Επετεύχθη χθες στις Βρυξέλλες το “προσύμφωνο” κι έτσι κυβέρνηση και δανειστές εξέφρασαν την ικανοποίησή τους.
Ωστόσο ο δρόμος έως την τελική πολιτική συμφωνία είναι μακρύς χρονικά και ασαφής ενώ περιλαμβάνει και την επίλυση μίας δύσκολης “εξίσωσης” με τουλάχιστον 5 μεγάλους αγνώστους “Χ”. Πρόκειται για το περιεχόμενο των νέων μέτρων, την αξία τους, τις ρήτρες ενεργοποίησης των “αντίμετρων”, τις αποφάσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά και για το χρέος. Και καθώς ο χρονικός “ορίζοντας” φτάνει (για τα μέτρα/αντίμετρα) έως το 2020 “υφαίνεται” και το πλέγμα της μετα – μνημονιακής εποπτείας.
Αφορολόγητο κάτω από τα 5.000 ευρώ – αντίμετρα “σε “χαράτσι”, ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ
Οι Θεσμοί στις δύο διαδοχικές συνεδριάσεις που είχαν χθες για την Ελλάδα, αποφάσισαν το “πλαίσιο” των διαπραγματεύσεων και η κυβέρνηση συμφώνησε να προ – νομοθετήσει μέτρα (άγνωστο ακόμη πόσης αξίας). Οι πρώτες πληροφορίες κάνουν λόγο, πέραν της δέσμευσης για μείωση των συντάξεων (με αντάλλαγμα να ενεργοποιηθούν οι παρεμβάσεις από το 2020) και για πρόταση μείωσης του αφορολογήτου ακόμη και κάτω από τα 5.000 ευρώ (σ.σ. με πιθανή αλλαγή/μείωση όμως των φορολογικών συντελεστών).
Το “αντάλλαγμα” που έλαβε η Αθήνα είναι η δυνατότητα προ – συμφωνίας (και ενδεχομένως προ – νομοθέτησης) των “αντίμετρων” που θα ενεργοποιηθούν όμως όχι αυτόματα αλλά υπό (δημοσιονομικούς) όρους.
Κυβερνητικές πηγές (σ.σ. ο ΥΠΟΙΚ Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν έκανε δηλώσεις μετά την σύνοδο) αναφερόταν χθες σε παράλληλη ενεργοποίηση μέτρων -ισοδύναμων (σενάρια κάνουν λόγο για επανεξέταση του “χαρατσιού” των ελεύθερων επαγγελματιών, μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 35 – 40 % με επαναφορά του Φ.Μ.Α.Π., την μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια στο 7%, σε μεταφορές και σε είδη διατροφής στο 13%, αύξηση κοινωνικών δαπανών κλπ), λέγοντας ότι δεν υπάρχει “ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα”. Επίσης προαναγγέλθηκε και σχέδιο για παρεμβάσεις ύψους 3 δισ. ευρώ για την στήριξη της απασχόλησης.
Οι μεγάλες ασάφειες που φτάνουν έως το…. 2019-2020
Η αποκωδικοποίηση της συμφωνίας των Βρυξελλών θα γίνει πιο ξεκάθαρα τις επόμενες ώρες / ημέρες. Ωστόσο η πρώτη εικόνα δείχνει ότι παραμένουν τουλάχιστον 5 ασάφειες:
1. Το περιεχόμενο των μέτρων
Την προσεχή Τρίτη (μετά την Καθαρά Δευτέρα όπως έγραφε από χθες το πρωί το Capital.gr) ξεκινούν εκ νέου οι διαπραγματεύσεις στην Αθήνα με τα κλιμάκια των δανειστών. Οι Θεσμοί με το επιτελείο των κ.κ. Τσακαλώτου – Χουλιαράκη θα πρέπει να συμφωνήσουν για το περιεχόμενο των παρεμβάσεων στο πακέτο των μέτρων και των “αντίμετρων” που θα συμφωνηθούν. Ακόμη και οι κυβερνητικές πηγές παραδεχόταν ότι τελεί υπό οριστικοποίηση το πλαίσιο ακόμη και των “διευκολύνσεων” στο εργασιακό. Τα δημοσιονομικά μέτρα θα πρέπει να ενεργοποιηθούν το 2019 (ή σε 2 δόσεις το 2019 και το 2020 για το ασφαλιστικό) και ανάλογα με το αν θα επιτευχθεί το 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα ή όχι, θα ενεργοποιηθούν και τα “αντίμετρα” (σ.σ. μένει να φανεί πως θα ενεργοποιούνται, δηλαδή αν αυτό θα γίνεται ή όχι έναν χρόνο μετά, αφού πρώτα θα πιστοποιηθούν τα δημοσιονομικά στοιχεία).
