Υψηλό «δείκτη ευφυΐας» αποκτούν τα ελληνικά νησιά με σύμμαχο τον καθαρό αέρα και τον ζωοδότη ήλιο. Η αρχή θα γίνει με δύο αιγαιοπελαγίτικα, τα οποία σχεδιάζεται να αναπτύξουν… ενεργειακή νοημοσύνη ώστε να λειτουργήσουν ως πρότυπα μοντέλα για τα υπόλοιπα. Ο ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας), υπό την εποπτεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχει καταλήξει σε μια… sort list πέντε νησιών, εκ των οποίων θα επιλεγούν εκείνα που θα μετατραπούν σε «έξυπνα» και θα καλύπτουν έως και το 70% των αναγκών τους από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Οι προϋποθέσεις
Οπως διαφαίνεται, στα επικρατέστερα περιλαμβάνονται η Αμοργός, η Αστυπάλαια, η Πάτμος, η Σκύρος και η Σύμη. Είναι εκείνα στα οποία «κουμπώνουν» τα χαρακτηριστικά που έχουν προσδιοριστεί ως απαραίτητα για να ξεκινήσουν τα έργα, όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου.
Τα ιδιαίτερα γνωρίσματα που θα έχουν τα δύο πρώτα «έξυπνα» νησιά είναι πολύ συγκεκριμένα. Αφενός πρέπει να περιλαμβάνονται στα 32 μη διασυνδεδεμένα νησιά με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρισμού και να είναι μεσαίου μεγέθους, με κατανάλωση πάνω από δύο-τρία μεγαβάτ. Αφετέρου, πρέπει να διαθέτουν θερμικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, μεγάλης ηλικίας, που «καίει» ντίζελ, το οποίο είναι ακριβότερο από το μαζούτ (το χρησιμοποιούν ως καύσιμο άλλες νησιωτικές μονάδες) και άρα, με τη διείσδυση των ΑΠΕ, η εξοικονόμηση θα είναι μεγαλύτερη. Επίσης, αποκλείονται τα Κυκλαδονήσια, καθώς αναμένεται εντός του 2018 η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της διασύνδεσής τους με το κεντρικό σύστημα ηλεκτρισμού, το 2019 της δεύτερης φάσης και το 2022 της τρίτης φάσης. Εκτός του σχεδιασμού μένουν και άλλα νησιά που προγραμματίζεται σύντομα να διασυνδεθούν.
«Σε μικρό νησί, όπως είναι ο Αϊ-Στράτης ή η Μεγίστη, η επένδυση δεν συμφέρει οικονομικά. Αλλά ούτε στα μεγάλα, σαν τη Ρόδο ή την Κρήτη, γιατί σε αυτά η αρχική επένδυση πρέπει να είναι μεγάλη. Επίσης, σε πρώτη φάση δεν θα περιλαμβάνονται νησιά στα οποία οι θερμικές μονάδες έχουν προσφάτως αναβαθμιστεί, όπως η Χίος» επισημαίνουν πηγές του ΔΕΔΔΗΕ.
Την τελική πρόταση για τα «έξυπνα» νησιά αναμένεται να υποβάλει το υπουργείο, ο ΔΕΔΔΗΕ θα προσδιορίσει τις τεχνικές προδιαγραφές και η ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) θα διεξαγάγει τον διαγωνισμό ώστε οι ιδιώτες επενδυτές να υποβάλουν τις προτάσεις τους. Η επένδυση θα αποπληρωθεί με τα χρήματα που θα εξοικονομούνται από τον περιορισμό της χρήσης καυσίμων.
Εως 70% η διείσδυση ΑΠΕ
Η δημιουργία «έξυπνων» νησιών, με πρώτο βήμα την πιλοτική ανάπτυξη υβριδικών σταθμών και υποδομών λειτουργίας και διαχείρισης σε ένα μεσαίου μεγέθους νησί, έχει ως στόχο την πολύ μεγάλη διείσδυση ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) – περισσότερο από 60% – 70% -, αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου και σταδιακή απαλλαγή από τις ρυπογόνες και πανάκριβες θερμικές μονάδες. Ο στόχος είναι εφικτός, όπως έχει δείξει και το παράδειγμα της Κρήτης, όπου η μέση ωριαία διείσδυση ΑΠΕ φθάνει περίπου στο 60% και η μέση ετήσια περίπου στο 22%-23%.
Τα πρωτοποριακά έργα σχεδιάζεται να λειτουργήσουν ως μοντέλα και για τα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά, με βάση την παραγωγή ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και την αποθήκευσή της σε συσσωρευτές.
