Η Ελλάδα χρειάζεται Ασφάλεια Δικαίου για να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη, τονίζει ο Λέανδρος Ρακιντζής, γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης.
Προχωρώντας ένα βήμα μπροστά και με αφορμή την ετήσια έκθεση για το 2014, ο κ. Ρακιντζής, σε συνέντευξή του στο ΑΜΠΕ, αναφέρεται και στη μάστιγα της πολυνομίας που εξακολουθεί να κρατά σε ομηρία την επιχειρηματικότητα και την ιδιωτική πρωτοβουλία, ξεκαθαρίζοντας ότι είναι πλέον «απαραίτητη η κωδικοποίηση των νόμων». Ο ίδιος χαρακτηρίζει την πολυνομία, «βούτυρο στο ψωμί των δικηγόρων».
Ο ρόλος του κ. Ρακιντζή είναι να ελέγχει τον δημόσιο τομέα για τον οποίο διαπιστώνει ότι «κάθε χρόνο παρουσιάζει μία μικρή βελτίωση ως προς την ποιότητα των επιθεωρήσεων των πειθαρχικών υποθέσεων». Από τότε που ανέλαβε ο ίδιος (11 χρόνια πριν), η κατάσταση έχει βελτιωθεί αισθητά. Κυρίως από απόψεως πειθαρχικού δικαίου και δομών για την πάταξη της γραφειοκρατίας, η δημόσια διοίκηση προχωράει με μικρά μεν, αλλά σταθερά βήματα, εξηγεί ο κ. Ρακιντζής.
Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη του κ. Ρακιντζή…
– Με βάση τα στοιχεία της έκθεσης, από το 2012, 2013, 2014 φαίνεται πως βαίνει αυξανόμενη η παραβατικότητα και η διαφθορά. Σε τι το αποδίδετε;
«Δεν σημαίνει ότι γίνανε χειρότεροι οι δημόσιοι υπάλληλοι. Απλώς αποκαλύπτεται περισσότερο η παρανομία. Ο κόσμος έχει καταλάβει ότι ένα από τα αίτια της οικονομικής κρίσης είναι η διαφθορά. Και τολμά και καταγγέλλει. Το πρόβλημα είναι στην επαρχία. Εκεί ακόμα επικρατεί λίγο ομερτά, λίγο ο φόβος του χωροφύλακα, του εφοριακού και δεν έχουμε τόσες πολλές καταγγελίες. Αλλά έχουμε αρκετές καταγγελίες. Η αύξηση οφείλεται στο ότι ο κόσμος καταγγέλλει. Δεν σημαίνει ότι έγιναν χειρότεροι οι δημόσιοι υπάλληλοι».
– Το μεγαλύτερο ποσοστό προέρχεται από επώνυμες και ανώνυμες καταγγελίες. Αυτό σημαίνει ότι εσωτερικά οι διοικήσεις του δημοσίου δεν λειτουργούν σωστά ώστε να αποκαλύψουν κάποιες παραβατικότητες;
«Όχι, δυστυχώς ο εσωτερικός έλεγχος δεν λειτουργεί σωστά. Οι περισσότερες υποθέσεις έρχονται από επώνυμες καταγγελίες ή καταγγελίες με τον όρο του απορρήτου. Σε εμάς, υπάρχει και πρόβλεψη για την τήρηση του απορρήτου. Όταν ένας πολίτης, ζητήσει να μη φανεί το όνομά του ως καταγγέλλοντος, το σέβομαι απόλυτα. Είμαι απόλυτος σ’ αυτό και δεν το δίνω πουθενά. Μία κατηγορία, είναι και οι απόρρητες καταγγελίες. Επώνυμες μεν καταγγελίες, αλλά απόρρητες. Δεν έχουμε το δικαίωμα να φανερώσουμε το όνομά τους ποτέ και πουθενά».
– Είναι σαφές ότι έτσι διευκολύνετε τους πολίτες. Ωστόσο, διαπιστώνεται ότι ποινές που έχουν επιβληθεί σε υπαλλήλους, όπως, προσωρινή παύση από την εργασία τους, αυτοί διατηρούν το δικαίωμα στη θέση εργασίας και επιστρέφουν μετά σ’ αυτήν.
«Ναι, όταν έχει προσωρινή παύση, επιστρέφεις στη δουλειά σου».
– Πως γίνεται να εμπιστεύεται το δημόσιο μία θέση εργασίας σε κάποιον που την υπονόμευσε;
«Γιατί έτσι έκρινε το πειθαρχικό συμβούλιο. Πρόκειται για την πειθαρχική δικαιοσύνη. Οι αποφάσεις των πειθαρχικών συμβουλίων προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας».