2. Η αξία των μέτρων
Η βάση εκκίνησης της διαπραγμάτευσης για το ύψος των προληπτικών μέτρων είναι τα 2,7-3,6 δις ευρώ (1,5% του ΑΕΠ – 2% του ΑΕΠ). Με αναλογία μισό- μισό στις παρεμβάσεις επί του αφορολόγητου και των συντάξεων. Και μένει να φανεί πόσο θα βοηθήσει η μεγάλη υπεραπόδοση του 2016 που επικαλείται η κυβέρνηση αλλά και οι θεσμοί της ΕΕ για να κάμψουν τις πιέσεις του ΔΝΤ. Στην Αθήνα τα κλιμάκια θα λάβουν νέα στοιχεία για την πορεία των εσόδων/δαπανών και θα επανυπολογίσουν το “κενό” μετά το 2018. Θα πρέπει να φανεί και αν θα “μηδενίσουν” το “κενό” 300 εκατ. ευρώ που βλέπουν για το 2018 (εντός μνημονίου εποχή) το οποίο “απαιτεί” επίσης νέα μέτρα (σενάρια κάνουν λόγο για μείωση πιο νωρίς του αφορολογήτου ή για άλλα μέτρα παρεμβάσεων σε φοροαπαλλαγές, δαπάνες υγείας κλπ).
3. Η ενεργοποίηση των “ισοδύναμων”
Οι Θεσμοί έκαναν χθες σαφές ότι πρέπει πρώτα η κυβέρνηση να αποδειχθεί ότι κατάφερε να πετύχει τα πρωτογενή πλεονάσματα (3,5% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά για κάποια χρόνια) μέσα από “βαθιές μεταρρυθμίσεις” στο ασφαλιστικό, στο φορολογικό και όχι μόνο και μετά να “ενεργοποιηθούν” τα αντίμετρα/ισοδύναμα αν και εφόσον επιτευχθούν οι στόχοι…. Δεν έχει γίνει σαφές αν θα αποφασισθούν εκ των προτέρων ή και θα ψηφισθούν (στον ίδιο εφαρμοστικό με τις “μεταρρυθμίσεις”). Αλλά δεν έχει διευκρινισθεί και ο “αντικόφτης” ενεργοποίησής τους. Δηλαδή αν θα ισχύσει το “ένα προς ένα” ευρώ μέτρων/ισοδυνάμων που διαλαλούν κυβερνητικές πηγές ή αν θα πρέπει πρώτα να φανεί η απόδοση των μέτρων και ένα έτος μετά, όταν ο στόχος επιτευχθεί ή ξεπεραστεί να εφαρμοσθούν τα “ισοδύναμα”.
4. Οι αποφάσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα
Όταν επιτευχθούν όλα τα παραπάνω και συμφωνηθούν τα κείμενα των Μνημονίων (με την ΕΕ και πιθανόν με το ΔΝΤ αν τελικά μετάσχει με νέο δάνειο), όταν έρθουν οι εφαρμοστικοί νόμοι στη Βουλή και όταν οριστικοποιηθεί η “Συμφωνία Επί της Αρχής”, τότε θα συνεδριάσει εκ νέου το Eurogroup. Και μόνο τότεθα ληφθεί η πολιτική απόφαση για το ελληνικό αίτημα περιορισμού των ετών διατήρησης των πρωτογενών πλεονασμάτων στο 3,5% του ΑΕΠ (το πολύ 3 έτη λέει η Αθήνα, σενάρια για 5 αλλά και για 10 έτη διαμορφώνουν οι δανειστές).
5. Το 2018 οι αποφάσεις για το χρέος
Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος επί του παρόντος “μεταφέρθηκαν” για μετά το τέλος του Προγράμματος (λήγει το καλοκαίρι του 2018), όταν θα φανεί το “αποτέλεσμα” των “μεταρρυθμίσεων” που θα κάνει η Ελλάδα….
Τέλος τα μέτρα – τώρα δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις
Πλέον αντί για “νέα μέτρα” η φράση που χρησιμοποιείται από τους Θεσμούς είναι “μεταρρυθμίσεις” που θα έχουν όμως δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Μετά την σύνοδο του Eurogroup για ένα επιπλέον πακέτο μεταρρυθμίσεων για την αγορά εργασίας, για το συνταξιοδοτικό και για το φορολογικό μίλησε ο κ. Ντάισελμπλουμ. Αλλά και ο Επίτροπος Μοσκοβισί αναφέρθηκε στα επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα που θα λάβει η χώρα μετά το τέλος του προγράμματος και τα οποία θα έχουν ως σκοπό να διατηρηθεί η Ελλάδα σε τροχιά δημοσιονομικής σταθερότητας.
Αναφέρθηκαν σε ένα νέο μείγμα πολιτικών που κινείται από την πλευρά της λιτότητας σε αυτή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. “Δηλαδή αν φέρουν συγκεκριμένους δημοσιονομικούς στόχους (αυτές οι μεταρρυθμίσεις), τότε μπορεί να υπάρχει αυτό το δημοσιονομικό περιθώριο” για το ελληνικό πακέτο, εξήγησε ο κ. Ντάισελμπλουμ. Εξήγησε όμως ότι αυτό το “πακέτο” πρέπει να πάει σε “βάθος” και οι μεταρρυθμίσεις “να είναι σημαντικές και ουσιώδεις”. Και τότε θα υπάρχει και δημοσιονομικό περιθώριο για μέτρα που θα ωθήσουν και την ανάπτυξη…
“Όλα εξαρτώνται από το μέγεθος των μεταρρυθμίσεων και από το όφελος” που θα προκύψει, επισήμανε ο Πρόεδρος του Eurogroup και παρέπεμψε στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν στην Αθήνα σε επίπεδο κλιμακίων.
