠ είναι ο επαγγελματικός φορέας που εκπροσωπεί τις ΜμΕ του κλάδου. Έχει περισσότερες από 750 επιχειρήσεις μέλη, που είναι ιδιοκτήτες και διαχειριστές σκαφών διαφόρων κατηγοριών, μεγεθών και τύπων, σε όλη την Ελληνική επικράτεια o αριθμός των οποίων ξεπερνά τα 3.000. Συνολικά ο κλάδος ανά την Ελλάδα κλάδος έχει ένα ετήσιο «τζίρο» άνω των 100.000.000 ΕΥΡΩ στον οποίο προστίθεται αποδιδόμενος ΦΠΑ εκτός την ατομική φορολογία των εργαζομένων. Επίσης έχει πολλαπλασιαστικό όφελος για περίπου 60 διαφορετικά επαγγέλματα.
Οι επιχειρήσεις του κλάδου, κατά κύριο λόγου είναι μικρές και μερικές μικρομεσαίες, οι περισσότερες είναι οικογενειακές, και λόγω του περιβάλλοντος στον οποίο δουλεύει ο κλάδος, την φύση, την θάλασσα, τα νησιά, τις παραλίες, προσελκύει το ενδιαφέρον και της νέας γενιάς. Εκτιμάται, δε, ότι απασχολούν περισσότερους από 5000 εργαζομένους, σε πλήρη ή σε εποχιακή απασχόληση, σε όλη την χώρα.
Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων
Στο φόντο αυτό η επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση της Μαρίνας Αλίμου αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εκεί δραστηριοποιείται περισσότερες από 300 επιχειρήσεις μόνο στον Άλιμο με περίπου 35- 40 χιλιάδες ναυλώσεις το χρόνο. Ήδη για τη Μαρίνα τρέχει η προθεσμία γραπτής υποβολής του ενδιαφέροντος που εκπνέει στις 31 του μήνα. Ήδη οκτώ ξένα και εγχώρια επενδυτικά σχήματα έχουν καταθέσει ερωτήματα στο ΤΑΙΠΕΔ ζητώντας διευκρινίσεις επί θεμάτων του διαγωνισμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μαρίνα Αλίμου αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες της ανατολικής Μεσογείου, με στρατηγική θέση στο παραλιακό μέτωπο της Αττικής, διαθέτει μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης της χερσαίας έκτασης της, επιφάνειας περίπου 210.000 τ.μ. Επίσης οι διπλανές μαρίνες σε Φλοίσβο και Φάληρο που έχουν περάσει σε ιδιώτες.
Τι λέει ο κλάδος
«Η μαρίνα Αλίμου είναι μία επαγγελματική μαρίνα με 1.100 θέσεις εκ των ο ποίων το 85% καλύπτουν επαγγελματικά σκάφη και μόλις το 15% είναι ιδιωτικά» τόνισε η πρόεδρος τους ΣΙΤΕΣΑΠ, Ελένη Βρυώνη σε συνέντευξη τύπου την εβδομάδα που πέρασε και συμπλήρωσε: ««Από το ΤΑΙΠΕΔ μας έχουν πει ότι από τη στιγμή που πωληθεί η μαρίνα μπορούν να μας εξασφαλίσουν θέσεις για το 60% των σκαφών το πρώτο χρόνο, για το 40% τον δεύτερο και για το 20% για τον τρίτο. Αυτό δεν είναι λύση.»
Μάλιστα ζήτησε από την πολιτεία να έχει ο κλάδος ένα «επαγγελματικό σπίτι» στην Μαρίνα Αλίμου, που είναι και η μεγαλύτερη της Ελλάδος, και να μην εκδιωχθούν πρακτικά από εκεί, κάτι που είναι μάλλον βέβαιο όταν η Μαρίνα ιδιωτικοποιηθεί.
«Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για το που θα πάμε τα επαγγελματικά σκάφη εφόσον πουληθεί η μαρίνα Φλοίσβου. Εκτός αν γίνει από την κυβέρνηση χωροθέτηση μίας άλλης μαρίνας. Είναι πολιτική απόφαση. Είναι εύκολο να κατασκευαστεί μία μαρίνα. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει πολιτική βούληση. Δεν είμαστε η ελίτ της ναυτιλίας. Είμαστε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με κέρδη ετησίως από 10 έως 40 χιλιάδες ευρώ. Αν αυξηθούν τα τιμολόγια, μετά την ιδιωτικοποίηση της μαρίνας, όπως είναι το λογικό για έναν επενδυτή που θα θέλει να κάνει γρήγορη απόσβεση των χρημάτων που θα δώσει, δεν θα μένει κεφαλαίο για συντήρηση των σκαφών μας» υπογράμμισε το μέλος του Δ.Σ. Πάρις Λουτριώτης και συμπλήρωσε: «Γιατί από 3.000-3.500 που πληρώνουμε τώρα η τιμή για ελλιμενισμό είναι σίγουρο ότι θα εκτοξευθεί στα 10.000-12.000 ευρώ. Δεν θα είμαστε ανταγωνιστικοί και θα σβήσουμε ως κλάδος. Αν στόχος τους είναι να κλείσει ο κλάδος τότε βρίσκονται στον σωστό δρόμο» και προσέθεσε: «Μόνο η μαρίνα Αλιμου και η μαρίνα της Αρετσούς βρίσκονται πλέον υπό την αιγίδα των Ελληνικών Τουριστικών Ακινήτων Δημοσίου-ΕΤΑΔ».
