Η πολιτική ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ είναι γεμάτη με αντιφάσεις, ιδεολογικές συγκρούσεις και εσωτερικές διενέξεις. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές της εσωτερικής αναταραχής του κόμματος ήταν η περίοδος της αποχώρησης και ίδρυσης της Νέας Αριστεράς από στελέχη που δεν συμφωνούσαν με τη στρατηγική και τις πολιτικές επιλογές της ηγεσίας. Οι άνθρωποι αυτοί κατηγορήθηκαν τότε ότι αποδυνάμωσαν το κόμμα, ότι υποκινούνταν από προσωπικές φιλοδοξίες ή ότι δεν μπορούσαν να συμβιβαστούν με την πραγματικότητα.
Η εκδίωξη αυτών των στελεχών συνοδεύτηκε από έναν λόγο απαξιωτικό, που τους τοποθετούσε στο περιθώριο της πολιτικής ζωής. Όταν όμως οι λόγοι της δυσαρέσκειάς τους άρχισαν να επιβεβαιώνονται, το κόμμα προτίμησε τη σιωπή αντί μιας ειλικρινούς αυτοκριτικής.
Η εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε ένα σοκ για πολλά μέλη του κόμματος, ενώ αρκετοί είδαν την υποψηφιότητά του ως ασύμβατη με την ιστορία και τις αρχές του κόμματος. Εντούτοις, όσοι τόλμησαν να εκφράσουν δημόσια την αντίθεσή τους στο πρόσωπό του, αντιμετωπίστηκαν με έναν τρόπο που θύμισε την παλαιότερη συμπεριφορά προς τους εκδιωχθέντες της Νέας Αριστεράς.
Οι φωνές διαμαρτυρίας, αντί να ληφθούν υπόψη, απαξιώθηκαν και στιγματίστηκαν ως υπονομευτικές της ενότητας του κόμματος. Παρ’ όλα αυτά, η πρόσφατη απομάκρυνση του Κασσελάκη από την ηγεσία φέρνει στο προσκήνιο την ειρωνική πραγματικότητα: τα επιχειρήματα όσων τον αμφισβήτησαν εξαρχής αποδεικνύονται βάσιμα. Όμως, το κόμμα, για ακόμη μία φορά, αποφεύγει να ζητήσει συγνώμη από εκείνους που στοχοποίησε, είτε παλαιότερα είτε πρόσφατα.
Η επαναλαμβανόμενη αυτή στάση του ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύει ένα βαθύτερο ζήτημα πολιτικής κουλτούρας. Η απουσία αυτοκριτικής και αναγνώρισης λαθών δημιουργεί ένα κλίμα εσωστρέφειας και αποξένωσης από την κοινωνική βάση. Η ανάγκη για ενότητα συχνά προβάλλεται ως δικαιολογία για τη φίμωση της εσωτερικής κριτικής, με αποτέλεσμα την ενίσχυση ενός κλειστού και μη ανεκτικού πολιτικού περιβάλλοντος.
Η ιστορία των εκδιωχθέντων της Νέας Αριστεράς και η πρόσφατη κρίση με τον Κασσελάκη αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Είναι μια υπενθύμιση ότι η ιδεολογική συνέπεια και η εσωτερική δημοκρατία δεν μπορούν να αντικατασταθούν από προσωποπαγείς επιλογές ή τακτικισμούς.
Ίσως ήρθε η ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ να αναγνωρίσει τα λάθη του, όχι μόνο για να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους πρώην συντρόφους του, αλλά και για να δείξει στην κοινωνία ότι μπορεί να είναι ένα κόμμα που μαθαίνει από το παρελθόν. Μία ειλικρινής συγνώμη θα ήταν ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, ανοίγοντας τον δρόμο για μια ουσιαστική ανασυγκρότηση και επανασύνδεση με την προοδευτική του βάση.
Και τώρα, σε αυτόν τον θεαματικό θίασο εσωκομματικής δημοκρατίας, παρακολουθούμε με δέος την παρέλαση υποψηφίων για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Από τη μία, οι επίδοξοι σωτήρες που ευαγγελίζονται την αναγέννηση του κόμματος, λες και το μοναδικό τους πρόβλημα ήταν η λάθος γραβάτα στον τελευταίο αρχηγό. Από την άλλη, οι «βαριές υπογραφές» που θυμήθηκαν την κριτική σκέψη μόνο όταν έπρεπε να υπερασπιστούν τα προσωπικά τους ερείσματα. Ανάμεσά τους, φιγούρες που εκπέμπουν μια εντυπωσιακή έλλειψη συνειδητοποίησης, αλλά περίσσευμα φιλοδοξίας. Είναι σαν να βλέπουμε ένα ριάλιτι, όπου ο νικητής δεν θα κερδίσει ένα έπαθλο, αλλά το προνόμιο να κυβερνήσει έναν κατακερματισμένο χώρο και να σώσει ένα πλοίο που βουλιάζει. Τι δράμα, τι θέαμα! Ίσως το πραγματικό τους ταλέντο είναι ότι καταφέρνουν να κάνουν ακόμα και την έννοια της ηγεσίας να μοιάζει με ανέκδοτο.
Δημήτρης Μίχαλος
