Αλλαγές σε τάσεις της κοινής γνώμης παρατηρούνται σύμφωνα με την τελευταία (15-17/12) πανελλαδική μέτρηση σε δείγμα 1.015 ατόμων της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της «Κ». Πιο συγκεκριμένα προκύπτει:
• Ενίσχυση του ηγετικού προφίλ Σαμαρά και Τσίπρα. Οι δύο ηγέτες σημειώνουν ανοδικές τάσεις στη δημοτικότητά τους. Ιδιαίτερα ο πρωθυπουργός, που καταγράφεται ως ο δημοφιλέστερος πολιτικός, ανεβαίνει κατά 7 μονάδες και φτάνει περίπου στο ποσοστό των θετικών γνωμών που είχε τον περασμένο Απρίλιο.
• Επιθυμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας τώρα. Μέχρι και τον Νοέμβριο η κοινή γνώμη έδειχνε σε γενικές γραμμές διχασμένη στο θέμα. Είναι η πρώτη φορά που σε μέτρηση της Μονάδας υπερτερεί σαφώς η επιθυμία για εκλογή Προέδρου από την παρούσα Βουλή. Είναι φανερό πως ένα τμήμα της κοινής γνώμης δείχνει ανήσυχο για τις συνέπειες της πολιτικής αστάθειας.
• Θετική εικόνα για τον Σταύρο Δήμα. Ο υποψήφιος για την Προεδρία της Δημοκρατίας αντιμετωπίζεται θετικά από τους πολίτες. Αν και οι περισσότεροι εκτιμούν πως είναι μια κομματική υποψηφιότητα (74,5%) και πως δεν θα καταφέρει να εκλεγεί και να ενώσει τους Ελληνες (51,5%), από την άλλη θεωρούν πως είναι έντιμος (53%) και άφθαρτο πρόσωπο (60%).
• Αρνητική στάση για κόμμα Γ. Παπανδρέου. Η ενδεχόμενη πρωτοβουλία του πρώην πρωθυπουργού για δημιουργία πολιτικού κόμματος τυγχάνει ιδιαίτερα αρνητικής υποδοχής. Εννέα στους δέκα δηλώνουν πως δεν πρόκειται να την υποστηρίξουν. Μόλις 2,5% της κοινής γνώμης έχει θετική γνώμη και προτίθεται να ψηφίσει ένα «κόμμα Παπανδρέου».
• Ενίσχυση του δικομματισμού. Το άθροισμα των δύο μεγάλων κομμάτων στη δημοσκόπηση (55,5%) ξεπερνά το ποσοστό του δικομματισμού των περασμένων ευρωεκλογών (50%) αγγίζοντας αυτό των εκλογών του Ιουνίου 2012 (56,5%). Αν και είναι παρακινδυνευμένο να προβλέψει κανείς τι θα γίνει στην περίπτωση που προκηρυχθούν εκλογές, εντούτοις τη στιγμή αυτή η τάση δείχνει πως οδηγούμαστε σε ενισχυμένο, σε σχέση με το 2012, δικομματισμό.
• Μείωση ψαλίδας. Κυριαρχία ΣΥΡΙΖΑ. Η Ν.Δ. (24,5%) και ο ΣΥΡΙΖΑ (31%) παρουσιάζουν μια άνοδο, σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση του Νοεμβρίου, 4,5 και 3,5 μονάδων αντίστοιχα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της μεταξύ τους διαφοράς, αλλά τη διατήρηση της δημοσκοπικής κυριαρχίας του ΣΥΡΙΖΑ. Το βασικό πρόβλημα για τη Ν.Δ. είναι πως συνεχίζονται οι μετακινήσεις ενός τμήματος ψηφοφόρων της του 2012 κατευθείαν στον ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που συμβάλλει καταλυτικά στο προβάδισμα του αντιπάλου της.
• Απουσία μεσαίου μεγέθους κόμματος. Φαίνεται πως βαδίζουμε προς ένα κομματικό σύστημα δύο μεγάλων και πέντε μικρών κομμάτων. Πέραν, δηλαδή, του ΣΥΡΙΖΑ και της Ν.Δ. είναι δύσκολο (τουλάχιστον με τα τωρινά δεδομένα) να αγγίξει κάποιο άλλο κόμμα διψήφιο ποσοστό ψήφων, όπως συνέβη το 2012 (ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ).
• Αντοχή του ΠΑΣΟΚ και του «Ποταμιού», εξαφάνιση ΔΗΜΑΡ. Στην Κεντροαριστερά εμφανίζονται αντιφατικές τάσεις. Το ΠΑΣΟΚ (5%) δείχνει να αντέχει στη δικομματική πίεση, αυξάνοντας, μάλιστα, τα ποσοστά του σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση (+1,5%). Αντέχει επίσης και το «Ποτάμι» (6,5%). Αντίθετα η ΔΗΜΑΡ εξαφανίζεται ουσιαστικά. Το πού θα κινηθούν το ΠΑΣΟΚ και το «Ποτάμι» σε περίπτωση εκλογών τον Ιανουάριο συγκαταλέγεται στα ενδιαφέροντα ερωτήματα της αναμέτρησης.
• Μικρή κάμψη για Χ.Α. και στασιμότητα για ΚΚΕ και ΑΝΕΛ. Η Χρυσή Αυγή δείχνει καθοδική πορεία σε σχέση με τις ευρωεκλογές αλλά συνεχίζει να βρίσκεται στα επίπεδα του 2012. Το ΚΚΕ κινείται περίπου στα ίδια, ενώ οι ΑΝΕΛ είναι σε οριακά ποσοστά για την κοινοβουλευτική τους επιβίωση.
• Συμπεράσματα. Οι πρόσφατες εξελίξεις (αποτυχία διαπραγματεύσεων με την τρόικα, επίσπευση της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας) έχουν ως αποτέλεσμα την αυξανόμενη, εκ μέρους των πολιτών, επιθυμία εκλογής Προέδρου από την παρούσα Βουλή, την ενίσχυση της πόλωσης και τη μείωση της ψαλίδας ΣΥΡΙΖΑ – Ν.Δ. αλλά όχι σε επίπεδα, προς το παρόν, που να αμφισβητείται το προβάδισμα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τα μικρότερα κόμματα δίνουν το καθένα ξεχωριστά περισσότερο μια μάχη πολιτικής επιβίωσης παρά «τρίτου πόλου». Ομως έχουμε μπροστά μας πολύ δρόμο ακόμη και κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη.
* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Καθημερινή