“Θα γυρίσουν οι Θεσμοί, θα μιλήσουν για τις λεπτομέρειες της συνταξιοδοτικής, της φορολογικής μεταρρύθμισης και όλα αυτά θα αποτελέσουν και ένα νομοθετικό κείμενο”, τόνισε και πρόσθεσε ότι μετά θα ληφθεί η πολιτική απόφαση για τα πλεονάσματα.
Όσο για την βιωσιμότητα του χρέους, ο κ Ντάισελμπλουμ ξεκαθάρισε ότι “θα επιστρέψουμε στην συζήτηση για την βιωσιμότητα του χρέους όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα” και φανεί η απόδοση των μεταρρυθμίσεων.
Εξήγησε ότι η μετάβαση από την έμφαση στην λιτότητα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα γίνει “υπό την αίρεση ότι η Ελλάδα θα παραμείνει δημοσιονομικά στις ράγες αλλά και ότι αυτές οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα λαμβάνουν χώρα”. Όταν γίνουν αυτά, τότε θα φανεί το περιθώριο για τα ισοδύναμα μέτρα, είπε.
Κυβερνητική θέση
Από την Αθήνα και από κυβερνητικούς κύκλους έγινε γνωστή χθες και η θέση της Ελλάδας. Ο ΥΠΟΙΚ, Ευκλείδης Τσακαλώτος, μάλιστα παρέπεμψε σε αυτές αντί να κάνει δηλώσεις αν και του ζητήθηκαν.
Οι πηγές κάνουν λόγο μεταξύ άλλων για “συμφωνία μεταξύ της ελληνικής πλευράς και τους επικεφαλής των Θεσμών ώστε να επιστρέψουν τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα αμέσως μετά την Καθαρά Δευτέρα και να ολοκληρωθεί η τεχνική συμφωνία (SLA) εντός ολίγων ημερών. Η Συμφωνία περιλαμβάνει τελικά τον απαράβατο όρο που έθεσε η ελληνική πλευρά για ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα”.
Επισημαίνουν ότι “η ελληνική πλευρά δέχθηκε την νομοθέτηση μεταρρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν από 01/01/2019 και μετά, υπό την προϋπόθεση ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι απολύτως ουδέτερο” ότι “στην Αθήνα θα εξεταστεί η αλλαγή μείγματος πολιτικής από το 2019 και μετά, χωρίς περαιτέρω δημοσιονομική επιβάρυνση” και ότι θα προσδιοριστεί σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων “η δυνατότητα επιστροφής της εργασιακής κανονικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων νωρίτερα, δηλαδή πριν το τέλος του προγράμματος” αλλά και σε επόμενο Eurogroup ένα δημοσιονομικά ουδέτερο “πρόγραμμα χρηματοδότησης ύψους 3 δις ευρώ για την δημιουργία τουλάχιστον 100.000 θέσεων εργασίας τα επόμενα δυόμιση χρόνια”.
Απροσδιόριστος ο χρόνος έλευσης των δόσεων
Οι Θεσμοί απέφυγαν κατ’ επανάληψη να δεσμευθούν για το πότε θα υπάρξει η τελική συμφωνία λέγοντας ότι δεν υπάρχουν έως τον Ιούλιο ανάγκες για δόσεις. Ανέφεραν μάλιστα ότι και στην Σύνοδο της 20ης Μαρτίου – αν υπάρξει προηγουμένως η “τεχνική συμφωνία” – μπορούν να ληφθούν οι αποφάσεις. Αλλά αυτό μπορεί να γίνει και τον Απρίλιο αλλά και αργότερα…
Και πλέον από πηγές του Οικονομικού επιτελείου θεωρείται “χαμένο”το ορόσημο της 9ης Μαρτίου για το QE, με επόμενο στόχο την Σύνοδο του Απριλίου. Αλλά, τότε θα έχει ξεκινήσει ένας εκλογικός κύκλος, με τις Γαλλικές εκλογές τον Μάιο….
Κυβερνητικές πηγές πάντως επέμεναν για δυνατότητα συμφωνίας σε λίγες ημέρες και διενέργειας έκτακτου Eurogroup..
Και το ΔΝΤ ανακοίνωσε χθες ότι ναι μεν χαιρετίζει την πρόοδο και επιστρέφει στην Αθήνα αλλά “χρειάζεται μεγαλύτερη πρόοδος για να γεφυρωθούν οι διαφορές, όσον αφορά σε άλλα σημαντικά ζητήματα, και είναι πολύ νωρίς για εικασίες σχετικά με την προοπτική επίτευξης συμφωνίας σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων (staff level agreement) στη διάρκεια αυτής της αποστολής”….
capital.gr
