Η συμφωνημένη με τους εταίρους περικοπή των συντάξεων από τον Ιανουάριο του 2019 είναι ο μεγάλος «σκόπελος» με τον οποίο βρίσκεται αντιμέτωπος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην πορεία ενός οδικού χάρτη που, κατά τα λοιπά, μπορεί να αποδειχθεί ευνοϊκός για τον ΣΥΡΙΖΑ και να συμβάλει στη μείωση της επί του παρόντος διψήφιας υπέρ της Ν.Δ. διαφοράς, στην πορεία προς τις προσεχείς εθνικές εκλογές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Μέγαρο Μαξίμου είναι ειλημμένη απόφαση να αποτραπούν ή έστω να μετριαστούν οι επερχόμενες μειώσεις στις συντάξεις. Οπως λέγεται χαρακτηριστικά, αφορούν τουλάχιστον 300.000 οικογένειες –κατά άλλες εκτιμήσεις, ο αριθμός υπερβαίνει τις 700.000– και τυχόν εφαρμογή των ψηφισμένων περικοπών θα έχει καταλυτικά αρνητικό αντίκτυπο για την κυβέρνηση, οδηγώντας τη σε βαρύτατη ήττα στις κάλπες.
Ακρογωνιαίος λίθος
Κατά τις ίδιες πηγές, η «τύχη» των συντάξεων θα κριθεί μετά τις 20 Αυγούστου και την τυπική έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα, η επιτυχής ολοκλήρωση του οποίου αποτελεί, ούτως ή άλλως, τον ακρογωνιαίο λίθο συνολικά της στρατηγικής του κ. Τσίπρα. Γι’ αυτό εξάλλου και μόλις την περασμένη Πέμπτη υψηλόβαθμο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου επέστειλε εντός και εκτός Ελλάδας μήνυμα ότι τα συμφωνηθέντα, περιλαμβανομένης της περικοπής των συντάξεων, θα εφαρμοστούν.
Η κυβέρνηση θα επιχειρήσει το θέμα να «ανοίξει» αμέσως μετά το τέλος του μνημονίου, έχοντας στο «τραπέζι» δύο επιλογές: Η πρώτη είναι να εφαρμοστεί κανονικά ο νόμος Κατρούγκαλου που προβλέπει τη διατήρηση της προσωπικής διαφοράς για τους παλαιούς συνταξιούχους και αυξήσεις συνδεδεμένες με την ανάπτυξη για τους νεότερους. Το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς είναι ότι το σκεπτικό των μειώσεων του Ιανουαρίου ήταν πως ο ΕΦΚΑ, χωρίς το μέτρο, θα ήταν ελλειμματικός και θα έπρεπε να αντλεί πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ομως όπως λέγεται, η συγκεκριμένη εκτίμηση αποδείχθηκε εσφαλμένη στην πράξη.
Πάντως, ακόμη και κυβερνητικά στελέχη αναγνωρίζουν ότι η «συναινετική» με τους εταίρους ανατροπή των ψηφισθέντων μέτρων δεν θα είναι εύκολη. Εξάλλου, το ΔΝΤ έχει χαρακτηρίσει την περικοπή των συντάξεων διαρθρωτικό μέτρο. Ετσι, εναλλακτικά, εξετάζεται οι απώλειες –έως 18%– που θα έχουν οι παλιοί συνταξιούχοι να καλυφθούν από το «υπερπλεόνασμα» του 2018: Με βάση τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 θα υπερβεί το 5% του ΑΕΠ και μπορεί να προσεγγίσει το 6% δίδοντας στην κυβέρνηση τη δυνατότητα, παράλληλα με την εφαρμογή των αντιμέτρων, να καλύψει, αν όχι το σύνολο, το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών των συνταξιούχων.
Oπως προαναφέρθηκε, εάν ο κ. Τσίπρας υπερβεί τον σκόπελο της περικοπής των συντάξεων θα έχει ένα μάλλον ευθύγραμμο πολιτικό πεδίο, καθώς κρατάει στα χέρια του –πέραν του ονοματολογικού της ΠΓΔΜ– ορισμένα πολιτικά «χαρτιά» που μπορεί να φέρουν σε δύσκολη θέση τα κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τα βασικότερα εξ αυτών είναι η κατάτμηση της Β΄ Αθηνών, με τη σχετική διάταξη να έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή ακόμη και πριν από το τέλος Ιουνίου και η συνταγματική αναθεώρηση που θα δρομολογηθεί το φθινόπωρο.
Η κυβέρνηση θα επιμείνει μέχρι τέλους στη θέση ότι η κατάτμηση της Β΄ Αθηνών και του Υπολοίπου Αττικής θα γίνει αυτοτελώς, απορρίπτοντας τόσο την πρόταση της Ν.Δ. να συνδυαστεί με τη χορήγηση δικαιώματος ψήφου στους Ελληνες του εξωτερικού, όσο και την εισήγηση του Κινήματος Αλλαγής για ευρύτερες αλλαγές στον εκλογικό νόμο.
Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης εξετάζει το ενδεχόμενο να μην επιμείνει μέχρι τέλους στη διασύνδεση των δύο θεμάτων, καθώς ο ίδιος είχε προτείνει εδώ και καιρό την κατάτμηση της Β΄ Αθηνών.
Αντιθέτως, ζητούμενο είναι τι θα πράξει το Κίνημα Αλλαγής. Η Χαριλάου Τρικούπη εμφανίζεται να εμμένει σε ευρύτερες αλλαγές στο εκλογικό σύστημα, στη βάση των προτάσεων που κατατέθηκαν στον υπουργό Εσωτερικών Πάνο Σκουρλέτη. Εξάλλου, όπως αναφέρουν στελέχη της, δεν είναι δυνατόν να συναινέσει στην «α λα καρτ» διαμόρφωση πλειοψηφιών στη Βουλή, στην οποία επενδύει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος δεν έφερε το 2016 την πρόταση για κατάτμηση της Β΄ Αθηνών μαζί με την απλή αναλογική προκειμένου να την υπερψηφίσουν η Ενωση Κεντρώων και το ΚΚΕ και τώρα αναζητεί ψήφους από τη Ν.Δ. και το Κίνημα Αλλαγής. Ομως, σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ, τόσο το Ποτάμι όσο και η ΔΗΜΑΡ εμφανίζονται θετικοί στην ψήφιση της επίμαχης ρύθμισης.
Ο πολιτικός σχεδιασμός του κ. Τσίπρα, εάν δεν προκύψουν «απρόοπτα» που θα οδηγήσουν σε πρόωρες εκλογές πριν από το τέλος του χρόνου, περιλαμβάνει και τη δρομολόγηση των διαδικασιών για την αναθεώρηση του Συντάγματος, που θα αναδειχθεί σε μία ακόμη κρίσιμη «παρτίδα σκάκι» ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
