Το ταξίδι για την Ευρώπη γίνεται όλο και πιο επικίνδυνο
Οι αφίξεις μεταναστών μέσω θαλάσσης έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία δύο χρόνια, το ποσοστό όμως θανάτων ανά απόπειρα διάσχισης κορυφώνεται.
Από ανάλυση πρόσφατών δεδομένων του UNHCR και του Προγράμματος καταγραφής νεκρών και αγνοούμενων μεταναστών, προκύπτει ότι τους τελευταίους έξι μήνες για κάθε 1000 μετανάστες 28 έχασαν τη ζωή τους στην απόπειρα τους να διασχίσουν με βάρκα την Μεσόγειο. Τα νούμερα αυτά δεν απέχουν πολύ από εκείνα των αρχών του 2017, τα ψηλότερα που έχουν σημειωθεί.
Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των μεταναστών που διέσχισαν την Μεσόγειο τον Ιούνιο μειώθηκε κατά 94%, σε σύγκριση με το 2015, την περίοδο αιχμής της μεταναστευτικής κρίσης.
Τρείς είναι οι διαδρομές που επιλέγουν συχνότερα οι μετανάστες για να διασχίσουν τη Μεσόγειο. Η διαδρομή δυτικά της Μεσογείου, που περιλαμβάνει τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ισπανίας και Μαρόκο, η διαδρομή ανατολικά της Μεσογείου, στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Βουλγαρίας, και η διαδρομή κεντρικά της Ευρώπης, όπου οι μετανάστες διασχίζουν τη θάλασσα από την Τυνησία, την Λιβύη ή την Αίγυπτο προς την Ιταλία ή την Ισπανία.
Στην αρχή, η διαδρομή δυτικά της Μεσογείου ήταν αυτή που ακολουθούσαν συχνότερα οι μετανάστες, αφού μπορούσαν να περπατήσουν στα μόνα χερσαία σύνορα μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής, εκεί που συναντιούνται η Ισπανία με το Μαρόκο. Πριν από μια δεκαετία, η Ισπανία απάντησε στις δεκάδες χιλιάδες μεταναστών που χρησιμοποιούσαν αυτό το πέρασμα χτίζοντας περισσότερους φράκτες, και ενισχύοντας αυτούς που ήδη είχαν για να αποτρέψουν τους μετανάστες.
Η ροή μεταναστών προσανατολίστηκε έπειτα στην διαδρομή ανατολικά της Μεσογείου, όπου οι μετανάστες διέσχιζαν αρχικά την Ευρώπη μέσω των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Μετά το χτίσιμο του φράκτη και στην Ελλάδα, πολλοί άρχισαν να διασχίζουν τα χερσαία σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Βουλγαρίας, μέχρι που φράκτες χτίστηκαν και εκεί.
Τελικά, οι μετανάστες ξεκίνησαν να διασχίζουν το επικίνδυνο Αιγαίο προκειμένου να φτάσουν στην Ελλάδα. Και αυτή η διαδρομή όμως αποκλείστηκε αποτελεσματικά μετά την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας το 2016, από την οποία η τελευταία έλαβε δισεκατομμύρια για την βοήθεια της, με αντάλλαγμα να δέχεται πίσω τους μετανάστες που περνούσαν στην Ελλάδα.
Μια από τις λίγες διαδρομές που απέμεναν για τους μετανάστες ήταν εκείνη της κεντρικής Μεσογείου. Ο καταστροφικός εμφύλιος στην Λιβύη, οι περιοριστικοί φράκτες και η φύλαξη των συνόρων στις άλλες διαδρομές έκανε τους μετανάστες που επέλεγαν τη διαδρομή κεντρικά της Μεσογείου να πιστεύουν ότι είχαν λιγότερες πιθανότητες να τους γυρίσουν πίσω οι αρχές, σε περίπτωση που τους ανακάλυπταν. Η διαδρομή όμως αυτή, με τους μετανάστες εκτεθειμένους στη θάλασσα για εβδομάδες, παραμένει η πιο επικίνδυνη.
Έτσι, το ποσοστό θανάτων εξακολουθεί να παραμένει πεισματικά ψηλά συνολικά.
Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα περισσότεροι από 200 μετανάστες πνίγηκαν στα νερά της Μεσογείου.
Ακόμα όμως και η διαδρομή κεντρικά της Μεσογείου αποκλείεται σιγά σιγά. Τον Νοέμβριο του 2017, η ΕΕ υπέγραψε συμφωνία με τις λιβυκές αρχές, ώστε οι μετανάστες να συλλαμβάνονται και να οδηγούνται πίσω στα κέντρα κράτησης.
Η ιταλική κυβέρνηση από την άλλη, με την στήριξη της ΕΕ, απαγόρευσε αυστηρά την παρουσία σε σωστικές λέμβους ΜΚΟ στην περιοχή. Τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισαν τη συμφωνία «απάνθρωπη», ενώ η λιβυκή ακτοφυλακή κατηγορήθηκε για εγκατάλειψη των μεταναστών στη θάλασσα.
