Σ’ένα κλίμα γενικόλογων προβλέψεων, απαισιόδοξων σεναρίων, προειδοποιητικών ή καθησυχαστικών δηλώσεων (ανάλογα από ποια χείλη προέρχονται), αλλά και στην αλήθεια των αριθμών κινείται η πορεία του τουρισμού για το τρέχον έτος.
Η Ελλάδα κατάφερε να ξεπεράσει επιτυχώς τον σκόπελο του δύσκολου περσινού καλοκαιριού (διαπραγμάτευση, capital controls κ.λπ.) και να κλείσει με θετικό πρόσημο τη χρονιά, πράγμα που αναμένεται σε γενικές γραμμές να επαναληφθεί και φέτος, τουλάχιστον με όσα δείχνουν τα στοιχεία των κρατήσεων, ο αριθμός των πτήσεων από το εξωτερικό και η κίνηση της κρουαζιέρας.
Το μοναδικό αρνητικό πρόσημο έως τώρα είναι εκείνο που αφορά τα «προσφυγικά» νησιά του Αιγαίου, εκεί που οι αριθμοί φαίνεται πως ακολουθούν πτωτική τάση σε σχέση με πέρυσι.
Ολα τα ανωτέρω θα τα δούμε αναλυτικά στη συνέχεια, εξετάζοντας τα στοιχεία για τις σπουδαιότερες τουριστικές περιοχές της χώρας, ενώ παράλληλα ενδιαφέρον έχει και η μορφολογία των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα για τις διακοπές τους.
Την ίδια ώρα, όπως διαφαίνεται, ο εσωτερικός τουρισμός θα κινηθεί πάνω-κάτω στα περσινά επίπεδα (μειωμένος σε χρόνο και κόστος), καθώς η οικονομική κατάσταση αποτρέπει τους Ελληνες από το να ακολουθήσουν συνήθειες των παλιών καλών εποχών.
Μέγα ζητούμενο και στοίχημα αποτελεί η αγορά της Ρωσίας και ειδικότερα η επανάκαμψη των τουριστών από εκεί (μια και σημειώθηκε κάμψη που άγγιξε έως και το 50% πέρυσι σε σχέση με το 2014), αλλά και η επέκταση του τουριστικού μας προϊόντος σε νέες αγορές.
Γενικές προβλέψεις
Για την αρμόδια αναπληρώτρια υπουργό Ελενα Κουντουρά, φέτος θα υπάρχει νέο ρεκόρ αφίξεων που συνολικά προβλέπεται να αγγίξει το 8-11% σε σχέση με πέρυσι, πράγμα που σημαίνει ότι περιμένουμε κάπου 27-28 εκατ. τουρίστες.
Τις επιφυλάξεις του έχει εκφράσει επανειλημμένα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Α. Ανδρεάδης, ο οποίος πρόσφατα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία του τουρισμού μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ειδικότερα μετά την τελευταία αύξηση του ΦΠΑ και την επιβολή του φόρου διαμονής που θα εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2018.
Η κυβέρνηση, απέναντι σε αυτά, απαντά με το «εθνικό σχέδιο για τον τουρισμό» που βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
⚫ Επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου
⚫ Θεματικός τουρισμός
⚫ Ανοιγμα σε νέες αγορές (Κίνα, Μέση Ανατολή).
Σύμφωνα με τον κ. Ανδρεάδη, η τουριστική αγορά παρουσιάζει έναν «κορεσμό» κατά το πρώτο τετράμηνο του 2016, ενώ, επικαλούμενος πρόσφατη μελέτη, επισήμανε ότι«το 40% των τουριστικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα βιωσιμότητας».
Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ, 1,6 εκατ. διεθνείς τουριστικές αφίξεις καταγράφηκαν στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας έως τα τέλη Απριλίου, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 7,6% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
Την αισιοδοξία του για την πορεία του τουρισμού εξέφρασε πριν από λίγο καιρό και ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, Ταλέμπ Ριφάι, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι θα κινηθεί ανοδικά και το 2016, παρά την προσφυγική κρίση.
Δήλωσε χαρακτηριστικά πως δεν έχει καμία αμφιβολία ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει μια ισχυρή εικόνα ως ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός.
Στην πρώτη τετράδα
Αύξηση κατά 6,1% σε σχέση με πέρυσι κατέγραφε έως τα τέλη Απριλίου ο διεθνής αερολιμένας «Ελευθέριος Βενιζέλος», με 921.938 επιβάτες.