Πάντως ακόμη και σήμερα η Μαρίνα Αλίμου καταγράφει κερδοφορία και με κινήσεις, όπως αναβάθμιση υπηρεσιών και αύξηση τελών έως και 15% που μπορούν να αντέξουν οι επιχειρήσεις μπορεί να μπει σε μια νέα αναπτυξιακή πορεία.
Τι λέει η ηγεσία για το επίμαχο θέμα
Σε πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε ο ΣΙΤΕΣΑΠ για το όλο ζήτημα είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο Υπουργός Ναυτιλίας αναφέρθηκε με θετικά σχόλια στην διατήρηση του επαγγελματικού χαρακτήρα της Μαρίνας Αλίμου.
Στην ίδια γενική γραμμή ήταν και η τοποθέτηση του παρευρισκόμενου κυβερνητικού Βουλευτή Κυκλάδων κ. Νικόλαου Συρμαλένιου, που ανέφερε ότι στην τοποθέτησή του, ανέφερε ότι «εμείς είμαστε ανοικτοί και θα κάνουμε διάλογο» και επιπλέον συμπλήρωσε ότι κατανοεί τους προβληματισμούς του κλάδου.
Ο Τομεάρχης Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Πλακιωτάκης, Βουλευτής Λασιθίου, τόνισε ότι η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να γίνει κέντρο του παγκόσμιου γιώτινγκ, ενώ επισήμανε ότι η δραστηριότητα πολλαπλώς ενισχύει τα έσοδα του κράτους και πρέπει να στηριχθεί, ενώ στηρίζει τα αιτήματα του ΣΙΤΕΣΑΠ σε σχέση με την διαδικασία για την ιδιωτικοποίηση της Μαρίνας Αλίμου, που πρέπει να αντιμετωπισθεί με διαφορετικό τρόπο. Ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Βρούτσης, πρώην Υπουργός Εργασίας, αναφέρθηκε και στο θέμα της σημερινής χαμηλής οικονομικής ανταγωνιστικότητας του κλάδου και την ανάγκη υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, ενώ οι γειτονικές και ανταγωνίστριες χώρες έχουν πολύ πιο φιλικό φορολογικό καθεστώς.
Θετικός και υποστηρικτικός ήταν και εκπροσωπώντας την Ένωση Κεντρώων στην τοποθέτηση του ο Βουλευτής Β’ Αθηνών κ. Δημήτρης Καβάδελλας, ενώ αργότερα προσήλθε και τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση και ο Αρχηγός της Ένωσης Κεντρώων κ. Βασίλης Λεβέντης, ο οποίος προσωπικώς διαβεβαίωσε ότι το κόμμα του αναμένει τις προτάσεις και θα στηρίξει τα δίκαια αιτήματα του κλάδου.
Ειδική αναφορά στο ιστορικό του προηγούμενου νόμου και στις εμπειρίες του από την θητεία του, ως πρώην Υπουργός Ναυτιλίας, έκανε ο κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, Βουλευτής Β’ Αθηνών Νέας Δημοκρατίας, ο οποίος ιδιαίτερα επισήμανε την αντίληψή του για την γενικότερη συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία, στον τουρισμό και στην κοινωνία, και τάχθηκε υπέρ των όποιων μέτρων στήριξης και διατήρησης του καθεστώτος λειτουργίας της Μαρίνας.
Ο κ. Γιώργος Βερνίκος, Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και Γενικός Γραμματέας του ΣΕΤΕ – Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, και ο ίδιος παλαιός επιχειρηματίας του κλάδου, ήταν ιδιαίτερα έντονος στην παρέμβασή του επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί να δυσχεραίνει η Κυβέρνηση την λειτουργία του κλάδου, ενώ επεσήμανε μερικά θετικά αλλά και πολλά αρνητικά του πρόσφατα ψηφισθέντος Νόμου του Υπουργείου Ναυτιλίας σχετικά με την επαναφορά γραφειοκρατικών διαδικασιών, φορολογικές και άλλες επιβαρύνσεις στην λειτουργική δομή.
Γιώργος Αλεξάκης