– Αυτό που συζητήσαμε μόλις τώρα εντάσσεται στις αδυναμίες της πολυνομίας;
«Σαφώς είναι μια τρομακτική αδυναμία. Θα σκεφτείτε από την ίδρυση του ελληνικού κράτους έχουμε 17.000 νόμους, 120.000 υπουργικές αποφάσεις, προεδρικά διατάγματα που έχουν ισχύ νόμου και τα οποία δεν καταργεί ένα το άλλο, για να ξέρουμε τί ισχύει τελικά.
Εκδίδονται νέοι νόμοι χωρίς να καταργούνται οι παλαιότεροι. Και σε αυτόν λοιπόν τον κυκεώνα προσπαθεί ο νομικός, ο πολίτης, ο απλός πολίτης, να βρει το δίκαιό του. Δυστυχώς είναι το βούτυρο στο ψωμί των δικηγόρων η πολυνομία».
– Εσείς τι εργαλεία έχετε για να το αντιμετωπίσετε αυτό;
«Το μόνο που έχω, είναι οι 12 δικοί μου επιθεωρητές συν το δικαίωμα να δίνω παραγγελία στα ελεγκτικά σώματα να κάνουν έλεγχο. Για την πολυνομία δεν έχω κανένα εργαλείο είναι θέμα κυβερνήσεως να κάνει μια κωδικοποίηση. Όσες φορές ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια έμεινε στη μέση.
Υπάρχουν κανονισμοί που αποτελούνται από 30.000 σελίδες. Έχει παρατηρηθεί να εκδίδονται ακόμη και τρεις εγκύκλιοι για το ίδιο θέμα μέσα στην ίδια ημέρα».
– Έχετε υπ’ όψιν σας κάποιο νομικό πρότυπο άλλης χώρας;
«Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν έχουμε στο πανεπιστήμιο, στις νομικές σχολές, το μάθημα του “καλώς νομοθετείν”. Στο εξωτερικό μαθαίνεις πώς να γράφεις ένα νόμο. Τώρα οι νόμοι γράφονται ακόμη και από αδαείς, από διάφορους άσχετους. Λοιπόν, όταν αυτός ο νόμος δεν είναι καλά διατυπωμένος δημιουργεί προβλήματα, παρερμηνείες, ή δεν εφαρμόζεται σωστά. Αναγκάζεται να βγει ένας άλλος νόμος να τον διορθώσει. Πολλές φορές βγαίνουν νόμοι για να διορθώσουν προηγούμενους νόμους, χωρίς να καταργείται κανένας».
– Σε αυτή την κατάσταση τι θα προτείνατε κ. Ρακιντζή;
«Εγώ προτείνω κωδικοποίηση των νόμων. Να συνέλθει μια σοβαρή επιτροπή και να κωδικοποιήσει, να ξεκαθαρίσουν τι νόμος ισχύει και τι νόμος δεν ισχύει. Αλλά δυστυχώς ώσπου να γίνει κωδικοποίηση θα βγουν άλλοι νόμοι που θα την ανατρέπουν.
Γι’ αυτό λοιπόν αν θέλουμε να έχουμε οικονομική ανάπτυξη πρέπει να έχουμε ασφάλεια δικαίου. Νόμοι που να ισχύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να ξέρει ο επιχειρηματίας, αυτός που θέλει να κάνει μια εργασία τί νόμος θα ισχύει σε βάθος χρόνου.
Δεν μπορείς να του ανατρέπεις το νομικό καθεστώς με μια εγκύκλιο, με μία υπουργική απόφαση, ή με αλλεπαλληλους νόμους. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν βγει 63 φορολογικοί νόμοι! Πως ο άλλος ο δόλιος ο επιχειρηματίας θα κάνει ανάπτυξη ή θα σχεδιάσει κάτι αφού δεν ξέρει τί φορολογικό καθεστώς θα αντιμετωπίσει ανά πάσα στιγμή».
– Να σας ξαναρωτήσω αν έχετε κάποιο μοντέλο χώρας στο μυαλό σας, σαν πρότυπο;
«Όχι, όχι δεν έχω. Παίρνουμε τεχνογνωσία από ξένες χώρες, αλλά δυστυχώς ο Ελληνας έχει, έτυχε να έχει τον βασιλέα Οθωνα πρώτο βασιλιά της Ελλάδος ο οποίος έχει τη γερμανική τυπολατρεία η οποία δεν ταιριάζει με τον χαρακτήρα του Έλληνα. Ο Έλληνας θέλει ευελιξία, ένα καθεστώς το οποίο πρέπει να είναι πιο ελεύθερο πιο απλό.
Κάτι ανάλογο υπάρχει στην Αμερική όπου το λένε “common sense” (η κοινή περί δικαίου αίσθηση) δηλαδή, να μπορεί να προσαρμόζει τη νομοθεσία στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες του λαού».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
