Τα παιδιά επισκέπτονται και κάνουν συντροφιά σε παππούδες και γιαγιάδες στο ΚΑΠΗ της γειτονιάς τους, συλλέγουν τους καρπούς από τα δέντρα που υπάρχουν στον δήμο τους, φυτεύουν δέντρα σε πάρκα και δημόσιους χώρους, συμμετέχουν σε ένα τοπικό φεστιβάλ, επισκέπτονται άλλα σχολεία και προσφέρουν εθελοντική εργασία, οργανώνουν γιορτές με σκοπό τη συλλογή χρημάτων και είδη πρώτης ανάγκης για τους συνομηλίκους τους σε δοκιμαζόμενες περιοχές της Ελλάδας ή του εξωτερικού.
Επίσης μπορούν να «δουλέψουν» σε αυτό που όλα (σχεδόν;) ξέρουν να χειρίζονται καλά. Δηλαδή στο Διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να δημιουργήσουν εφαρμογές για χρήση από ευάλωτες ομάδες ή να οργανώσουν εκστρατείες για ένα κοινωνικό θέμα που τους απασχολεί. Πρόκειται για δράσεις που τις συνδέουμε με τον εθελοντισμό, την έννοια που το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί στους μαθητές. Και το κάνουν πολλά ελληνικά σχολεία.
Τότε, λοιπόν, γιατί χρειάζεται να εισαχθεί νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα γι’ αυτό το θέμα και στις δύο βαθμίδες; «Διότι μέχρι τώρα οι δράσεις εθελοντισμού στα σχολεία λειτουργούν αποσπασματικά, χωρίς συγκεκριμένο πλαίσιο, και γίνονται χάρη στη διάθεση των εκπαιδευτικών, χωρίς στοχοπροσήλωση και δέσμευση στην επίτευξη ενός στόχου από τους μαθητές», λέει στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, εξηγώντας τις αλλαγές που θα γίνουν στα σχολεία στο συγκεκριμένο θέμα, ξεκινώντας από την επόμενη σχολική χρονιά. Ηδη ο οδηγός σπουδών για τους εκπαιδευτικούς έχει καταρτισθεί.
Ο μαθητής μαζί με το απολυτήριο θα λαμβάνει βεβαίωση, στην οποία θα αναγράφονται όλες οι δράσεις στις οποίες συμμετείχε ανά τάξη.
Ειδικότερα, σε όλες τις τάξεις από το νηπιαγωγείο έως και τη Γ΄ Λυκείου θα εισαχθούν ως διακριτή ζώνη του προγράμματος σπουδών οι «ομαδικές εθελοντικές δράσεις ενεργού πολίτη», όπως ονομάζονται. Το πρόγραμμα θα διατρέχει σχεδόν όλη τη σχολική ζωή των μαθητών, προσαρμοσμένο στις ανάγκες και στις δυνατότητες των διαφορετικών ηλικιών, τάξεων, καθώς και στα χαρακτηριστικά κάθε σχολικής μονάδας με βάση την περιοχή.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας, τα θεματικά πεδία στα οποία ενδεικτικά μπορούν να εμπίπτουν οι δράσεις είναι η κοινωνική αλληλεγγύη – υποστήριξη ευπαθών ομάδων (π.χ. ηλικιωμένοι, άστεγοι, φτωχοί, μειονότητες κ.λπ.), οι πρωτοβουλίες παροχής βοήθειας σε δύσκολες καταστάσεις (π.χ. φυσικές καταστροφές, ανθρωπιστικές κρίσεις), οι κοινές δράσεις σχολείων, ακόμη και με διαφορετικούς τύπους σχολείων. «Πόσο ωραίο αλλά και δύσκολο είναι οι μαθητές ενός γυμνασίου να συνεργαστούν με τους μαθητές ενός ειδικού σχολείου», λέει στην «Κ» το ίδιο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας.
Ξεχωριστή θέση θα έχει στο πρόγραμμα η εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία. «Πόσοι συμπολίτες μας έτρεξαν να βοηθήσουν στην πρόσφατη πυρκαγιά στην Αττική; Πόσοι έχουν την απαραίτητη περιβαλλοντική συνείδηση ώστε να φροντίσουν το σπίτι τους, τη γειτονιά τους, την πόλη τους;», ρωτάει το στέλεχος του υπουργείου, και η απάντηση μάλλον μας είναι γνωστή.