Σήμερα, η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά βασίζεται κατά 80% σε μονάδες που καταναλώνουν ντίζελ και μαζούτ (ισχύς 1.845 MW), ενώ οι εγκατεστημένες αιολικές (320 MW) και φωτοβολταϊκές μονάδες (160 ΜW) φτάνουν στο 20% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Ετσι, ακόμη και τα τελευταία χρόνια με την πτώση των τιμών του πετρελαίου, το κόστος της παραγωγής ενέργειας στα νησιά είναι υπερδιπλάσιο του κόστους παραγωγής στην ηπειρωτική χώρα. Για παράδειγμα, το 2016 το μέσο κόστος της ενέργειας στα νησιά ήταν 104,5 ευρώ/MWh έναντι 42,85 ευρώ/MWh στην ηπειρωτική χώρα. Στα πολύ μικρά νησιά μάλιστα ξεπέρασε τα 300 ευρώ/MWh.
Στην Ελλάδα υπάρχουν 60 μη διασυνδεδεμένα νησιά με την ηπειρωτική χώρα, κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος, τα οποία με τις μεταξύ τους συνδέσεις αποτελούν 32 ηλεκτρικά συστήματα. Φιλοξενούν το 15% του πληθυσμού και αντιπροσωπεύουν περίπου το 14% της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Ευρωπαϊκά κονδύλια
Ο ΔΕΔΔΗΕ έχει έτοιμες τις μελέτες ώστε όταν ανοίξει η στρόφιγγα της χρηματοδότησης μιας νέας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τα νησιά (Clean energy for European Islands) να εντάξει άμεσα καινοτόμα έργα. Οπως άλλωστε έχει προαναγγείλει και ο υπουργός κ. Γιώργος Σταθάκης από τον περασμένο Σεπτέμβριο από το βήμα του ευρωπαϊκού φόρουμ που είχε διοργανώσει στην Κρήτη η Κομισιόν, ο Διαχειριστής προωθεί την κατασκευή 150 σταθμών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα στα ελληνικά νησιά. Το σχέδιο έχει κατατεθεί και αναμένεται η έγκριση από τη ΡΑΕ.
Επίσης, αναζητούνται άλλα δύο μη διασυνδεδεμένα νησιά για την εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων με μπαταρίες. Στο τραπέζι έχουν πέσει πολλές προτάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν νησιά όπως η πρωτοπόρος στις ΑΠΕ Κύθνος (εκεί είχε εγκατασταθεί τη δεκαετία του ’80 η πρώτη ενεργειακή κοινότητα), η Γαύδος, η Ερεικούσα, οι Οθωνοί κ.λπ. «Πιλότος» τα παραδείγματα της Τήλου, αλλά και της Ικαρίας όπου εφέτος, έπειτα από μεγάλη καθυστέρηση, το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί.
Πενήντα εκατ. ευρώ για στρατηγικά έργα
Πέρα από τα «έξυπνα νησιά», στον νέο επιχειρησιακό του σχεδιασμό ο ΔΕΔΔΗΕ περιλαμβάνει στρατηγικά έργα για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 50 εκατ. ευρώ, τα οποία αποτελούν τον κεντρικό άξονα αλλά και τον καταλύτη για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των υποδομών τους.
Τα συγκεκριμένα έργα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
¢ Τη δημιουργία Κέντρου Ελέγχου Δικτύων, το οποίο θα περιορίσει το λειτουργικό κόστος του δικτύου (μείωση απασχόλησης συνεργείων βλαβών κ.ά.), θα βελτιώσει την ποιότητα της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και θα περιορίσει τις απώλειες ισχύος και ενέργειας.
¢ Την ανάπτυξη Κέντρων Ελέγχου Ενέργειας για όλα τα ηλεκτρικά συστήματα των νησιών με κατάλληλες υποδομές μέτρησης και πληροφοριακά συστήματα που θα οδηγήσουν σε οικονομικότερη λειτουργία των συμβατικών μονάδων παραγωγής στα νησιά, με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιβαρύνσεων των καταναλωτών από τις ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας) και τη μεγιστοποίηση της διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο κάθε νησιού.
Η εκτιμώμενη μείωση του κόστους από τις συνολικές δράσεις του ΔΕΔΔΗΕ εκτιμάται τουλάχιστον σε 100 εκατ. ευρώ ετησίως – εξοικονόμηση μόνο από τα καύσιμα –, και θα επιφέρει περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλα περιβαλλοντικά οφέλη από την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ.
«Ο αποτελεσματικός ενεργειακός σχεδιασμός για την αναβάθμιση των ηλεκτρικών συστημάτων των νησιών, καθώς και η δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την οικονομική λειτουργία τους βρίσκονται στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων του ΔΕΔΔΗΕ στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Η ενεργειακή αναβάθμισή τους θα οδηγήσει σε δραστική μείωση του κόστους παραγωγής των ηλεκτρικών συστημάτων τους και άρα σε πολύ σημαντική μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ και της αντίστοιχης επιβάρυνσης που επιφέρουν στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των ελληνικών νοικοκυριών» αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ κ. Νίκος Χατζηαργυρίου. Και προσθέτει: «Πέραν της σημαντικής μείωσης του λειτουργικού κόστους, προτεραιότητα στη στρατηγική του ΔΕΔΔΗΕ αποτελούν και η αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και η χρήση νέων τεχνολογιών φιλικότερων προς το περιβάλλον».
Το ΒΗΜΑ