Ηδη, μεγάλες αεροπορικές εταιρείες (Emirates, Etihad, Lufthansa, British Airways) έχουν αυξήσει τα εβδομαδιαία δρομολόγιά τους προς την Αθήνα, ενώ κάποιες από αυτές πραγματοποιούν πτήσεις τσάρτερ σε περισσότερους από 15 νησιωτικούς προορισμούς.
Παράλληλα, δύο αμερικανικές εταιρείες (Delta, American Airlines) άρχισαν πτήσεις προς τη χώρα μας, με δύο από αυτές να πετούν καθημερινά από Νέα Υόρκη και Φιλαδέλφεια αντίστοιχα.
Στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» επιστρέφει έπειτα από 5 χρόνια και έτερη αμερικανική εταιρεία, η United Airlines, με καθημερινή πτήση από τις ΗΠΑ.
Σε επίπεδο ξενοδοχειακών κρατήσεων, η αγορά αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε ένα 50-60% πληρότητας, αλλά αναμένεται να αυξηθεί από τον Ιούνιο και για τη συνέχεια.
Σύμφωνα με έρευνα ειδικά για τα ξενοδοχεία πολυτελείας της Αθήνας, παρουσίασαν το 2015 οριακή βελτίωση κατά 1,4%, αφού η μέση ετήσια πληρότητα δωματίων διαμορφώθηκε σε 65,3% έναντι 64,5% το 2014.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως η εταιρεία αναλύσεων HVS κατατάσσει την Αθήνα στην πρώτη τετράδα των ευρωπαϊκών πόλεων με τη μεγαλύτερη αύξηση στην αξία των ξενοδοχείων τους για το 2015.
Ανατολικό… στοίχημα
Ενας βασικός, αστάθμητος παράγοντας για τη γενικότερη πορεία του τουρισμού είναι η έλευση των Ρώσων τουριστών.
Μετά από ανοδικές χρονιές και υπό την επήρεια των γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ουκρανία, αλλά και του σκληρού ανταγωνισμού από την Τουρκία, το τουριστικό κύμα από τη Ρωσία παρουσίασε μια γενναία πτώση τα τελευταία 2 χρόνια.
Φέτος που γιορτάζεται το Ετος Ελλάδας-Ρωσίας, σε συνδυασμό με τις άσχημες πολιτικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, οι ειδήμονες του τουρισμού βλέπουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε να επιστρέψουν οι Ρώσοι στην Ελλάδα.
Το πρόβλημα της βίζας σε Ρώσους τουρίστες φαίνεται να ξεπερνιέται σιγά σιγά, καθώς υπήρξαν πολλά παράπονα από tour operators για προβληματική διαχείριση του θέματος, που όπως αποδείχθηκε οφειλόταν σε κακή συνεννόηση μεταξύ των προξενικών αρχών μας με τα ιδιωτικά γραφεία που χειρίζονται τις αιτήσεις.
Ακρίβυναν τα ξενοδοχεία
Σύμφωνα με τον διεθνή τουριστικό ιστότοπο Trivago, οι τιμές στα ελληνικά ξενοδοχεία για το 2016 είναι κατά περίπου 10% ακριβότερες σε σχέση με πέρυσι (μετρήσεις για τον Μάιο).
Οι τιμές μας είναι ίδιες με αυτές της Κροατίας (μέση τιμή 91 ευρώ), ενώ πιο ακριβές είναι οι τιμές των ξενοδοχείων στην Ιταλία (127 ευρώ) και πιο φτηνές της Τουρκίας (μέση τιμή 77 ευρώ).
Κρήτη: Ευημερούν οι δείκτες
Θετικό πρόσημο καταγράφουν οι βασικοί δείκτες της τουριστικής κίνησης της Κρήτης, δίνοντας αισιόδοξη προοπτική για την τρέχουσα τουριστική σεζόν.
Από τις μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις στον αριθμό των αφίξεων παρουσιάζουν σταθερά τα τελευταία χρόνια τα δύο βασικά αεροδρόμια του νησιού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ, μόνο για τον μήνα Μάρτιο στο αεροδρόμιο «Ι. Δασκαλογιάννης» των Χανίων καταγράφηκε αύξηση 53% στις αφίξεις, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» του Ηρακλείου ήταν κατά 41,9% αυξημένο σε σχέση με πέρυσι.
