Το 2012 εάν κάποιος καθηγητής σε ένα αμφιθέατρο βρετανικού πανεπιστημίου έλεγε «καλημέρα» ήταν πολύ πιθανό να ακούσει τουλάχιστον ένα «επίσης, καλημέρα σας».
Τότε η ελληνική φοιτητική «παροικία» στη Βρετανία ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη μετά την κινεζική, την ινδική και τη γερμανική. Με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ περίπου 11.500 Ελληνες σπούδαζαν στα πανεπιστήμια της Βρετανίας. Δέκα χρόνια μετά, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μερικές εκατοντάδες Ελλήνων φοιτητών στη Βρετανία, μετά τη ραγδαία μείωση του αριθμού των φοιτητών το τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Το Brexit φόβισε τους Ευρωπαίους φοιτητές, οι οποίοι έχασαν τα προνόμια της κοινής αγοράς, όπως η λήψη φοιτητικού δανείου για τις σπουδές τους, και η χωρίς βίζα είσοδος στη χώρα. Πλέον, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των πρεσβειών στην Ελλάδα για τους Ελληνες φοιτητές στο εξωτερικό, δυναμικά κινούνται τα πανεπιστήμια της Ολλανδίας, αύξηση βλέπουν και τα ΑΕΙ των ισχυρών χωρών της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά και η Κύπρος όπως και τα ελληνικά κολέγια τα οποία συνεργάζονται με βρετανικά πανεπιστήμια. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της UNESCO, το 2018 συνολικά 36.211 Ελληνες σπούδαζαν στο εξωτερικό. Βέβαια, συνολικά έχει μειωθεί η κινητικότητα των φοιτητών προς το εξωτερικό εξαιτίας των περιορισμών στα σύνορα των χωρών λόγω της πανδημίας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής μελέτης με τίτλο «International Facts and Figures 2021», την ακαδημαϊκή χρονιά 2019-2020 συνολικά 9.645 Ελληνες σπούδαζαν στα βρετανικά ΑΕΙ, φέρνοντας τη χώρα μας στη 12η θέση στον σχετικό πίνακα, πίσω από χώρες με πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό. Προηγείτο η Κίνα (με 139.130 φοιτητές), ενώ από τις χώρες της Ε.Ε. πριν από εμάς στη δωδεκάδα ήταν η Ιταλία (13.605), η Γαλλία (13.430), η Γερμανία (12.400), η Ισπανία (10.850) και η Ρουμανία (10.700). Το 2019-2020 ο ελληνικός φοιτητικός πληθυσμός στη Βρετανία είχε καταγράψει μείωση μόλις 2% σε σχέση με την προηγούμενη ακαδημαϊκή χρονιά.
Ωστόσο, το Brexit πλησίαζε και όλοι άρχισαν να το λαμβάνουν υπόψη στις επιλογές τους. Χαρακτηριστικό είναι, όπως ανέφερε στην «Κ» η κ. Κατερίνα Φέγγαρου, education marketing manager στο Βρετανικό Συμβούλιο στην Αθήνα, ότι το 2020-2021 ο αριθμός των Ελλήνων παρέμεινε σχεδόν στα ίδια επίπεδα με το 2019-2020, διότι ήταν η τελευταία χρονιά που οι φοιτητές από την Ε.Ε. είχαν στη Βρετανία τα προνόμια της κοινής ευρωπαϊκής αγοράς. Να σημειωθεί πως δεν χάνουν τα προνόμια για όλη τη διάρκεια των σπουδών τους όσοι έκαναν εγγραφή σε βρετανικό ΑΕΙ προ Βrexit.
Καθώς η Βρετανία αποχώρησε επισήμως από την Ε.Ε. την 1η Ιανουαρίου 2021, οι αιτήσεις για εγγραφές για το 2021-2022 βούλιαξαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Universities and Colleges Admissions Service (UCAS), η πτώση στον αριθμό των αιτήσεων για την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά ήταν 47% σε σχέση με το 2020-2021, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι Eλληνες που τελικά επέλεξαν να σπουδάσουν στα ιδρύματα της Γηραιάς Αλβιώνας φθάνουν μόνο τις μερικές εκατοντάδες. Βέβαια, η πτώση δεν κινείται με τον ίδιο ρυθμό. Παρατηρείται επίσης ότι τα πανεπιστήμια της Σκωτίας συγκρατούν δυνάμεις σε σχέση με τα ΑΕΙ της Αγγλίας, της Ουαλλίας και της Βορείου Ιρλανδίας.
Προς ποιες χώρες κινούνται οι Eλληνες; Βασικό στοιχείο για όλες τις χώρες είναι ότι τη μεγάλη ζήτηση έχουν τα αγγλόφωνα προγράμματα που προσφέρουν τα ΑΕΙ κάθε χώρας. Ετσι, η Ολλανδία έχει πολύ ισχυρή δυναμική. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ολλανδικού οργανισμού για τη διεθνοποίηση στην εκπαίδευση Nuffic, το 2010 στη χώρα σπούδαζαν 1.026 Ελληνες, το 2018 2.937, το 2019 3.114 και το 2020 3.266 Ελληνες. «Σαφώς το ενδιαφέρον εμφανίζεται αυξημένο την τρέχουσα περίοδο για το προσεχές έτος 2022-2023 – ενδιαφέρον που θα αποτυπωθεί σε αριθμούς τον Σεπτέμβριο του 2022», δήλωσε στην «Κ» η κ. Μάρθα Τριανταφύλλου, από την πρεσβεία της Ολλανδίας στη χώρα μας.