Στο πλαίσιο αυτό θα ενισχυθεί ο ρόλος που θα έχουν στην υλοποίηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων τα 58 Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΕΠΕΑ). Η θεματολογία των δράσεων που υλοποιούνται τώρα στα ΚΕΠΕΑ είναι σε άμεση συνάφεια με τις ιδιαιτερότητες του φυσικού περιβάλλοντος των περιοχών στις οποίες βρίσκονται τα κέντρα, και αφορούν μεταξύ άλλων την κλιματική αλλαγή, τη διαχείριση των αποβλήτων, την εξοικονόμηση φυσικών πόρων, την προστασία των υδάτινων πόρων, την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, καθώς και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οι «ομαδικές εθελοντικές δράσεις ενεργού πολίτη» έχουν δύο ιδιαιτερότητες σε σχέση με ό,τι συμβαίνει σήμερα ως προς την καλλιέργεια του εθελοντισμού στα σχολεία. Κατ’ αρχάς δεν θα είναι «ακόμη ένα μάθημα», αλλά οργανωμένες ομαδικές δράσεις που θα οργανώνονται σε όλη τη διάρκεια του σχολικού χρόνου – μέσα στο διδακτικό πρόγραμμα, στις εκδρομές και στις σχολικές εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα, στο δημοτικό για τις δράσεις θα προβλέπονται συγκεκριμένες διδακτικές ώρες μέσα στα μαθήματα της μελέτης περιβάλλοντος και της αγωγής του πολίτη, καθώς και στα εργαστήρια δεξιοτήτων. Αντίστοιχα, στο γυμνάσιο οι εθελοντικές δράσεις θα ενταχθούν οργανωμένα (και όχι κατ’ επιλογήν) στις ώρες των εργαστηρίων δεξιοτήτων, ενώ στα Γενικά και στα Επαγγελματικά Λύκεια θα ενταχθούν στις ώρες της πολιτικής παιδείας και της φιλοσοφίας. «Εχουμε παρατηρήσει ότι ο εθελοντισμός δεν καλλιεργείται μόνο με μαθήματα όπως η αγωγή του πολίτη. Αλλωστε δεν θέλουμε κάτι θεωρητικό για τους μαθητές, αλλά βιωματικό που θα τους εμπλέξει και θα τους κινήσει το ενδιαφέρον», δηλώνει στην «Κ» ο εμπειρογνώμονας του υπουργείου. «Επίσης, μέχρι τώρα έχουν πολύ ενδιαφέροντα προγράμματα εθελοντισμού, αλλά η συμμετοχή των μαθητών είναι αποσπασματική. Τα παιδιά, ιδίως οι έφηβοι, είναι ή κλεισμένα στο σπίτι μπροστά σε μια οθόνη ή πηγαίνουν φροντιστήριο για ξένες γλώσσες. Θέλουμε να τα παρακινήσουμε σε κάτι άλλο», προσθέτει εμφατικά.
Αποκτούν εμπειρία προσφέροντας πολύτιμη βοήθεια
Να σημειωθεί, πάντως, ότι ενώ η υλοποίηση του σχεδίου είναι ευκολότερη μέχρι και τη Β΄ Λυκείου, στη Γ΄ Λυκείου υπάρχουν δύο δυσκολίες. Τα μαθήματα γενικής παιδείας είναι λίγα και μόνο το μάθημα της γυμναστικής (έχει τρεις ώρες την εβδομάδα) μπορεί να χωρέσει παρόμοιες δράσεις. Από την άλλη, καθώς οι μαθητές προετοιμάζονται για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι δύσκολο να «πεισθούν» για να συμμετάσχουν με ζέση σε τέτοιες δράσεις. «Μα ακριβώς αυτό θέλουμε να αλλάξουμε εντάσσοντας το πρόγραμμα μέσα σε σχετικά μαθήματα», σημειώνει ο ίδιος.
Ηλεκτρονικό portfolio
Η δεύτερη ιδιαιτερότητα του προγράμματος είναι ότι για την υλοποίηση κάθε δράσης θα τηρούνται τεκμήρια, υπό τη μορφή ενός e-portfolio, για το τι κάνει κάθε τάξη ή τμήμα. Θα είναι ένα είδος καταγραφής της πορείας του προγράμματος. Τα σχολεία μπορούν να παρουσιάζουν τις δράσεις τους σε τοπικές εκδηλώσεις διάχυσής τους, ώστε οι πιο πρωτότυπες και επιδραστικές από αυτές να αναδεικνύονται ως καλές πρακτικές και να αποτελούν υλικό σε σχετικό αποθετήριο που θα δημιουργήσει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), από το οποίο θα μπορούν στο μέλλον να αντλούν ιδέες για δράσεις οι σχολικές μονάδες.
Μια τρίτη ιδιαιτερότητα είναι πως ο μαθητής κατά την αποφοίτησή του από την κάθε βαθμίδα θα παίρνει, μαζί με το απολυτήριό του, και βεβαίωση στην οποία θα αναγράφονται όλες οι εθελοντικές δράσεις στις οποίες συμμετείχε, καθώς και η αντίστοιχη τάξη στην οποία τις υλοποίησε. Η πρόβλεψη αυτή συνάδει με τη φιλοσοφία του εθνικού απολυτηρίου, όπως εφαρμόζεται διεθνώς, σύμφωνα με την οποία η «ταυτότητα» του αποφοίτου κάθε βαθμίδας δεν είναι μόνο οι επιδόσεις του στο σχολείο και στις εξετάσεις, αλλά διαμορφώνεται και από τα σχολικά προγράμματα που σχετίζονται με τα προσωπικά ενδιαφέροντά του και τον χαρακτήρα του.
¨Πηγή: kathimerini.gr