Σε ό,τι αφορά ειδικά τις αφίξεις από το εξωτερικό, το αεροδρόμιο του Ηρακλείου κατατάσσεται συνεχώς στην πρώτη θέση πανελλαδικά, με τις περισσότερες αφίξεις πτήσεων τσάρτερ (περισσότερες και από την Αθήνα), ενώ ειδικά για τον Απρίλιο οι αφίξεις εξωτερικού στο «Ν. Καζαντζάκης» έφτασαν τις 120.125 (αύξηση 18,32% σε σχέση με τον περυσινό Απρίλιο).
Αυξητική είναι η τάση ως προς τις πτήσεις εξωτερικού και στα Χανιά, με τα αντίστοιχα νούμερα για τον Απρίλιο να φτάνουν στις 53.909 αφίξεις (αύξηση 11,3% σε σχέση με πέρυσι).
Τέλος, σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει το ανακαινισμένο αεροδρόμιο Σητείας, καθώς θα προσελκύσει τουρίστες που κατευθύνονται παραδοσιακά στην Ανατολική Κρήτη και θέλουν να παρακάμψουν το προβληματικό οδικό δίκτυο για να φτάσουν μέχρι εκεί από το Ηράκλειο.
Σε ό,τι αφορά τις βασικές αγορές που παραδοσιακά επιλέγουν την Κρήτη, η εικόνα παραμένει θετική, με σταθερές κρατήσεις από Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία αλλά και τις σκανδιναβικές χώρες.
Ιόνιο-Δυτική Ελλάδα-Πελοπόννησος: Απογείωση σαν τσάρτερ
Εντυπωσιακά νούμερα καταγράφουν μέχρι στιγμής οι αφίξεις στα Επτάνησα.
Η άνοδος αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στην περιοχή έχουν αυξηθεί οι πτήσεις τσάρτερ σε σχέση με πέρυσι, ακόμα και μεγάλων αεροπορικών εταιρειών.
Είναι χαρακτηριστικό πως κατά το τελευταίο δίμηνο οι αφίξεις στην Κέρκυρα αυξήθηκαν κατά 6,6%, στη Ζάκυνθο κατά 42,8% και στην Κεφαλονιά κατά 31%.
Οσον αφορά τις εθνικότητες των επισκεπτών, μέχρι στιγμής Ιταλοί και Γερμανοί είναι αυτοί που κρατούν τα σκήπτρα μεγάλης επισκεψιμότητας, με αυξητική τάση για τη σεζόν, και ακολουθούν Αμερικανοί, Γάλλοι και Αγγλοι.
Σημάδια ανόδου δείχνουν και οι Ρώσοι επισκέπτες, μετά την περσινή βουτιά.
Σε επίπεδο κρουαζιέρας, άνοδος αναμένεται φέτος τόσο στα Ιόνια Νησιά όσο και στο Κατάκολο στη Δυτική Ελλάδα, που εξυπηρετεί τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας.
«Πέρυσι κλείσαμε με 242 αφίξεις και περίπου 460.000 επιβάτες. Φέτος η προοπτική είναι για 280 βαπόρια και προβλέπεται ότι ο πληθυσμός τους θα πλησιάσει περίπου τις 650.000, πιθανόν και 700.000», αναφέρει χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Κατακόλου, Σ. Αντωνόπουλος.
Την ίδια ώρα, η Μεσσηνία «κλείνει το μάτι» στην τουριστική αγορά της Σκανδιναβίας, με τις πτήσεις τσάρτερ να έχουν αυξηθεί από και προς την Καλαμάτα.
Η περιοχή εγκαινίασε φέτος -για πρώτη φορά- τη σύνδεσή της με απευθείας πτήση προς το Λονδίνο, κάνοντας άνοιγμα και στην αγγλική αγορά.
Σαντορίνη-Μύκονος-Ρόδος: Κοσμοπολίτισσες και σταθερές
Σταθερές αξίες τα κοσμοπολίτικα νησιά της Σαντορίνης και της Μυκόνου, προηγούνται από πλευράς αφίξεων ανάμεσα στα νησιά των Κυκλάδων.
Η Μύκονος έχει ήδη πετύχει αύξηση 90,2% το τελευταίο δίμηνο, ενώ άνοδο 47,2% σημειώνει η Σαντορίνη.
