Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται έρευνα του Πταισματοδίκη Ρόδου, μετά από εισαγγελική παραγγελία που διαδέχθηκε την δικογραφία που σχημάτισαν ανακριτικοί υπάλληλοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες απεβίωσε από πνιγμό, στο πλημμυρισμένο σπίτι της στην Ιαλυσό, την 25η Νοεμβρίου 2019, η 75χρονη ΑΜΕΑ Eιρήνη Παρασχάκη.
Η 75χρονη ήταν το μεγάλο θύμα του «Γηρυόνη». Η άτυχη γυναίκα βρήκε τραγικό θάνατο την ώρα της μεγάλης νεροποντής, καθώς βρισκόταν μέσα στο πλημμυρισμένο σπίτι της στην Iαλυσό.
Η γυναίκα μεταφέρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της στο νοσοκομείο της Pόδου, περί ώραν 18.00 όπου και διαπιστώθηκε ο θάνατός της, ο οποίος αποδόθηκε σε πνιγμό.
Η Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Ρόδου ερευνά τυχόν τέλεση των αδικημάτων της πλημμύρας από αμέλεια και κίνδυνο για άνθρωπο και της ανθρωποκτονίας από αμέλεια δια παραλείψεως, ενώ έχει ήδη καλέσει δια της Πταισματοδίκη αιρετούς και υπηρεσιακούς παράγοντες του Δήμου Ρόδου σε ανωμοτί καταθέσεις αρχής γενομένης από την 25η Απριλίου 2023.
Θυμίζουμε ότι από τις σοβαρότερες πληγές της θεομηνίας ήταν η κατάρρευση τμήματος της γέφυρας του ποταμού Μάκκαρη στο Χαράκι (είχε κλείσει πριν από 12 ημέρες με απόφαση της περιφερειακής αρχής).
Η Πυροσβεστική Υπηρεσία Ρόδου δέχθηκε 191 κλήσεις, εκ των οποίων 38 για αντλήσεις υδάτων, 17 για κοπές δένδρων, 7 για μεταφορές ατόμων σε ασφαλές μέρος και 6 για διασώσεις ατόμων που είχαν εγκλωβιστεί.
Σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν τότε ο δήμαρχος Ρόδου, Α. Καμπουράκης και ο περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους για την απώλεια της 75χρονης.
Θυμίζουμε ότι την ίδια μέρα είχε εντοπιστεί νεκρή στην Kω, μια κολυμβήτρια η οποία αγνοώντας τις κακές καιρικές συνθήκες πήγε για μπάνιο στη θάλασσα και πνίγηκε.
Eξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν τα συμπεράσματα του πραγματογνώμονα που όρισε το δικαστήριο και συγκεκριμένα πολιτικού μηχανικού, δομοστατικού ηλεκτρολόγου μηχανικού Τ.Ε. της Ρόδου.
Ο πραγματογνώμονας κατέληξε ειδικότερα στο συμπέρασμα πως η αστικοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος είναι μια διαδικασία η οποία έχει πολλές φυσικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, μεταξύ των οποίων είναι και η αύξηση των ζημιών και των απωλειών οι οποίες προκαλούνται από πλημμυρικά φαινόμενα.
Τονίζει πως κατά την διάρκεια των έντονων πλημμυρικών φαινομένων, σημειώνονται μεγαλύτερες μέγιστες τιμές οι οποίες πραγματοποιούνται σε μικρότερο χρονικό διάστημα αντικατοπτρίζοντας έτσι τον μεγαλύτερο όγκο απορροής και την γρήγορη πορεία που αποκτά το νερό διαμέσου των αστικών επιφανειών.
Οπως εξηγεί, με την διαρκώς εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή, οι περισσότερες ελληνικές πόλεις παρουσιάζουν ανεπάρκεια των δικτύων απορροής ομβρίων για την κάλυψη των επιφανειακών υδάτων και προσθέτει πως τα δίκτυα απορροής ομβρίων, ακόμη και όταν είναι καθαρά, όπως στην προκείμενη περίπτωση, αδυνατούν να διοχετεύσουν την παροχή που δημιουργείται από τις αδιαπέραστες επιφάνειες κατά την διάρκεια καταιγίδων με αποτέλεσμα να παρατηρούνται συχνότερα πλημμυρικά φαινόμενα.
