Σκόπια, Μάρτιος. Ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Τζόρτζε Ιβάνοφ, και ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, φαίνεται ότι έχουν καλή χημεία, παρά τις τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών το τελευταίο διάστημα. Στο Λονδίνο, στη διάσκεψη δωρητών για τη Συρία, ο κ. Ιβάνοφ εκμυστηρεύτηκε στον κ. Τσίπρα –ήταν η τρίτη φορά που συναντιόνταν, στο πλαίσιο πολυμερών επαφών, τους τελευταίους μήνες– ότι πολλοί από τους πρόσφυγες από τη Συρία που έμπαιναν στη χώρα του από την Ειδομένη/Γευγελή έφεραν εμφανή εγκαύματα στα δάκτυλά τους. «Είναι ένα θέμα που θα έπρεπε να δουν οι υπηρεσίες ασφαλείας των χωρών μας», φέρεται να είπε, σύμφωνα με πηγές «κοντά» στη συνάντηση, ο πολιτικός της γειτονικής χώρας στον κ. Τσίπρα.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που η πλευρά της ΠΓΔΜ ζητούσε, με αφορμή τις προσφυγικές ροές και τα ζητήματα ασφαλείας που προκύπτουν από αυτές, μια περαιτέρω επιχειρησιακή συνεργασία των δύο χωρών. Είχαν προηγηθεί, όπως έγραψε η «Κ», αλλεπάλληλες επαφές σε ανώτατο αστυνομικό επίπεδο, ενώ ο Ελληνας υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Τόσκας, συνομίλησε επανειλημμένα με τον Σκοπιανό ομόλογό του, Ολιβερ Σπασόφσκι. Από την πλευρά της πολιτικής ηγεσίας των Σκοπίων διατυπωνόταν σε όλες τις συναντήσεις με εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης το παράπονο ότι «ακόμα και μετά την έναρξη της ανταλλαγής πληροφοριών των δύο πλευρών, οι δυνάμεις ασφαλείας ενημερώνονταν, αλλά δεν συνεργάζονταν επιχειρησιακά».
Η συνομιλία Τσίπρα – Ιβάνοφ στο Λονδίνο είχε ως αποτέλεσμα να συναντηθούν δύο φορές, επί ελληνικού εδάφους, εκπρόσωποι της UBK (Διοίκηση για την Ασφάλεια και την Αντικατασκοπεία στην ΠΓΔΜ) με εκπροσώπους των αντίστοιχων ελληνικών υπηρεσιών ασφαλείας. Πηγές με γνώση περί τις συναντήσεις χαρακτήρισαν το κλίμα τους «καλό», αλλά τα αποτελέσματα «πενιχρά». Πιθανώς η πλευρά της ΠΓΔΜ περίμενε πληροφορίες που η ελληνική πλευρά δεν επιθυμούσε ή το πιθανότερο δεν ήταν σε θέση να προσφέρει.
«Παιδί για θελήματα»
Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Τζ. Ιβάνοφ, σε συνέντευξή του στην «Μπιλντ», ζήτησε για ακόμα μία φορά πρόσβαση της χώρας του στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν –κάτι που νομικά δεν μπορεί να γίνει επίσημα για χώρα που δεν είναι μέλος της Σένγκεν– και στα αντίστοιχα στοιχεία του Frontex. Παρά το γεγονός ότι τόσο οι Αυστριακοί όσο και οι δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την πρώην Γιουγκοσλαβία (Κροατία, Σλοβενία) συνεργάζονται στενά με την ΠΓΔΜ στην ανάσχεση των προσφυγικών ροών, οι βόρειοι γείτονες της χώρας μας έχουν την αίσθηση ότι αντιμετωπίζονται σαν «το παιδί για τα θελήματα, που θα κάνει χωρίς κανένα αντάλλαγμα τη βρώμικη δουλειά». Ετσι ελπίζουν ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να τους συνδράμει για να αντιμετωπίσουν ζητήματα ασφαλείας που προκύπτουν από το μεταναστευτικό. Δεν είναι κρυφό άλλωστε ότι στα Σκόπια αντιμετωπίζουν το ζήτημα πρωτίστως ως ζήτημα ασφαλείας.