Ιταλοί, Γάλλοι, Γερμανοί και Αμερικανοί είναι εκείνοι που προτιμούν κατά κύριο λόγο τις Κυκλάδες, όπως αποδεικνύεται από τις έως τώρα αφίξεις αεροπλάνων και κρουαζιερόπλοιων.
Αγγλοι, Ισραηλινοί, Γάλλοι και Σκανδιναβοί προηγούνται αυτή τη στιγμή στις αφίξεις της Ρόδου, έως και τα τέλη του Απρίλη.
Η αύξηση σε σχέση με πέρυσι ανέρχεται σε 4,7%.
Οι ξενοδόχοι στο νησί εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι για την πορεία των αφίξεων, ωστόσο περιμένουν να περάσει λίγο ακόμα ο καιρός για να ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο.
Το Προσφυγικό μειώνει τις αφίξεις
Των Μαργαρίτας Ικαρίου, Γιώργου Παγούδη
Στις μυλόπετρες του προσφυγικού ζητήματος έμπλεξε ο τουρισμός στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο να αντιμετωπίζουν σαν εφιάλτη το καλοκαίρι που έρχεται.
Κως, Χίος και Λέσβος μετρούν από τώρα πληγές και οι ανησυχίες των εποχιακών ξενοδόχων φτάνουν σε σημείο τέτοιο που ακόμα και τώρα, με την έναρξη της σεζόν, τηρούν στάση αναμονής, αποφεύγοντας ακόμα και τις προσλήψεις, φοβούμενοι ότι ίσως υποχρεωθούν να κλείσουν τα καταλύματα «αν κάτι δεν αλλάξει σύντομα».
Κοινός παρονομαστής σε Χίο, Λέσβο και Κω είναι η κάθετη πτώση των αφίξεων τσάρτερ, όπου τα στοιχεία δείχνουν μείωση που μπορεί να φτάσει, υπό προϋποθέσεις, τουλάχιστον στη Χίο, ακόμα και στο 90%!
Αναλυτικότερα:
Χίος: Ελπίζει στους Τούρκους
Πρωταθλήτρια στην πτώση η Χίος, όπου οι ελάχιστοι, έτσι και αλλιώς, Ευρωπαίοι επισκέπτες του νησιού (μόλις 7.214 πέρυσι, έναντι 8.220 πρόπερσι) φέτος θα γίνουν ακόμα πιο «σπάνιο είδος».
Οι μόλις πέντε πτήσεις τσάρτερ με αναχώρηση από Πράγα, Βιέννη, Αμστερνταμ, Λουμπλιάνα και Οσλο, φέτος γίνονται μόλις δυόμισι, αφού οι δύο πρώτες αποτελούν παρελθόν, η επόμενη από δύο δρομολόγια εβδομαδιαίως περιορίζεται μόλις σε ένα, ενώ αυτήν από το Οσλο η Χίος θα τη μοιραστεί με τη γειτονική Λέσβο.
Μοναδική πτήση που παραμένει ως έχει, μέχρι τώρα τουλάχιστον, αυτή από τη Σλοβενία, αν και κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί την επόμενη μέρα.
Εκεί πάντως που η Χίος δείχνει να κρατά τα πρωτεία είναι στην προσέλκυση Τούρκων επισκεπτών, που και φέτος αναμένεται να πλημμυρίσουν με την παρουσία τους στο νησί, ξεπερνώντας ίσως τους 83.000 που είχαν φτάσει πέρυσι.
Λέσβος: Ζητούν αποζημιώσεις
Ακόμα και την περίπτωση να μην ανοίξουν καθόλου τα ξενοδοχεία ή και να τα κλείσουν λίγες μόνο ημέρες μετά την έναρξη της σεζόν εξετάζουν οι επιχειρηματίες στη Λέσβο.
Σύμφωνα με τον κ. Περικλή Αντωνίου, πρόεδρο των ξενοδόχων εκεί, οι σχεδόν τριάντα πτήσεις τσάρτερ που πέρυσι έφεραν 70.000 Ευρωπαίους επισκέπτες φέτος περιορίζονται σε μόλις δέκα.