Ειδικότερα για το συμβάν της 25ης Νοεμβρίου 2019 ο πραγματογνώμονας έκρινε πως η ένταση των καιρικών φαινομένων που επικρατούσαν την ημέρα εκείνη ήταν αρκετά ισχυρή με πολύ μικρή διάρκεια, γεγονός που προκάλεσε την έντονη υπερφόρτιση του δικτύου απορροής ομβρίων και ειδικά του υπογειοποιημένου τμήματος του τριαντενού ποταμού και κατά συνέπεια του φρεατίου το οποίο βρίσκεται μπροστά από την κατοικία της εκλιπούσας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην από 25/11/2019 κατάθεση μάρτυρα αναφέρεται ότι η στάθμη του νερού έπεσε γρήγορα γεγονός, το οποίο υποδηλώνει ότι υπήρξε μεν απορροή των ομβρίων αλλά με καθυστέρηση η οποία προφανώς οφείλεται στην παραπάνω υπερφόρτιση. Παράγοντες οι οποίοι προσέδωσαν επιπλέον ένταση ήταν η έντονη αστικοποίηση η οποία διαπιστώθηκε κατά τη διάρκεια του επιτόπιου ελέγχου και η παρουσία φερτών υλικών στην ευρύτερη περιοχή, απόρροια του πλημμυρικού φαινομένου. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του φαινομένου διαδραμάτισε επίσης η στένωση της διαθέσιμης διατομής απορροής ομβρίων η οποία διαπιστώθηκε στο τέλος της οδού Ιερού Λόχου, λίγο πριν την εκβολή του τριαντενού ποταμού στη θάλασσα.
Λόγω της σφοδρότητας του φαινομένου αλλά και της μικρής διάρκειάς του, υπήρξε στο σημείο σημαντική συσσώρευση υδάτων η οποία με τη σειρά της προκάλεσε αύξηση της πίεσης στο υπογειοποιημένο τμήμα του τριαντενού ποταμού καθώς δεν ήταν δυνατή η έγκαιρη απορροή τους.
Η πίεση που αναπτύχθηκε είχε ως συνέπεια την προσωρινή εκτόνωση των υδάτων από τα φρεάτια συλλογής και κατά συνέπεια την εμφάνιση πλημμύρας στις παρακείμενες περιοχές. Μετά το πέρας του φαινομένου οπότε και μειώθηκε ο όγκος παροχής, η πίεση εντός του δικτύου επανήλθε σε φυσιολογικά επίπεδα η φορά των υδάτων και ως συνέπεια, επήλθε η τελική απορροή των υδάτων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο σημείο εκβολής, τα όμβρια ύδατα αποκτούν την μεγαλύτερη ταχύτητα απορροής καθώς έχουν ήδη διανύσει μια αρκετά μεγάλη διαδρομή διαμέσου αδιαπέραστων επιφανειών.
Σε ό,τι αφορά στις ευθύνες των φορέων ο πραγματογνώμονας κατέληξε ότι προέβησαν εγκαίρως στην λήψη μέτρων πρόληψης και προστασίας για την αντιμετώπιση επικείμενων πλημμυρικών φαινομένων σε επίπεδο νομού.
Οι αποφάσεις κάθε έτος λαμβάνονται από την τακτική σύγκληση του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) με την συμμετοχή διαφόρων φορέων και των σωμάτων ασφαλείας Για την χειμερινή περίοδο 2019 -2020 η σύγκλησή του έγινε την 29′ Οκτωβρίου 2019 ενώ ήταν ήδη σε εξέλιξη ο τακτικός καθαρισμός των ρεμάτων της Ιαλυσού, ο οποίος και ολοκληρώθηκε στις 15 Νοεμβρίου του ιδίου έτους
Η ενημέρωση του κοινού έγινε από τον τοπικό τύπο, την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και από τα γραφεία τύπου του Δήμου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Η αντίδραση στο συμβάν υπήρξε άμεση καθώς το βράδυ της ίδιας ημέρας έγινε έκτακτη σύγκληση Σ Ο.Π.Π. (25/11/2019, 2200) στην οποία αποφασίστηκε η κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αποκατάστασης των ζημιών από το φαινόμενο. Επίσης διατάχθηκε η άμεση συλλογή αιτήσεων των πληγέντων και η σύσταση μεικτών επιτροπών εντοπισμού και αποτίμησης των ζημιών στις υποδομές.
Την υπόθεση χειρίζεται ο δικηγόρος κ. Ακης Δημητριάδης.