Βελτιωμένοι είναι οι αριθμοί και της Γαλλίας. Οπως ανέφερε στην «Κ» η κ. Πατρίσια Σαβαρί, υπεύθυνη του γραφείου Campus France στην Ελλάδα, το 2020-2021 σπούδαζαν στη Γαλλία περίπου 2.700 Ελληνες φοιτητές (1.400 σε προπτυχιακά, 1.300 σε μεταπτυχιακά), το 2019-2020 ήταν 2.400 και το 2010-2011 ήταν 1.870. «Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η αύξηση του αριθμού των Ελλήνων στα γαλλικά ΑΕΙ είναι πολύ μεγάλη, 300 περισσότεροι από τους 100 που ήταν μία μέση αύξηση τα προηγούμενα χρόνια», λέει η κ. Σαβαρί.
Στη Γερμανία το 2015 σπούδαζαν 3.124 Ελληνες, αριθμός που δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Οπως τόνισε στην «Κ» η διευθύντρια του παραρτήματος της Γερμανικής Υπηρεσίας ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) στην Ελλάδα, Ελένη Ανδριανοπούλου, τυχόν αύξηση του αριθμού των Ελλήνων στα γερμανικά ΑΕΙ θα φανεί τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο αυτό που παρατηρεί η κ. Ανδριανοπούλου είναι πως από πέρυσι έχει καταγραφεί αύξηση του ενδιαφέροντος διευθυντών ιδιωτικών σχολείων να βάλουν στο πρόγραμμά τους –και κυρίως στο IB– τη διδασκαλία των γερμανικών, ώστε να ανοίξουν την προοπτική των σπουδών σε γερμανικό ΑΕΙ για τους μαθητές τους.
Στα ιταλικά ΑΕΙ επίσης υπάρχει αύξηση των Ελλήνων, σύμφωνα με την κ. Τζουζεπίνα Φιλί, υπεύθυνη στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο στην Αθήνα. Το 2017 περίπου 1.200 Ελληνες βρίσκονταν για σπουδές στην Ιταλία, ενώ το 2020 έφθασαν τους 2.000. Μάλιστα επέστρεψε το ενδιαφέρον για σπουδές στην ιατρική, όπως συνέβη στις δεκαετίες του ’70 και του ’80.
Στις ΗΠΑ οι αριθμοί μένουν οι ίδιοι, με τον ενδιαφέρον πάντα να είναι μεγαλύτερο για μεταπτυχιακές σπουδές. Σύμφωνα με τον κ. Νικόλαο Τουρίδη, εκπαιδευτικό σύμβουλο στο Ιδρυμα Fulbright στην Ελλάδα, το 2020-2021 σε αμερικανικά ιδρύματα ήταν εγγεγραμμένοι 2.256 Ελληνες, ενώ το 2019-2020 2.489, με τη μικρή πτώση να αποδίδεται και στην πανδημία που δυσκόλεψε τις μετακινήσεις.
Από την άλλη, φαίνεται πως αρκετοί Ελληνες στρέφονται τελευταία σε ΑΕΙ της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, ενώ και η τριτοβάθμια εκπαίδευση της Κύπρου έχει αναπτυχθεί αποτελώντας μια προοπτική για τους Ελληνες, και λόγω γλώσσας.
Στροφή στα κολέγια
Αρκετοί Ελληνες παρακάμπτουν το Brexit, επιλέγοντας ελληνικά ιδιωτικά κολέγια που λειτουργούν ως παραρτήματα βρετανικών ΑΕΙ στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2020, 19.590 Ελληνες παρακολουθούσαν προγράμματα βρετανικών ΑΕΙ στη χώρα μας. Οπως παρατηρεί στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων, Βασίλης Δασκαλάκης, κατά την τρέχουσα χρονιά υπήρξε σημαντική αύξηση των φοιτητών στα ελληνικά κολέγια. «Γιατί να πάνε στη Βρετανία όταν σε σχέση με ένα ελληνικό κολέγιο εκεί τα δίδακτρα είναι πολύ υψηλότερα, όπως και το κόστος ζωής ενώ χρειάζονται και βίζα;» σχολιάζει ο κ. Δασκαλάκης, δηλώνοντας πως η Ελλάδα «χάνει» φοιτητές και προς Κύπρο, ενώ θα έπρεπε να προσελκύει ξένους. Παράλληλα, σύμφωνα με την κ. Φέγγαρου σημαντικά βρετανικά ΑΕΙ επέλεξαν το τελευταίο διάστημα να συνεργαστούν με ελληνικά κολέγια για να περιορίσουν τις απώλειες λόγω του Brexit. Είναι ενδιαφέρον πως σε παρουσίαση βρετανικών ΑΕΙ τον Μάρτιο στην Αθήνα έχουν δηλώσει συμμετοχή ιδρύματα από Βουλγαρία, Κροατία, Μάλτα και Κύπρο, τα οποία προσφέρουν βρετανικά προγράμματα.
Πηγή kathimerini.gr