«Από το 2015 είχαμε εκφράσει την ανησυχία μας για τις διαστάσεις του προσφυγικού ζητήματος τόσο στις ευρωπαϊκές όσο και στις εθνικές αρχές, ζητώντας την παρέμβασή τους, χωρίς όμως να ληφθούν αυτά υπόψη από κανέναν. Τώρα πλέον εξετάζουμε ακόμα και την περίπτωση δικαστικής προσφυγής, απαιτώντας αποζημιώσεις από την Ε.Ε.», τόνισε ο ίδιος.
Η μόνη ελπίδα και εκεί, η άνοδος του τουριστικού ρεύματος από Τουρκία, που πέρυσι έφερε στο νησί 50.000 επισκέπτες.
Κως: Μείον 300.000 επισκέπτες
Ο τέταρτος σε δημοφιλία τουριστικός προορισμός της χώρας, με 1.000.000 και πλέον αφίξεις τη σεζόν, φέτος αναμένεται να χάσει τουλάχιστον 300.000 επισκέπτες, που ισοδυναμεί με τζίρο άνω των 200.000.000 ευρώ.
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Συλλόγου Ξενοδόχων, Ντίνα Σβύνου, οι ακυρώσεις τσάρτερ έφτασαν ήδη τα 170 δρομολόγια και πρόκειται κυρίως για πτήσεις από Τσεχία, Πολωνία, Ιταλία, αλλά και Ολλανδία, που αποτελεί έναν από τους κύριους «αιμοδότες» του τουριστικού ρεύματος στο νησί.
Αντίθετα, οι Γερμανοί και οι Βρετανοί τουρίστες, που αποτελούν το 50% των επισκεπτών, θα εξακολουθήσουν να κάνουν έντονη την παρουσία τους εκεί.
Σάμος: Πληρότητα μετά βίας 30%
Για σοβαρότατη μείωση της τουριστικής προσέλευσης, αλλά και πτώση των κρατήσεων, που αγγίζει το 75% της αντίστοιχης περυσινής περιόδου, μιλούν οι ασχολούμενοι με τον τουρισμό της Σάμου.
Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες του νησιού έχουν αυτή τη στιγμή πληρότητα που μόλις και μετά βίας πλησιάζει το 30%, ενώ η ίδια περίπου εικόνα προδιαγράφεται και για τον Ιούνιο.
Παρά το γεγονός ότι η προσφυγική κρίση δεν δημιούργησε στη Σάμο τον ίδιο όγκο προβλημάτων όπως στα άλλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ωστόσο η μεγάλη επικοινωνιακή διάσταση που δόθηκε στο θέμα επηρέασε εμφανώς τη ζήτηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και την τάση των τουριστικών πρακτόρων να ζητούν συρρίκνωση των τιμών.
Περισσότερο φαίνεται να επηρεάστηκαν οι Ιταλοί επισκέπτες, καθώς τα ιταλικά γραφεία «εγκατέλειψαν» τον προορισμό και κινούνται μόνο τα ελεύθερα αεροπλάνα.
Στο 50-60% εμφανίζεται και η μείωση κρατήσεων τόσο από τη Γερμανία όσο και από την Ολλανδία, την Πολωνία και τη Σλοβενία, ενώ η μόνη αγορά που φαίνεται να μην επηρεάστηκε είναι η σκανδιναβική και μάλιστα αναμένεται να σημειώσει αύξηση.
Ο τουρισμός κρουαζιέρας, ο οποίος εδραιώνει αργά μα σταθερά τη Σάμο ως δημοφιλή προορισμό, εμφανίζει φέτος μια μικρή αριθμητική αύξηση των προσεγγίσεων.
Παράλληλα, οι διαδικασίες που απαιτούνται για την έκδοση της βίζας όσον αφορά τους Τούρκους επισκέπτες έχουν δημιουργήσει μια ανάσχεση του ρεύματος επισκεψιμότητας, παρότι προδιαγραφόταν ευοίωνο.
Εάν η χορήγηση βίζας στο λιμάνι της Σάμου επιτραπεί και πάλι από 1ης Ιουλίου, όπως γινόταν κατά την τελευταία τριετία, τότε αυτό θα αποτελέσει μια καλή οικονομική ανάσα.
Οι αισιόδοξες προβλέψεις μιλούν για αφίξεις που στην καλύτερη των περιπτώσεων και μάλιστα στο τέλος της τουριστικής περιόδου 2016 θα κυμαίνονται στο 50% της περυσινής κίνησης!
efsyn.gr