Mετά τη σύσκεψη του συμβουλίου ασφαλείας της ΠΓΔΜ την Τρίτη, μία ημέρα μετά την προσπάθεια 1.500 μεταναστών και προσφύγων να περάσουν στην ΠΓΔΜ από το Χαμηλό, ο κ. Ιβάνοφ σε ανακοίνωσή του επισήμανε ότι «οι Αρχές όλων των χωρών σε αυτόν τον δρόμο μετανάστευσης δεν πρέπει να παραμείνουν παθητικοί θεατές παρόμοιων περιστατικών. Το καλύτερο σήμα που θα μπορούσε να δοθεί είναι να σταματήσει η πρακτική να προστίθενται νέοι μετανάστες σε κέντρα υποδοχής κατά μήκος της μεθοριακής γραμμής. Η απουσία επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των πολιτικών και των υπηρεσιών ασφαλείας των δύο χωρών και η αδυναμία να δημιουργηθούν κοινές επιχειρησιακές ομάδες ταχείας επέμβασης μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση. Αν δεν αρχίσουμε να συνεργαζόμαστε το ταχύτερο δυνατό, είναι παραπάνω από βέβαιο ότι περιστατικά σαν και αυτό θα επαναληφθούν και θα γίνουν περισσότερο σύνθετα».
Είναι όλοι εκεί…
Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές πάντως σχολίαζαν ότι και η ΠΓΔΜ διατηρεί το 99% των 1.600 προσφύγων, που έχουν εγκλωβισθεί στην επικράτειά της στα σύνορα με τη Σερβία, χωρίς να έχει καταφέρει να τους πείσει να μεταβούν από το Ταμπάνοφτσε στα σύνορα με τη Σερβία στο κέντρο υποδοχής Βίνογιουγκ στη Γευγελή, «ακριβώς επειδή οι πρόσφυγες θέλουν να βρίσκονται κοντά στα σύνορα, διατηρώντας την ελπίδα ότι το ταξίδι τους προς την Κεντρική Ευρώπη κάποια στιγμή θα συνεχιστεί».
Η ανακοίνωση του Ιβάνοφ μετά το περιστατικό της περασμένης Τρίτης αντικατοπτρίζει και την απογοήτευση της ηγεσίας της ΠΓΔΜ για δύο λόγους:
• Αφενός ματαιώθηκε με πρωτοβουλία του Ελληνα ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά ο δεύτερος γύρος των συνομιλιών για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στα τέλη Φεβρουαρίου στα Σκόπια.
• Αφετέρου μια απόπειρα να σταλούν δύο σύμβουλοι του Ιβάνοφ στην Αθήνα για να διατηρηθεί το momentum των συναντήσεων των υπηρεσιών πληροφοριών προσέκρουσε στην ψυχρή άρνηση του ΥΠΕΞ στην Αθήνα, που θεώρησε ότι μετά την απόφαση των χωρών του Βίσεγκραντ και των χωρών του βαλκανικού διαδρόμου δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για αναβάθμιση της επιχειρησιακής συνεργασίας με τους βόρειους γείτονες της χώρας.
Υπάρχει, τέλος, και μια παράμετρος που δείχνουν να αγνοούν στη γειτονική χώρα, με εξαίρεση τον υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Ποπόσκι, που αντιμετωπίζει την κατάσταση λιγότερο δραματικά: η αριστερή κυβέρνηση της Αθήνας δεν βλέπει το μεταναστευτικό-προσφυγικό πρωτίστως ως ζήτημα ασφαλείας, όπως κάνει η ΠΓΔΜ αλλά και η Σερβία, αλλά ως κοινωνικό ζήτημα της παγκοσμιοποίησης.
