Ο περιορισμός της συζήτησης για την κλιματική αλλαγή στην αποτροπή της ανόδου της θερμοκρασίας άνω των 2 βαθμών Κελσίου, αποκρύπτει το γεγονός ότι οι συνέπειες από την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ήδη παρούσες και ιδιαίτερα έντονες στον τομέα της δημόσιας Υγείας. «Απαιτείται μια στροφή σε μια πιο τολμηρή και ριζική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μέσω μιας βαθύτερης κατανόησης των αρνητικών επιπτώσεων σε πλήθος πεδίων, όπου αντικειμενικά ξεχωρίζει η Υγεία» τονίζει μιλώντας στην «Κ» μία βδομάδα πριν από την έναρξη της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κλίμα στο Παρίσι (COP21) η κ. Πολυξένη Νικολοπούλου – Σταμάτη, καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και επιστημονικά υπεύθυνη του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Υγεία. Διαχείριση Περιβαλλοντικών Θεμάτων με Επιπτώσεις στην Υγεία».
«Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Υγεία είναι ήδη εδώ και είναι πολύπλευρες. Βλέπουμε όλοι τι γίνεται με τα κουνούπια στην Αττική και όχι μόνο. Φτάνουμε τέλη Νοεμβρίου και τα κουνούπια ενοχλούν ακόμα, με κίνδυνο τη διάδοση μεταδοτικών ασθενειών. Γι’ αυτό τον λόγο είδαμε ακόμα και να μην επιτρέπεται η αιμοδοσία από κατοίκους περιοχών της Αττικής, με μεγάλες συγκεντρώσεις κουνουπιών. Στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη ανακάλυψαν εσχάτως τα προβλήματα από τα τσιμπούρια, καθώς λόγω υψηλών θερμοκρασιών πηγαίνουν για μπάνιο στα ποτάμια κι εκεί ορισμένοι κολυμβητές δέχονται τσιμπήματα από τσιμπούρια. Σε ορισμένες περιπτώσεις μεταδίδεται η ασθένεια βορελλίωση, για την οποία δεν γνωρίζουμε ακόμα πολλά πράγματα» εξηγεί η κ. Νικολοπούλου.
Η γεωγραφική επέκταση μιας σειράς ασθενειών, όπως της ελονοσίας, του δάγκειου και του κίτρινου πυρετού, που εμφανίζονται σε περιοχές του πλανήτη που δεν υπήρχαν σχετίζεται με την άνοδο της θερμοκρασίας και τα πλημμυρικά φαινόμενα. Ηταν το 1999, για παράδειγμα, όταν καταγράφηκε στη Νέα Υόρκη επιδημία εγκεφαλίτιδας.
Οπως σημειώνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις θεμελιώδεις απαιτήσεις για την Υγεία: καθαρός αέρας, ασφαλές πόσιμο νερό, επαρκής τροφή και ασφαλές καταφύγιο. Ο ΠΟΥ εκτιμά πως από τη δεκαετία του ’70 η διαδικασία της κλιματικής αλλαγής προσθέτει κάθε έτος περισσότερους από 140.000 θανάτους, στον συνολικό αριθμό των απωλειών της ανθρωπότητας. Πολλές από τις βασικότερες αιτίες θανάτου στον πλανήτη, όπως οι ασθένειες που προκαλούν διάρροια, ο υποσιτισμός, η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός σχετίζονται άμεσα με το κλίμα. Αναμένεται μάλιστα οι συνθήκες εκδήλωσής τους να χειροτερεύσουν λόγω κλιματικής αλλαγής
Η κλιματική αλλαγή σχετίζεται και με τη διάδοση του άσθματος, με τρόπους μάλιστα που δείχνουν την πολυπλοκότητα και αλληλεξάρτηση του οικοσυστήματος. Είναι γνωστό το πλήθος των χημικών ουσιών που έχουν μπει στη ζωή μας, με πολλές απ’ αυτές να έχουν τοξικές επιδράσεις. «Υπάρχουν τα τοξικά ζιζανιοκτόνα και άλλα φυτοφάρμακα, καθώς και τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα σε ορισμένες χώρες. Οι πλημμύρες που παρατηρούνται ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, διασπείρουν αυτά τα χημικά σε ευρύτερες περιοχές. Οι δρόμοι ποτίζονται τοξικά και όταν στεγνώνουν μένει μια χημικά διαποτισμένη σκόνη. Η εισπνοή της μπορεί να προκαλέσει άσθμα και ακόμα χειρότερα καρδιοαναπνευστικά νοσήματα», εξηγεί η κ. Νικολοπούλου. Σε άλλες περιπτώσεις, τα τοξικά πηγαίνουν στον υδροφόρο ορίζοντα και μπορεί να περάσουν στην τροφική αλυσίδα.
Οι υψηλές θερμοκρασίες, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα σε ασθενείς που κάνουν χρόνια χρήση φαρμάκων, για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, του διαβήτη, ψυχικών διαταραχών. Η έντονη εφίδρωση διαταράσσει το ισοζύγιο του νερού στον οργανισμό και απαιτεί μικρότερη δοσολογία. Δεν υπάρχει όμως ενημέρωση των ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Υγεία δημιουργούν συνήθως «κρυφές πληγές» λέει η καθηγήτρια της Ιατρικής, που δεν φωνάζουν, δεν αναδεικνύονται από τα ΜΜΕ, αλλά υποσκάπτουν τη δημόσια υγεία μακροπρόθεσμα.
«Η υγεία δεν κοστολογείται, η κάθε ανθρώπινη ζωή είναι μοναδική και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με ποσοστά και επιμέρους στόχους» τονίζει η κ. Νικολοπούλου. Στα θετικά της διεθνούς συνάντησης του Παρισιού είναι ότι το θέμα της υγείας έχει ενταχθεί στην ατζέντα των συζητήσεων και διαπραγματεύσεων. Δύο μεγάλες συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν στις 4-5 Δεκεμβρίου στο COP 21.
Συμβολή στην κατανόηση του θέματος αποτελεί η ημερίδα που διοργανώνουν την Τρίτη 24 Νοεμβρίου το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον και Υγεία» και το Μαριολοπούλειο-Καναγκίνειο Ιδρυμα Επιστημών Περιβάλλοντος και θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Βιώσιμη Ανάπτυξη. Οι επιπτώσεις στην Υγεία, τη Μετανάστευση, τη Φτώχεια και την Οικολογική Δικαιοσύνη εν όψει του COP21 2015 στο Παρίσι». Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί από τις 5-9 μ.μ., στο αμφιθέατρο «Αλκης Αργυριάδης» του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πανεπιστημίου 30).
Καθημερινή
